Lo bilingüisme francés-occitan a l’escòla, un atots per totes los dròlles

            Veni de me mainar que tròp sovent, nosaus occitanistas, avançam amb lo nas dins lo guidon. Levam pas pro sovent lo cap per ensajar de véser çò que fan nòstres companhs que son a pedalar a costat de nosaus. Avançam cotria a qualques centimètres los uns dels autres, mas, fauta de nos rescontrar pas que de quand en quora, mancam sovent de complementaritat e de solidaritat. Posturas pr’aquò indispensablas al combat qu’es lo nòstre. Per menar a bon pro la tòca comuna avançam totes dins la meteissa direccion mas nòstras trajectòrias se crosan rarament. Aquò nos deu butar a portar mai d’atencion a l’accion menada dins totes los sectors d’intervencions de l’occitanisme.

            Plaidegi colpable. Soi lo primièr a me concentrar sus çò que fau e, nimai per me forçar d’agachar çò que se fa dins totes los autres domènis, demòri tròp sovent clinat sus mon taulièr. Dins lo cortal occitanista me soi assignat doas tòcas que son la politica e, se ne vira, la literatura. Son mos centres d’interèsses principals. Per d’autres serà la radiodifusion, lo teatre, l’ensenhament, la musica, la video, la dança o quicòm mai. Certanament que lo malaür per nosaus es qu’engimbram pas pronas palancas entre totes los domènis d’activitats.

            Solide que nos podèm autrejar totas las desencusas del monde. La mendre d’aquestas seriá de dire que lo combat que menam es probablament lo mai malaisit que se pòsca imaginar. La lucha de cada instant contra l’Estat supremacista francés es pas una sinecura. Trabalhar dins nòstras especialitats nos pren bravament de temps. Nimai per i passar tot nòstre temps capitam pas a far tot çò que i a de far. Sèm de longa a causir de prioritats tot daissant de costat de causas que son tanben essencialas. « Nos caldriá tres vidas » coma o cantava Claudi Martí al sègle passat.

            Personalament, sabi dempuèi totjorn lo combat remirable e caparut que menan los ensenhaires d’occitan, siá dins l’Educacion nacionala, siá a la Confederacion de las Calandretas e, dins una mendre mesura, dins l’ensenhament catolic. Çò de remarcar e de lausenjar es que menan la lucha man dins la man contra lo poder parisenc e la mentalitat jacobina. Aquela ententa permanenta fa d’ont mai gaug que sens ela la partida seriá perduda d’avança. Jamai pro lausarai l’intelligéncia de la majoritat dels occitanistas. Sabèm resistir a las serenas de la division semenadas sul camin nòstre per poder colonial.

            Es en Albigés que me soi mainat d’aquel compartimentatge gaireben ermetic dins nòstras practicas. D’efièch, veni de préner lenga recentament amb los ensenhaires e lors promotors de l’ensenhament bilingüe dins lo departament. Pendent que de mon costat ensagi de far tot çò que pòdi dins los domènis de la politica e de la literatura, los militants per l’ensenhament de l’occitan son pas demorats los braces crosats, e plan se’n manca.

            Soi tombat darrièrament sus un desplegant informatiu estampat e distribuit pel Conselh departamental d’Albigés. Se tracha de far conéisser a la populacion totas las possibilitats d’ensenhament de l’occitan qu’existisson dins l’airal. Aquela realisacion representa e resumís una cinquantenat d’annadas de lucha dels occitanistas per promòure aquel ensenhament. Per çò que s’i cal pas enganar : son pas los elegits dels partits jacobins que se son solets, un bèl matin, meses a far la promocion de l’ensenhament de l’occitan. Cent còps los militants deguèron tornar al contacte per obténer lo pauc qu’avèm obtengut.

            Ça que la, e per ne tornar al desplegant informatiu, aqueste es estat plan alestit dins son contengut e dins sa quita presentacion materiala. Atal, s’es vertadièrament distribuit a totas las familhas del departament, solide que los Occitans d’Albigés pòdon pas dire que son pas al corrent de la possibibitat d’un ensenhament bilingüe per lors mainatges. Mentretant, pel nacionalista que soi, es pas tanpauc cocanha. Totas las escòlas del departament dispausan pas d’un tal ensenhament. Pasmens vint-e-una comunas son aplejadas d’un ensenhament bilingüe de l’occitan. Disi plan d’un ensenhament bilingüe e pas sonca beneficiàrias d’una simpla iniciacion. Demest aqueles establiments cal notar que las quatre escòlas calandretas fan un bilingüisme immersiu. Regreti que dins lo departament i aja pas que dos sitis d’ensenhament de l’occitan dins l’ensenhament catolic.

            Aquel papafard d’ofèrta de l’ensenhament de l’occitan es regde plan redigit. Sus la primièra pagina (n’i a quatre) se tròba l’eslogan « Lo bilingüisme francés-occitan a l’escòla, un atots per totes los dròlles » e un pauc pus luènh « Dins Albigés, ofrir als enfants nòstres totes los beneficis d’un ensenhament bilingüe, es possible ! ». Pus luènh « L’ensenhament bilingüe francés-lenga regionala es reconegut per l’Educacion nacionala coma aplech de desvolopament intellectual, lingüistic e cultural ». Balhi aquelas citacions per tornamai soslinhar que lo desplegant es estat plan soscat. Met en complementaritat totes los ensenhaments : public, associatiu calandreta e catolic. Aquò pròva, un còp mai, que los militants que trabalhan fèrme per l’ensenhament de la lenga son pas jamai embarrats dins un sectarisme de capèlas. Jamai pèrdre pas de vista la tòca primordiala es quicòm qu’urosament se verifica pauc o pro dins totes los domènis de l’accion occitanista.

            En cinquanta cinc ans d’occitanisme ai, plan solide, totjorn militat e sostengut l’ensenhament de la lenga, vector màger de l’identitat. Mas aquel simple desplegant que me passèt darrièrament dins las mans me remembrèt que pendent qu’èri ieu clinat sus mon obratge, d’autres, a costat de ieu fasián tanben lor trabalh sens qu’aguèsson, ni los unes, nimai los autres, l’èime d’agachar çò que fasiá lo vesin. Es çò que me fa dire que nos devèm parar coma de la pèsta d’un compartimentatge excessiu dins l’accion occitanista. S’avèm pas a nos escampilhar sus totes los fronts ; pasmens, la cooperacion entre nosaus es essenciala.

                 Sèrgi Viaule