Mas vaquí que l’argent faguèt sa dintrada dins lo monde de l’ovalia

            Lo rugbi tomba pauc a cha pauc dins los travèrses del fotbòl. A bèlis paucs passam del monde de l’espòrt amator a l’espelida d’entrepresas gròssas d’espectacles. Sèm passats del recampament popular, familial e dominical los pès dins la pelena a l’ipermediatizacion catodica las patèrlas plan estropadas dins lo mofle d’un bon cadieràs.

            La vila de Castras en Albigés es una ciutat d’un cinquantenat de milierats d’estatjants. Coma gaireben totas la comunas d’aquesta importància en Occitania, o almens en Lengadòc, possedís dos clubs de rugbi : l’Aviron Castrés e lo Castras Olimpic. Aquestes existisson de longa data. Es dire se la tradicion rugbistica de la vila es vièlha. I aviá, quitament, fa encara que qualques decennis un tresen club qu’èra le Rugbi Olimpic Educatiu Castrés (ROEC). Èra tan popular que los dos autres, mas malurosament poguèt pas téner en causa, çò sembla, d’una manca d’estadi sus la vila. Desapareguèt del paisatge rugbistic castrés a l’entrada del millenari nòu.

            Se vos parli d’aquò uèi es per que l’activitat esportiva es d’evidéncia una activitat sociala que compta dins la socialitat occitana. Coma la cultura, l’espòrt porgís e renfortís los ligams socials. L’una e l’autre carreja lor fais d’emocions. Abans l’arribada del professionalisme dins lo rugbi (1998), res non semblava mai a un club de rugbi qu’un autre club de rugbi. Mas vaquí que l’argent faguèt sa dintrada dins lo monde de l’ovalia. Se pòt pas dire que d’argent n’i aja pas jamai agut dins lo rugbi. Anteriorament las ajudas als jogaires se fasián en natura. Sovent èra las entrepresas bèlas de la vila, o tanplan la municipalitat, qu’adobavan « un emplec sus mesura » als jogaires que volián far signar al club. Atal se pòt dire que los « emplecs fictius » datan pas d’aièr. Las mutacions entre clubs e lo mercenariat dins lo cortal rugbistic es pas un afar novèl, emai se l’ample del fenomène es pas comparable entre lo periòde de l’amateurisme e lo del profesionalisme que vivèm d’uèi.

            Cossí que ne vira, e per ne tornar a Castras e a sos dos clubs de rugbi, dempuèi l’evolucion/revolucion estatutària de l’activitat, lo valat s’es cavat e marridament cavat entre l’Aviron Castrés e lo Castras Olimpic.

            Coma cadun sap -o deuriá saber per tan pauc que s’interesse a l’espòrt collectiu favorit dels Occitans- lo Castras Olimpic joga dempuèi la debuta del professionalisme los ròtles primièrs en Tòp 14, valent a dire lo nivèl mai naut dins la ierarquia rugbistica en França. La causa es possibla de mercé lo sosten financièr de l’entrepresa farmaceuticas que son los laboratòris Pèire Fabre. I auriá fòrça a dire sul Castras Olimpic que representa un fenomène particular al dintre de la planeta rugbistica. D’efièch, dempuèi de decennis arriba a se manténer al nivèl mai naut, malgrat foguèsse implantat dins una vila mejana. Es lo sol cas en Tòp 14 a l’ora d’ara. Los autres clubs d’aqueste campionat son domiciliats dins de metropòlis e quitament de magapòlis : Bordèu, Tolosa, París, Lion, La Rochelle, etc… Se son pas totes implantat dins de metropòlis o son a tot còp dins de vila de mai de cent mila estatjants : Montpelhièr, Perpinhan, Pau, Clarmont d’Auvèrnha, etc…

            Lo Castras Olimpic es un exemple de valéntia e d’engeni dins lo campionat del Tòp 14. Malgrat un budgèt estequit es estat mantunes còps campion de França (1993, 2013 e 2018). Amb Clarmont d’Arvèrnha e l’Estadi Tolosan es lo tresen clubs a èsser demorat dins l’elita del rugbi aquestas trenta darrièras annadas. Actualament lo Castras Olimpic es detzen al classament per çò qu’es dels budgèts, mas es cinquen al classament esportiu. Valent a dire qu’en Tòp 14 es capable de far miranda amb pauc d’argent ; e aquò dura dempuèi d’annadas. De notar que per la sason 2024-2025 lo Castras Olimpic dispausava d’un budgèt de 26 milions, siá la mitat de lo de l’Estadi Tolosan qu’èra de 50 milions.

