Las fadas existisson e urosament avèm en Occitània los Lemosins per no’n parlar

            Los contes que nos prepausa Michèu Chapduèlh dins aqueste recuèlh son escriches sul registre tradicional. A n’aquò se mesura cossí l’escrivan lemosin mestreja l’art d’alestir aquelas pèças literàrias que son fachas per èsser dichas, mai que per èsser legidas. Rai ! Michèu Chapduèlh mestreja talament lo biais de las crear, o recrear que valon tan plan escrichas coma dichas.

            Dins lo conte tradicional, atal coma dins los de Michèu Chapduèlh, se tròban las repeticions de situacions. Aquel biais d'engimbrar lo tèxte es per far pacientar o despacientar lo legeire cap a una tombada qu'es totjorn e condreitament inesperada e susprenenta.

            Per fargar sos contes l’autor usa de situacions actualas e urbanas, quand ne vira. Dire que Michèu Chapduèlh fa de nòu amb de vièlh, seriá enantir en fasenda e quitament escalcir una asenada. Es mai condreit de dire que l’escrivan peiregordin fa dintrar la societat contemporanèa dins lo mòtle vièlh e ancestral del conte tradicional. I caliá pensar, o caliá gausar far e Michèu Chapduèlh o faguèt amb l’audàcia que li coneissèm.

            E òc ! las fadas existisson e urosament avèm en Occitània los Lemosins per no’n parlar. Eles an tendéncia a ne véser pertot e mai que çò de rasonable. Benlèu que las fadas presan mai las prigondors de las selvas lemosinas que la garriga lengadociana ? Mas que volètz, es atal ! Los Lemosins an pas jamai agut besonh de fumar lo chichonet per ne rescontrar a cada cantonada de carrièra. Michèu Chapduèlh es capable de las descriure pel menut e a lo creire sus escrich, es capable de las adomergir totas ; que foguèssen multicarta o pas. Seriá completament enfadat lo Michèu ? Dempuèi quora ? Cresi plan que per nòstre plaser de legeire aquò dura dempuèi qu’escriu e que publica.

            Los que pensan que Michèu Chapduèlh seriá borrut e reversièr ; que seriá reguèrgue e qualques còps mal lunat, s’enganan. Un enfadat mal lunat pòt pas existir que dins un jutjament de malvolença e ieu m’asardariái pas a entamenar la mendre debuta de començament de jutjament a l’encontre d’un enfadat ; Aquò me poiriá portar malaür. D’ont mai que, se sap que los fadauds[1] lemosins son pas malsapioses per un sòu, emai se d’un autre latz sabèm totes que val mai tirar dins lor direccion se volèm pas patir lor fólzer.

            Cossí que ne vire, se volètz saber cossí far per emplenar a res-non-còsta una remorcassa de bilhets de 500 €, aurètz de legir aquel libre que poirètz aquesir pas que per la modèsta soma de 16 €. Que pòdon èsser 16 € a costat de tres tonas de bilhets de 500 € ? E òc ! la frequentacion de las fadas pòt menar, a còps, a de situacion fabulosas. Mas la situacion la mai fabulosa per nosaus es d’aver l’astre de poder naulejar dins la topina imaginativa de Michèu Chapduèlh. Una topina de contunh en bolh ; plan solide !

            Aqueles contes de Michèu Chapduèlh son plen d’umor. Dire que l’autor es imaginatiu es dire que la pluèja es banhada. Son inventivitat la coneissèm dempuèi sas primièras òbras publicadas. Mas aquestes contes, escambarlats entre tradicion e modernitat, dintran dins lo domèni de l’engenh literari. Aqueles tèxtes son escriches amb finessa e soscats amb tota la fantasiá que coneissèm a l’escrivan. Una malícia de la vida qu’es totjorn estada lo sagèl de l’escrivan. Es evident que, per seguir pauc o pro las Letras occitanas dempuèi qualques decennias, me disi que d’escrivans de la trempa de Michèu Chapduèlh n’avèm gaire. Fin finala, fasiá qualque temps qu’aviá pas publicat, mas francament per nosaus valiá lo còp d’aver esperat una segason tan plan amadurada.

            Dins aquel obratge l’autor serva l’estructura del conte tradicional en la modernizant e en i porgissent son gran de sal personal. Es un torn de fòrça que sols los grands escrivans son capables de capitar.

            En actualizant de contes vièlhs coma de pradas, en i porgissent tota sa sensibilitat, son umor e sa poesia, Michèu Chapduèlh nos pròva un còp mai que son intemporals. Finalament se revela èsser un anèl de mai dins la cadena longa dels contaires qu’a travèrs los sègles se son passats lo relais e que contunhan de lo se passar. La cultura occitana sap prene sa part dins aquela gasanha que concernís l’umanitat tota. Un còp mai direm pas jamai pro çò que la literatura occitana porgís a la literatura universala, emai s’aquesta s’encapriciá a refusar l’apòrt occitan, siá per ignorància, siá per indiferéncia, siá per otracisme volgut.

            De notar en fin de volum un postfaci de l’etnològa Josiana Bru que sa vida tota trabalhèt suls contes e sus la literatura orala. O faguèt mai que mai tocant lo domèni occitan. Dins aquel estudi, Josiana Bru met en perspectiva lo trabalh de Michèu Chapduèlh amb lo patrimòni contaire universal.

             Pèire Rabasse                                                                                                

            « La fada multicarta » de Michèu Chapduèlh. Edicions « Letras d’òc ». Acabat d’imprimir en març de 2011. 143 paginas.

https://www.espaci-occitan.com/botiga/fr/contes/495-la-fada-multicarta-micheu-chapduelh-9782916718323.html