Occitània, moments d’Histoire, de Jòrdi Labouysse

            Jòrdi Labouysse es arqueològ apassionat e reconegut que passèt sa vida a furgar lo pelsòl, mas tanben las bibliotècas. L’arqueologia lo menèt directament a l’istòria. Es l’autor de mantuns libres, articles e brocaduras tocant als pòbles que visquèron sul territòri qu’es vengut Occitània. D’ora prenguèt consciéncia de l’existéncia d’una nacion occitana compte tengut d’una lenga pròpria al país nòstre. Foguèt militant occitanista de l’ora primièra. Pendent d’annadas bailegèt la revista « Infòc » que pareissiá mesadièrament a Tolosa. Una revista que ne ploram ara la disparicion e la manca. Jòrdi Labouysse es un òme d’una granda erudicion. Aquesta deguda a sa talent inagotabla de coneissenças. Mas puslèu que de las se gardar egoïstament a volgut, dins un èime d’educacion populara plan sentit, despartir sos sabers amb la molonada. D’aquí son prètzfach permanent de vulgarisacion de l’Istòria en general e de l’Istòria occitana en particular.

            Son obratge darrièr « Occitània, moments d’Histoire », se compausa de doas parts. La primièra concernís « L’espaci occitan dins l’Istòria », mendre que la segonda clau çò que ditz èsser de « Moments istorics ». Demest aquestes podèm citar : « Via Domitia », « Lo breviari d’Alaric », « Los Occitans dins los Estats latins d’Orient », « La republica de Tolosa », « D’estranhas domaiselas », ec…

La part primièra se despartís entre pichons capitols, cadun tractant d’un segment de l’Istòria nòstra. De còps, fa un focus sus tal eveniment o tal autre. Son camp d’exploracion va de la proto-istòria fins a çò que sona « Lo temps del nacionalisme republican ». L’obratge se clavant sus la revòlta dels vinhairons del Lengadòc-Bas en 1907. Atal, per tòcas menèlas, nos fa visitar mai de dos mila ans d’Istòria.

La part segonda clau d’articles, fòrça documents ja pareguts dins la revista Infòc. Son estat elaborats per èsser meses entre las mas de totes. Son la sintèsi actualizada de çò que se sap sul sicut tractat. Jòrdi Labouysse a una percepcion clara, neta e precisa dels eveniments istorics e, ademai, la sap a l’encòp completar e resumir amb concision. Es aquò, qu’entre maitas causas, fa l’interés del libre. Es escalcit de tal biais qu’es a la portada de totòm.

            Dins aquel volume Jòrdi Labouysse ensaja de nos restituir l’Istòria desbarrassada dels poncius de l’Istòria oficiala francesa. Se sap ben pro : los istorians franceses an tròp tendéncia a sacrificar la veracitat istorica sus l’autar d’un ultra-nacionalisme conquistaire. Quand ne vira, Jòrdi Labouysse refuta las interpretacions falsificadas del roman nacional francés per dire los fachs tal coma se debanèron. Per citar pas qu’un exemple demest plan maites, es pas tant Carles Martèl que rebutèt los musulmans a Peitius en 732, mas puslèu la desfacha de las armadas arabo-berbèras a Tolosa en 721 ont foguèron mesas en desbranda per lo rei Èudes d’Aquitània. D’alhors, los istorians arabes non s’enganan pas que considèron la desfacha de Tolosa coma la primièra granda desfacha patida dins lor guèrra d’expansion. Aquò se sap pas pro, mas la batalha de Tolosa foguèt lo fren màger de l’avançada musulmana en Euròpa.

            Jòrdi Labouysse copa quand es necessari amb lo discors istoric oficial carrejat pels manuals escolaris francimands. Puslèu que de se plaçar sistematicament del punt de vista franco-francés, pren de nautor per considerar Occitània coma espaci autonòme a estudiar. Alara que l’istoriografia francesa non sauriá se despartir de sa posicion jacobina, Jòrdi Labouysse pren un autre angle per estudiar los eveniments. L’espaci occitan ven objècte d’estudi.

Quand se sap que mancam encara d’istorians e qu’una Istòria occitana autonòma es encara de renfortir, amb aqueste obratge, Jòrdi Labouysse pòrta pèira a l’edifici en bastison. Son trabalh ven en seguida dels trabalhs de Robèrt Lafont, Andrieu Armengaud, Joan Larzac, Andrieu Dupuy, Anna Brenon, Joan Penent, etc… Esperam que la tièra es pas clavada per tant que i a pas de nacion sens Istòria.

            Cèrtas dins aquel obratge, se tracha pas que de vulgarizacion. A pas d’autra ambicion que de porgir al public occitan bèl los elements essencials de son Istòria pròpria. Mas dins una pontannada ont l’Istòria apresa dins las escòlas es una Istòria en negacion de l’identitat nòstra, aquel libre es un obratge de desalienacion. S’adreiça non pas als sols especialistas, mas es plan destinat a totes. Es dins aquela amira qu’es estat alestit per l’autor. Aqueste o faguèt amb tota la pedagogia que li coneissèm. Es pas estat ensenhaire per res.

L’iconografia i es importanta amb mapas e fotografias de color gaireben a cada paragraf. La documentacion fornida es diversificada e illustra remirablament cada pontannada istorica. Lo libre conten una iconografia tan abondosa que se passariá d’oradas e d’oradas a n’espepissar cada element. Jòrdi Labouysse a comprés qu’a l’ora dels mèdias visuals es vengut necessari de balhar quicòm per véser als legeires. Cal tanben soslinhar qu’en defòra de sas autras nombrosas activitats es tanben fotograf de tria e que de longa fa totjorn seguir un aparelh. Nombrosas son dins aqueste libre las fotografias seunas. Es un libre a metre dins totas las bibliotècas.

            Pèire Rabasse

            « Occitània, moments d’Histoire » de Jòrdi Labouysse. Edicions « Infòc » 98, avenguda de l’Espinet - 31 400 Tolosa. Despaus legal : mai de 2022. 317 paginas.