Calabrun de Rolande Vergely-Rey

            Los salons dels libres son, coma totas las manifèstacions publicas, de lòcs de rescontre. En tant que legeire afogat, los frequenti lo mai possible. Es l’escasença de poder parlar en dirècte amb los autors. Cèrtas, se tracha rarament d’autors reconeguts per la premsa parisenca ; mas aquò rai ! Soi pas de los que creson que París seriá lo paradís. Soi, al contrari, de los que pensan que tot çò qu’ensajan de far lusir les Parisencs, es pas forçadament d’aur. L’art coma la politica es malurosament per una bona part dins las mans del poder mediatic que tanplan pòt far o desfar una reputacion coma aquò li agrada o l’arrenga.

            Rai ! Avèm en Occitania, e es pas lo primièr còp qu’o disi, d’escrivans de tria. Qu’aquestes escrivèssen en francés o en lenga nòstra, avèm en çò nòstre de monde que possedisson una sensibilitat literària de primièra borra. Emai se son obligats d’anar vendre lor pròpri produccion dins de salons de vilatge, lor meriti n’es dont mai grand.

            D’aqueles autors que presan l’escritura sens pensar a res mai qu’a emplegar e apertierar los mots pas que per lo plaser d’o far, ne rescontrèri una fa pas gaire dins un salon annadièr a Montclar de Carcin. Fins ara es la poètessa d’un sol recuèlh. Puslèu que de la vos presentar ieu, li vau daissar la paraula : « Soi nascuda dins una bòria a l’acrin d’un rocàs dins lo País de Sèrras ont l’occitan èra la lenga de la vida vidanta dins la meu familha e dins lo mitan social. Aquela lenga farguèt mon biais de pensar, de véser lo monde coma virava a l’entorn de ieu ». Atal parla d’ela Rotlanda Vergelin-Rei. Coma vos ne podètz dobtar al prenom qu’es lo seu, es pas de primièra joventut. Es ara retirada de sas activitats professionalas.

            Rotlanda Vergelin-Rei faguèt coma fòrça joves retirats. Tanlèu aver quitat son emplec, faguèt çò que se poiriá dire una retròspectiva autobiografica. Casèt pauc o pro dins la nostalgia de son enfantesa. E que rescontrèt dins aquel retorn enrè ? La lenga que se parlava a l’ostal quand èra pichoneta. Aprèp l’aver abandonada per fòrça pendent quasi quaranta ans, li tornèt naturalament coma una flor qu’esperava pas que la mendre calor per s’espompir. Es un fenomèn pro corrent e mai qu’en domèni occitan. Arriba sovent que las gents retiradas se metessen a escriure, foguèsse pas que per remontar lo temps coma se se trachava d’una mena de catarsis jos forma autobiografica.

            Rotlanda Vergelin-Rei publiquèt i a pas gaire temps un primièr e per ara unic recuèlh de poesias a compte d’autor. Soi ben obligat d’escriure « i a pas gaire » que lo que n’alestiguèt la presentacion oblidèt de portar la data de parucion de l’obratge. Oblidèt tanben de portar la numeracion de las paginas. La causa es pro rara en matèria d’edicion per èsser notada.

            Aquel recuèlh es original per mantunas rasons. Una d’aquestas es que se despartís en tres parts. La primièra recampa de poèmas occitans revirats en francés, la segonda clau de poèmas pas qu’en occitan e, enfin, la darrièra de pèças pas qu’en francés. Çò que pròva plan que Rotlanda Vergelin-Rei, coma plan de nosaus, es escambarlada entre las doas lengas. Fa aquí un anar-tornar entre los dos registres que ieu ai de mal comprene. Me sembla qu’en matèria d’expression artistica, sovent una sensibilitat lingüistica escafa l’autra.

            Tre lo primièr poèma soi espantat per sa qualitat. Possedís una fluiditat dins l’enonciat e carreja una brava esmòuguda dins son contengut. Una poesia que còpsec embelina lo legeire. D’unes de sos poèmas, emai quasi la totalitat, tenon lo ritme e la rima :

Al fòc una soca crama

Un veire de vin de ta vinha

D’amor serà la flama.

            Los tèmas explorats per l’autora son universals. Son passats a son sedaç amb l’engenh suau d’una trobairitz de tria. Lo tot nos es porgit amb un natural pròpri als poètas que sabon entrebescar los mots en los aflorant a pro pena :

Dins los recs assecats

De l’aiga, lo bresilhadís,

S’es escantit.

            Se me fisi a las nòtas portadas dins lo recuèlh, Rotlanda Vergelin-Rei presa de participar als concors literaris. S’emportèt lo Prèmi Nadal Rei en 2008. Se ganhèt en 2020 lo Prèmi de la vila d’Agen al concors del Jansemin d’aur, mentre qu’en 2011 li foguèt autrejat lo Prèmi primièr al concors Guiraud Riquièr de Narbona. Se’n gasanhèt d’autres mas la tièra n’es tròp longa per èsser portada aicí.

            Pòdi pas clavar aquela presentacion sens mencionar la polidas fòtos de las escalpraduras de Maurici Rei. Aquestas son fachas de fèrres fargats. Mai precisament son d’utisses vièlhs qu’a reciclat en òbras d’art. Aquestas son d’una leugièretat espectaclosa. Talament tant que, malgrat lor pes evident, semblan pendolar dins l’aire.

               Pèire Rabasse

            « Calabrun » de Rotlanda Vergelin-Rei. Autoeditat. Imprimit en debuta de l’an 2022. 55 paginas.

https://www.libraria-occitana.org/produit/calabrun-poemas-poemes-bilingues-occitan-francais/

Contacte : Rolande Rey
1881, chemin de St Nicolas de la Grave 82200 MOISSAC
mail : v-rolande@orange.fr