Lo medecin pren pas mai de pacients novèls ...

            Vos vau parlar d’uèi d’un temps benesit dins lo qual lo monde podián tombar malaut amb l’assegurança de poder èsser sonhat. Vos parli aquí d’un temps que los mens de vint ans pòdon pas conéisser. Lo pòdon pas conéisser per çò que senblariá que marcamal se passeja dempuèi plan temps en Occitània e dins l’Estat francés.

            Vòldriái pas passar per un « vièlh reaccionari » repotegaire, mas autres còps quand òm èra malaut, bastava pas que de sonar al secretariat del gabinet medical e obteniam un rendetz-vos dins la setmana, s’èra pas per l’endeman.  

Sens èsser tant vièlh que Matusalèm (que la Bíblia nos ditz que visquèt nòu-cent-seissanta-nòu ans), ai quitament conegut l’epòca ont s’anava en çò del mètge sens aver a prene rendètz-vos. Oc-ben, insistissi talament la causa pòt paréisser incresabla d’uèi : sens aver a prene rendètz-vos. Bastava pas que d’i anar, de se sèire dins la sala d’espèra, de prene un jornal de los qu’èran pausats sus una taula bassa e d’esperar son torn. Generalament, emai se i aviá un pauc de monde, passavetz dins la matinada o la vesprada segon que i èretz anat lo matin o lo vèspre. Cada vint minutas o mièja ora, lo metge racompanhava son pacient dins la sala e anonciava : al seguent ! Mas aqueles temps paradisencs son ara a metre dins los libres d’Istòria. Vos parli aquí del temps que lo telefòne èra encara un aplech rar e pas encara a la portada del primièr quidam vengut.

            L’evolucion -evolucion ?- faguèt qu’un moment donat calguèt prene rendètz-vos. E òc, entre temps lo telefòne s’èra popularizat. Dins un periòde primièr la densitat de medecins èra encara condreitament proporcionala al nombre d’estajants. Alavetz, lo pratician vos podiá prene dins la setmana, sens dificultat.

            Pauc a cha pauc, se’n que me’n mainèssi (pr’amor soi pas sovent malaut) lo nombre de medecins demesiguèt dangièrosament. Baissèt en causa del funèst numerus clausus. Es alara que per un rendètz-vos en çò d’un generalista, lo temps d’espèra aumentèt. Lo temps d’espèra venguèt inversament proporcional al nombre de medecins. Las leis matematicas son terriblas. Son las meteissas per çò que tòca a la santat o a un autre domèni. Alavetz, per ne tornar al nòstre generalista, a la debuta calguèt esperar quinze jorns per èsser sonhat. Imaginatz l’infèrn que pòt èsser lo vòstre s’avètz una sinusita amb un mal de cap a vos tustar la cabòça contra las parets. La situacion èra ja escandalosa. Mas la situacion se degradant a mesura que lo sistèma sanitari veniá la darrièra ròda de la carreta de nòstres governaires, lo temps d’espèra per aver un rendètz-vos passèt de quinze jorns a una mesada. Mas èrem pas a cima de malaür. Lo temps s’estirèt puèi a dos o tres meses. A tal punt que lo monde que patisson son d’ara enlà obligats d’anar a las urgéncias dels espitals. Vos farai pas l’article sus la « saturacion de las urgéncias »… Totòm ne parla mas degun fa pas res.

            Coneissètz la situacion coma ieu : parlam pas aquí pas que dels generalistas. S’avètz besonh d’un especialista (Dieu vo’n garde !) lo delai risca d’èsser encara pus long. Alavetz, s’avètz un càncer endacòm, aqueste a léser de se desvolopar e de se generalisar tranquilament abans qu’aguèssetz pogut véser un especialista. Fa d’annadas que las gents son confrontadas a n’aquesta situacion, e fa aitant d’annadas que se parla de la deliquescéncia del « modèle francés de santat ». Mentretant, a París los governaments se seguisson a un ritme accelerat, mas degun pren pas d’iniciativa. Amb aquò d’arganhòls son encara capables de parlar de « politica de prevencion sanitària ». Anatz parlar de prevencion sanitària a qualqu’un qu’espèra un rendètz-vos medical dempuèi de meses !

            I auriá fòrça a dire sul sicut. E encara parlam pas aquí que dels ciutadans qu’an un medecin referent. N’i a quitament que n’an pas : « Lo medecin pren pas mai de pacients novèls ». Es una maquina enregistrada que lor fa aquela responsa quand sollicitan lo drech elementari de se poder far sonhar. Fan parlar una maquina que degun vòl pas prene la responsabilitat de dire a qualqu’un qu’es condemnat a demorar sens assistància medicala. Passam aquí las termièras de l’inumanitat. Aquela iniquitat es d’una violéncia insostenibla.

            Dins aquela situacion cossí comprene pas la desesperança de las gents que patisson ? Qualqu’un que patís fèrme de jorns e de jorns poiriá demorar zen quand s’ausis dire « Lo medecin pren pas mai de pacients novèls » alara qu’anava demandar ajuda ? Quand lo « modèle francés de santat » partís a la ronça, aquò’s son los medecins que son confrontats a la desesperança del monde e qualques còps a la violéncia.

            Quin « modèle francés de santat » ? Un modèle que tampa de maternitats (la mortalitat infantila a aumentat en Exagonia aquestas darrièras annadas) ? Un modèle que tampa de lièches dins los espitals ? Per la pandemia de la COVID mancavem de lièches de reanimacion. Cinc ans son passats e avèm pas un lièch de reanimacion de mai. Coma se nòstres governaires sabián pas tirar las consequéncias, las leiçons de l’Istòria. Patissèm una incuria a totes los nivèls de l’administracion, mas aquesta incuria es d’autant mai criminala quand se tracha de la santat de cadun.

            Dins lo domèni de la medecina mancam de tot e las causas s’arrengan malurosament pas. Mancam entre maitas causas de centres de radiologia. Aquí passam l’òsca ! Ma vesina Alina foguèt mandada per son medecin a l’espital per passar una ràdio. Anguèt directament dins lo servici en esperant ganhar temps. E sabètz çò que se passèt ? M’anatz pas créire : la secretària li balhèt rendètz-vos dins un mes per… prene la ràdio ? Non pas ! per prene rendètz-vos per prene la ràdio. Avètz plan legit : a rendètz-vos dins un mes per prene rendètz-vos. Un rendètz-vos radiologic que benlèu obtendrà dins tres o quatre meses. Perqué pas aver balhat lo rendètz-vos còpsec emai s’aquò l’anava immancablament alongar lo delai d’una mesada ? Mistèri e aiga banhada !

            La situacion es venguda d’una absurditat engerdabla. La solucion, pr’aquò, existís : bastir de facultats de medecina per formar de praticians. L’argent ? Tot sabent que totòm es un patient potencial cadun es prèst a far un esfòrç.

            Sèrgi Viaule