            Per çò qu’es de l’Aviron Castrés, el, jòga dins lo campionat de Regionala 1, valent a dire sèt divisons en dejós lo Castras Olimpic. Aquò significa que son pas sus la meteissa planeta. L’Aviron Castrés a de miriti d’èsser a n’aquel nivèl (elita de regionala) vist que sos mejans son talament estequits que dispausa quitament pas d’un fogal de club. A pas cap de luòc de vida alara que se sap qu’es la convivialitat que fa lo rugbi. Es probablament lo sol cas en Occitania d’un club de rugbi qu’aja pas de fogal pròpri per se recampar, prene son repaisses d’abans partida e sos despertins d’aprèp partida. L’AC es dins la misèria completa e l’indigéncia la pus negra. A l’estadi de La Bòrda-Bassa que li autreja la comuna, i a pas cap de tribuna. La causa es d’ont mai incomprensibla que lo mendre club d’un vilatge de mila estatjants dispausa d’un fogal e de tribunas. Emai s’aquestas son pas totjorn famosas los suportaires an totjorn quicòm per se sèire. Ai pro trigossat mas savatas dins los estadis de campèstre per dire que la situacion qu’es facha a l’Aviron Castrés es una vertadièra vergonha. Fa temps que lo club reclama d’installacions minimalas per poder foncionar. Mas fins ara res es pas vengut e res ven pas. An un projècte de fogal de 400 mètres cairats per un budgèt de 400 000 €, çò qu’es pas ges demesurat. 400 000 € per una comuna de 50 000 estatjants es pas nimai un investiment colossal per una associacion que compte una escòla de rugbi e 350 licenciats en tot.

            Nimai aquel projècte se pòt pas menar a bon pro vist la marrida volontat de la municipalitat. Alavetz, lo benevòles del club se son arribats a la conclusion que lor caliá tornar véser lor projècte a la baissa. Demandan pas ara qu’un bastiment de 250 mètres cairats per una soma de 270 000 €. La comuna a votat una subvencion per 30 000 €. Amb una subvencion de l’Agéncia nacionala per los espòrts, aquò fa que demòra encara 60 000 € a financiar per lo club. Adoncas va ensajar de far un manlèu alprèp d’una banca.

            Çò qu’eticament es inacceptable es que la comuna de Castras balhèt al Catras Olimpic una subvencion annadièra de 351 000 € per la sason 2022-2023, chifra balhada per la Cambra regionala dels comptes. Quant balhèt a l’Aviron Castrés que pr’aquò, amb son escòla de rugbi, alimenta regularament l’efectiu del Castras Olimpic ? O sabi pas amb exactitud, pr’aquò quand se vei que per se poder bastir un pichon fogal prepausa pas a l’AC pas qu’un desen de la subvencion autrejada al CO, aquí nos mainam que per una meteissa cana avèm doas mesuras desparièras. L’impacte social dels dos clubs es lo meteis sus la vila. Mentretant la municipalitat, per autrejar sas ajudas, sembla prene en compte pas que lo critèri de la mediatizacion.

Lo vejaire de la comuna non deuriá èsser lo del monde rugbistic. Que dire de la manca de solidaritat pel CO per rapòrt a l’AC ? Amb lo budgèt colossal qu’a, perqué daissa son vesin desostalat ? Se dins una meteissa vila cada club jòga la seu particion sens coordinacion amb lo club vesin, l’imne rugbistic serà lèu pas cacofonic. Alavetz, a çò que vesi se debanar a Castras, ont es passat lo famós « èime del rugbi » ? Ont es passat quel volgut e proverbial « esperit del rugbi » que fins ara correspondiá tant a las valors occitanas de paratge, larguesa e convivéncia ? Tantas valors intrinsècas a la cultura nòstra que dins lo rugbi sembla, pauc a cha pauc, s’evaporar al grat dels interesses pecunièrs de cada capèla.

    Sèrgi Viaule