Perqué pas un grand festenal annadièr panoccitan de la cultura occitana a Maruèjols ?

            Se vos passejatz en Albigés, a broa d’autorotas, rotas e camins, anatz rescontrar de panèls que vos desiran la benvenguda en occitan. Son estat plaçats fa qualques annadas pel Conselh Departamental qu’a l’epòca s’apelava encara Conselh General. Òc-ben, la tecnoestructura estatala franchimanda, se cambia pas jamai fondamentalament son foncionament ipercentralista, li arriba d’aver de fantasiás e de prepausar de cambiaments sus l’aurièra per se balhar l’illusion d’existir e subretot far creire que trabalha. Aquel cambiament de nom de la collectivitat territoriala que passèt de Conselh General en Conselh Departamental n’es l’illustracion. Mas per èsser onèste, devi ça que la remembrar qu’aquela mudason nominala s’acompanhèt d’una refòrma de tria que foguèt la de la paritat femna/òme dins aquelas amassadas deliberativas sens gaire de poder. Coma qué, tot comptat e rebatut, rarament una causa es tota blanca o tota negra.

Mas per ne tornar als panèls, sus aquel sicut coma sus plan d’autres, se daissan enganar los que se vòlon plan daissar enganar. Nosaus occitanistas, sèm plan tròp lucides per tombar dins… lo panèl (la trapèla). Atal n’es que lo Conselh Departamental d’Albigés (Tarn per las administracions d’ocupacion) faguèt quilhar dètz-e-set panèls « Tarn, coeur d’Occitanie – Benvenguda ! » sus las rotas màger del departament, mas tanben sus las autorotas en dintrant sul territòri. Per los conselhièrs departamentals « Aquesta iniciativa a per tòca d’informar los toristas que son dins un airal dotat d’un patrimòni occitan ric ».  

D’aquela iniciativa de qué se’n pòt dire ? Primièrament que rars son malurosament los departaments occitans que prenguèron una tala iniciativa. Emai foguèsse pas que simbolica, es ça que la totjorn bon de remembrar al monde que, siá son en Occitània pels que son de passatge, siá que vivon en Occitània per los que passan cada jorn a proximitat dels panèls. Una causa mai es de remarcar : los panèls sus las autorotas son entièrament en francés mentre que los panèls sus las nacionalas e departamentalas son, dins lor concepcion, bilingües. Pòrtan en francés « Tarn, cœur d’Occitanie » e, en dejós, « Benvenguda » en lenga nòstra. Un còp mai una collectivitat territoriala, nimai foguèsse bailejada per de monde del país, es pas estada capabla de far lo pas de l’unilingüisme occitan. Lo Conselh Departamental agèt pas lo fetge de balhar a la lenga nòstra la dignitat que se merita. Aviá lo poder d’o far, mas agèt pas lo coratge de desfisar París e volguèt pas afrontar la pression dels jacobins locals qu’auriá segurament pas mancat ; lo Conselh Departamental aguèsse agut mai de fiertat.

            Avèm mai o mens vist per la forma, ara vegèm pel fons. Sus aquelas pancartas poirètz legir l’inscripcion « Tarn, cœur d’Occitanie ». Albigés còr d’Occitània ? Mas de quina Occitània se parla ? Plan solide de la pichona, valent a dire de la region administrativa francesa que recampa tretze departaments e qu’es estada nomenada oficialament « Occitanie Pirenèus-Mediteranèa ». Una region que compta a la gròssa tot Lengadòc, una part de Gasconha, un tròç de Provença (lo Nimesenc) e las regions nòrd-catalanas enclausas dins lo departament dels Pirenèus Orientals. Una region que condreitament devèm nommar Centroccitània puslèu qu’Occitània. De fach, se se tròba pauc o pro al centre del país, es luènh d’èsser lo país a n’èla sola. Remembram en passant qu’Occitània s’espandís suls quatre Estats que son lo principat de Monegue, França, Italia e Espanha. Coma cadun sap va d’Arcaishon al Borg Sant Dalmatz e de Montluçon fins a Vièlha.

            Quand vegèri aparéisser aqueles panèls, comprenguèri còpsec que se trachava d’una confusion volguda e entretenguda pels jacobins. Daissant de costat la pichona Occitània, qu’Albigés n’es efectivament son centre, volguèri véser ont se trobava vertadièrament lo còr de l’Occitània que me ten al còr, valent a dire la Granda Occitània, coma dison tan plan nòstres compatriòtas transalpins. Alavetz, tracèri sus una mapa del país un trach a la verticala e un autre a l’orizontala al mitan de sas doas extremitats. Tombèri a qualques quilomètres prèp sus Maruèjols, una comuna de Gavaudan d’apr’aquí cinc mila estatjants. Una vilòta al caireforc de Marjarida, d’Aubrac e dels Causses Grands. Un airal qu’a l’Edat Mejana dependiá del comtat de Tolosa.

            Alavetz, nos daissem pas engarçar per la propaganda oficiala e restablissem que lo còr d’Occitània batega pas en Albigés, mas plan en Gavaudan. I a pas d’actes pichons de resisténcia e devèm de longa restablir la vertat. Cal pas esitar a far saber a Na Caròla Delgà que la region que presidís es pas qu’un tròç d’Occitània e que, dire d’Albigés qu’es lo centre d’Occitània, es una falsificacion de la realitat geografica del país nòstre.

            Per acabar aquela mesa al punt indispensabla e davant la demission de la comuna de Rodés, azardi una suggestion : Perqué pas un grand festenal annadièr panoccitan de la cultura occitana a Maruèjols ? S’i tròba una gara ferroviara e l’autorota Montpelhièr-Clarmont d’Auvèrnha i passa a costat, çò que la fa pro aisidament accessibla de quin costat que se venga d’Occitània. Avèm lo dever de crear un avenidor a Occitània.

            Sèrgi Viaule