Mille femmes blanches de Jim Fergus

            Sabi pas exactament cossí, nimai per quina rason, aquel libre de Jim Fergus se tròba dins ma bibliotèca. Probablament que i es dempuèi de temps mas fins ara èra pas estat per ieu una prioritat de lectura. D’efièch, coma conicaire literari de lenga nòstra balhi condreitament la prioritat a la òbras occitanas o als obratges qu’an per tèma Occitània, la seu istòria, lo seu combat o la seu cultura. Lo fach es qu’un jorn me calguèt causir un obratge materialament leugièr per metre dins mon abrassac, ma man tombèt a l’azard sus aquel libre de pòcha.

Jim Fergus es un escrivan estasunian nascut en 1950 a Chicago. Sa maire es d’origina francesa nos dison sos biografs. Tre son enfança s’afisca per la cultura amerindiana e mai que mai per la de la nacion cheièna. Son libre « Mille femmes blanches / Un milierat de femnas blancas » es un dels pus estranhs qu’ai pogut legir. Lo sicut causit, l’idèia de partença, la caliá anar cercar. De fach, s’apeva sus un pacte politic pauc conegut del public grand. Un fach demest milanta de la colonizacion d’America del Nòrd pels Europèus. Es benlèu pas inutil de remembrar sul pic cossí aquela colonizacion foguèt injusta (plan solide per definicion), mas tanben una de las mai crudèlas que coneguèt l’umanitat. Una umanitat que pr’aquò coneguèt mai d’un chaple e genocidi a travèrs los sègles. Fòrces mejans foguèron emplegats pels Europeus per ocupar un país ont totes sos pòbles originaris vivián pauc o pro en patz en defòra de qualques guirguilhs. Entretenián entre eles qualques agarridas quasi ritualas e a armas egalas qu’avián plan solide res a véser amb la guèrra d’exterminacion que lor menaràn los Europèus. Los subrevivents del genocidi foguèron fin finala embarrats a l’estrech dins de reservas, sovent inespitalièras.

            Dins aquel libre, l’autor a sabut crear lo retrach d’una eroïna feminista d’abans ora. De segur Jim Fergus es un coneisseire confirmat de l’istòria dels pòbles amerindians e de la terribla colonizacion que patiguèron. Sapièt amassar totes los documents etnografics indispensables per fargar una versemblança perfiècha a sa ficcion. Atal lo legeire banha de cap en cima de l’obratge al dintre de la societat cheièna de l’epòca. Cabussam amb l’autor dins la vida vidanta d’una tribú importanta de la nacion cheièna.

            La trajectòria vidala de l’eroïna es espectaclosa e passam de rebombidas en rebombidas a un ritme sostengut, emai descadenat. Se tracha aquí d’una òbra a l’encòp d’aventura, psicologica, d’amor e de frairetat. Descriu la paleta dels sentiments e comportaments umans, condreitament universals. Demest aquestes la traïson ten una plaça de primièra. Traïson de la paraula balhada ; traïson del pacte actat ; traïson en amor coma en amistat, etc… Qual ben dire que lo periòde de rescontre entre doas civilizacions completament desparièras se prestava a de tustes parius. Dins aquò los umans èran preses dins l’engranatge d’eveniments que sovent los depassavan. Mas aquò non sauriá justificar las orrors comesas pels colonizaires.

            Çò mai plasent dins aquel obratge es probablament la descripcion menimosa de la vida domestica d’una tribú amerindiana. Los rapòrts socials al dintre d’una societat patriarcala i son descrichs dins los detalhs. Lo libre aqueste nos fa descobrir un univers rarament present dins la literatura. Fa pas cap de dobte qu’aquel obratge deguèt demandar una soma importanta de trabalh a son autor.

            Malgrat l’acòrdi politic tras que curiós entre lo cap amerindian e lo govèrn ocupant, son pas mila, mas un cinquantenat de femnas que se portèron volontàrias per rejúnher la tribú cheièna. Aquestas o faguèron per de rasons personalas e mai o mens constrenchas. Per exemple per escapar a l’espital psiquiatric coma es lo cas per l’eroïna. Lo passatge d’una civilizacion a l’autra se faguèt pas sens trucs, mas dins l’ensemble, e segon la ficcion que nos prepausa Jim Fargus, l’adaptacion se faguèt pro aisidament dins una societat cheièna toleranta e curiosa de la personalitat de cadun.

            Totes los que s’interessan a l’etnografia amerindiana en particulièr e als rapòrts civilizacionals en general trobaràn lor compte a legir aquel libre. Un obratge que conten milanta facietas de l’umanitat ont la feminitat ten una plaça primordiala. Un raconte a partir d’un fach istoric que daissarà pas degun indiferent.

                 Pèire Rabasse

            « Mille femmes blanches / Un milierat de femnas blancas » de Jim Fergus. Edicions Pocket. Despaus legal Mai de 2011. 512 paginas.

https://www.amazon.fr/Mille-femmes-blanches-Jim-FERGUS/dp/2266217461