Ma virada del Mont-Blanc de Sèrgi Viaule

   Mon amic Sèrgi Viaule ven de sortir a las Edicions dels Regionalismes un raconte novèl amb un títol explicit : « Ma virada del Mont-Blanc ». Una virada que faguèt 4 ans fa a la sortida de l’embarrament impausat pels que nos govèrnan pr’amor lo covid 19.

   Sèrgi e io partejam la meteissa passion per la randonada levat que jogam pas dins la meteissa categoria. El es mai qu’un caminaire o artelhaire. Es un montanhista mentre io m’acontenti d’animar e de participar a de randonadas dins l’encastre de mon club « los Randonaires d’Agenés ». El es acostumat a partir, de còps luènh de son ostal a Sant Sulpici la punta dins Tarn per de percorses mai o mens longs en solitari e en autonomia amb un tibanèl que sembla un taüc (levat quand plòu a ferrats) e l’abrassac amb de rodetas. Atal, faguèt dos còps lo pelegrinatge de Sant Jaume de Compostèla e lo camin de Stevenson. Nos son contats per lo menut dins d’autres libres. En bon cronicaire e escrivan (crei pas de n’essèr un e a plan tòrt !) siá pren l’ordinator portable siá un quasèrnet e un estilo per escriure sus sa jornada lo ser aprèp l’etapa.

    Veni tot bèl just d’acabar la lectura de « Ma virada del Mont-Blanc » que me mandèt en escambi de premsa amb un mot personal ont diguèt qu’èra lo darrièr còp qu’escriviá aquela mena de relat que d’ara enlà se voliá consacrar entièrament a la ficcion, çò que solide l’empacharà pas de contunhar a artelhar tant que n’aurà la fòrça e lo vam.

   Per qué far la virada del Mont-Blanc a pè ? D’en primièr, i a lo contèxt d’un confinament sanitari plan mal viscut per un libertari coma Sèrgi Viaule e la necessitat vitala de ne sortir còp sec tre que foguèt possible. I a tanben la volontat d’escapar una estona a la civilizacion de la banhòla reina e a una vida trepidanta e benlèu çò mai important l’atrach de la montanha irresistible dempuèi l’auba de l’umanitat, lo besonh de se transpassar e tanben de simbiòsi amb la natura, sa fauna e sa flòra. Encontrar d’autres montanhistas e escambiar es pas de refusar mas es pas una prioritat. La montanha es lo domeni de la solitud desirada.

   Coma o explica Sèrgi d’un biais remirable : « Soi un somiaire del sendarèl e del bartàs, de la selva e de l’ermàs, del bivac jos las estèlas e dels banhs de mièjanuèit dins los rius de las aigas lindas e liuras. Cresi pas de me poder cambiar. La marcha es per ieu una activitat sensoriala indispensabla ; benlèu vitala. » (p.11)

   Passi sul caminament de Sant Sulpici a Sant Gervasi que pasmens manca pas d’interés, vist lo sens agut de l’observacion de l’autor, per arribar a la pujada al glacièr de Bionnassay e la davalada al còl de Voza, la vertadièra debuta de la virada de mai de 10 jorns e que ja dona una idèa de las dificultats qu’espèran nòstre caminaire. De notar, son egregia coneissença del vocabulari occitan de la geologia de la montanha. Dels bons autors, ai totjorn quicòm a aprene amb umilitat. Nos conta los plasers simples de poder trobar un endrech per beure una bona cervesa, de dormir coma una missara e de cabussar un moment dins una aiga glaciala per se refrescar de las susadas patidas en camin.

   Quand i a de velhadas al jaç o a l’abitarèla duran pas que lo matin seguent nòstre « torista » (lo que fa lo torn) se leva de longa a 6 oras que la jornada serà longa e benlèu penosa mas rai ! Daissem parlar lo Sèrgi : « Aquela virada del Mont-Blanc es una escorreguda entre ieu e ieu. N’ai l’intima conviccion, es lo desplegament d’un riban mannat de vida. » (p.60)

   Dins sa virada va passar dins tres estats : França, Itàlia e Soïssa. Li permet de parlar de la situacion lingüistica dins la Val d’Aosta ont la lenga locala, lo francés, recuola davant la quichada de l’italian. Es dins la situacion de l’occitan en çò nòstre. Es l’escasença per l’autor de lausar lo modèl soïs de multilingüisme.

   Per çò qu’es dels percorses, pas un quite jorn o gaireben sens dificultats. Un exemple : « Se la pujada de Champex a Bovina es estada diabolica, la davalada entre Bovina e la Forclaz es demoniaca. » (p.107). De segur, cal planificar las jornadas en foncion dels desnivèls e de las dificultats se son previsiblas. Per ne citar una qu’es ma terror qu’ai lo vertigi : las escalas per pujar lo Brevent ont Sèrgi daissa darrèr el de caminaires que gausan pas pujar. Los compreni ! Mas las escalas son de bon pujar respècte als nevièrs ont se jòga vertadièrament la vida. Cal pas far la mendre error subretot sens equipament adaptat. Fin finala, arribarà a bon pòrt, es a dire aprèp aver boclat la bocla a l’entorn del mont mai naut d’Euròpa.

   Qué ne tira coma conclusion ?

   « Ai ensajat de marchar, non pas tampat dins una botiòla de veire, e pièger encara amb d’ulhièras. Al contrari ! Pendent aquela barrutlada, de contunh ai cercat de descobrir la prigondor insospechada dels paisatges traversats. Ne volguèri reténer la beutat de cada plec de montanha, de cada bèstia apercebuda – emai furtivament – sus la tèrra coma dins lo cèl. aI volgut engravar dins ma mementa los contorns de cada planta pagelant lo camin. » (p.157)

   Aquel raconte es lo d’una filosofia de la vida que m’agrada. Pro de ne parlar. Lo cal legir d’urgència !

    Joan-Pèire Alari

https://www.editions-des-regionalismes.org/products/ma-virada-del-mont-blanc-raconte