Jòrdi Labouysse, de femnas occitanas que valon d’èsser conegudas

            Jòrdi Labouysse es un occitanista multicarta dempuèi mai d’un mièg sègle. Cada militant qu’a trempat dins lo combat per la dignitat d’Occitània l’a almens un còp rescontrat sus son camin. A tanplan obrat dins lo cultural coma dins lo politic. Es causa notabla que plan sovent los occitanistas s’acantonan a un domèni o a l’autre sens se poder tirar d’aquí. Son pas, ça que la, las palancas que mancan entre los dos. Mas semblan vóler pas anar a l’essencial.

L’autor es estat ensenhaire de profession, mas ja plan jove s’es interessat a l’arqueologia. A participat a un fum d’escavaments en Lengadòc-Naut, mai que mai en Tolosan e en Albigés. Es un òme minimós coma o pòdon èsser los arqueològs. Daissa pas res a l’azard e quand afortís quicòm, podèm èsser solides qu’o fa aprèp milanta verificacions. De l’arqueologia a l’istòria i pas qu’un pas que Jòrdi Labouysse faguèt amb gaug. Publiquèt un brave quinzenat d’obratges de vulgarizacion tocant notadament las migracions, los escambis e la vida vidanta dels pòbles al paleolitic, mas tanben se clinèt sus l’istòria recenta e contemporanèa occitana. Aqueste libre titolat « Femmes d’Oc » n’es la pròva. Una de sas activitats màger, ligada plan solide a son trabalh d’istorian, es de donar de conferencias sus una multitud de subjèctes.

Jòrdi Labouysse es estat, coma ja dich, ensenhaire, un pedagòg de longa en cèrca de melhorar la didactica. Atanben a un sens agut de la transmission dels sabers, e aquò al servici de totes los publics. Se sap adaptar. Atal se cal pas estonar qu’aqueste obratge « Femmes d’Oc » comence per una presentacion de la nacion occitana, amb una mapa geografica per balhar al lector una vision de l’espandi d’Occitània. Jòrdi Labouysse a totjorn sabut començar per la debuta pr’amor d’ofrir una eficacitat pedagogica optimala.

            Dins aqueste libre la presentacion de las femnas se fa, condreitament, cronologicament. Atanben la tièra comença pel rescontre amb « la dòna de Brassempoi », una joventa de 23 000 ans. Lo que l’escalprèt èra un òme dich del Cros Manhon. Coma o fa remarcar Jòrdi Labouysse, se fòrça estatuetas preistoricas d’Euròpa foguèron descobèrtas en Occitània, malurosament aquestas nos son estadas panadas per l’imperialisme francés. Es lo cas de «la dòna de Brassempoi » que se retròba empresonada dins un musèu a Saint-Germain-en-Laye. Es pas la sola, la vènus de l’Espuga, ela, es en detencion a París, al musèu de l’Òme. Tantes tresaurs arquelogics que nos son estat inicament confiscats.

            Vau pas far lo catalòg exaustiu de totas las mini-biografias contengudas dins lo libre, mas ça que la, per vos balhar l’enveja de lo legir, vos balhi qualques noms de femnas retengudas : la reina Pedauca qu’èra certanament una princessa visigòta, emai se totes los istorians se son pas encara meses d’acòrdi sul sicut ; plan solide l’excepcionala Alienòr d’Aquitània que visquèt milanta aventuras e que foguèt dos còps reina ; la Paura Dòna Guirauda, castelana de La Vaur, que resistiguèt al criminal Simon de Montfòrt e que per aquò acabèt negada dins lo potz de son pròpri castèl e foguèt acaptada de pèiras ; Guilhèma Maurin, de Montalhon, que serviguèt la glèisa catara fins a ne morir ; la mitica Clamença Isaura que presava lo Gai Saber ; Catarina Segurana que salvèt Niça de la salvatjariá franco-otomana ; la coratjosa protestanta Maria Durand que passèt la màger part de la seu vida embarrada dins las presons dels fanatics catolics, Olimpa de Gojas (de son nom vertadièr Maria Goze) revolucionariá e feminista abans l’ora decapitada per de faissitas masclistas.

            Aqueste libre conten un fum d’autras biografias de femnas benlèu mens conegudas qu’aquestas, mas que justament son aquí per comolar aquela injustícia. La tèrra occitana sapièt balhar naissença a talament de femnas de valor que Jòrdi Labouysse agèt plan de mal per ne far una seleccion. Las auriá volgut totas prene que li auriá calgut 1 000 paginas sens qu’aquò aja bastat.

            Un fum d’illustracions plan causidas, e totas en color, son aquí per apevar lo prepaus de l’autor. Una iconografia que balha de relèu als tèxts. Tornam aquí sus l’engenh de l’ensenhaire que totjorn cèrca lo supòrt visual mai mannat per acompanhar sa notícia e atal la far mai comprensibla.

            En 200 paginas anirètz amb aqueste libre al rescontre de las femnas occitanas que comptèron dins l’istòria del país nòstre e de l’umanitat tota. Çò de mai preciós es que de longa Jòrdi Labouysse ten una vision panoramica de l’istòria. Fa un trabalh remirable de vulgarizacion e atal comola una manca dins l’edicion occitana. Totes los amators d’istòria trobaràn lor compte a legir aquel obratge.

                  Pèire Rabasse

            « Femmes d’Òc / Femnas d’Òc » de Jòrdi Labouysse. Edicions Infòc. Acabat d’imprimir en octobre de 2024. 200 paginas.

https://www.coollibri.com/bibliotheque-en-ligne/georges-labouysse/femmes-doc-de-la-prehistoire-au-xxe-siecle_932204