Alavetz, la repression passa evidentament per la preson

            Lo dètz-e-nòu de març passat, lo President de lor Republica (me desencusarai pas d’atribuir atal a autrú una republica qu’es pas meuna) èra a Marselha per çò diguèt « portar un còp d’arrèst al trafèc de dròga, assegurar l’òrdre republican, e far plaça neta ». Abans el, quantes Primièr ministres, quantes Presidents de la Republica an fach lo desplaçament dins la capitala provençala per las meteissas rasons de tornar la seguretat dins los barris de la vila ? Soi pro vièlh per saber que la criminalitat a Marselha, e pas solament a Marselha que gangrena totas las metropòlis de l’Estat, abans Emmanuel Macron la volguèron tractar los Presidents François Mitterrand, Jacques Chirac, Nicolas Sarkozy e François Hollande. Eles tanben i anèron en persona a Marselha o i mandèron lor Primièr ministre acompanhat de lor ministre de l'Interior. La causa es recurrenta. Regularament van far un torn dins los barris Nòrd de la vila e se’n tornan coma son venguts per passar a quicòm mai. Entretemps, res se passa pas al nivèl de la repression del banditisme e de la criminalitat. Tant que i son prometon qualques policièrs de mai, mas jamai pron per comolar la manca crudèla de las fòrças del manten de l’òrdre public. La justícia, ela tanben, manca de mejans per menar a bon pro sa tòca, mas aquí los poder successius en plaça semblan pas jamai aver pres la mesura dels besonhs.

Alavetz, lo temps passa e res cambia pas al nivèl de la seguretat publica dins l’Estat. Pr’aquò la seguretat del ciutadan es una de las causas primièras qu’un Estat se deu d’assegurar. Pas qu’a Marselha, en 2023 son pas mens de 49 personas que son mòrtas assassinadas, la màger part dins de reglaments de comptes entre bandits. Mentretant, quand los sacamands se tiran dessús a la kalachnikov[1], aquò’s lo ciutadan lamda que, tan plan, se pren una bala dins lo cap. Los Occitans de Marselha coma los d’endacòm mai an drech a la seguretat, çò que visiblament lor refusa l’Estat colonial.

De fach, fa cinquanta ans que los ministres parisencs davalan lo Ròse per ges de resulta. Pas que l’ala ! coma dison a Marselha. Atanben qu’òm venga pas nos dire que i aja una volontat politica vertadièra d’eradicar la criminalitat. Los govèrnaments franceses successius coma lo present se trufan de nosaus. Aquelas davaladas mediaticas an pas jamai res produch de concret sus una longa estirada de temps. La pròva n’es que los politicians francimands son regularament a davalar. Çò pus terrible es que i a encara de monde per creire o far mina de creire a l’eficacitat d’un tal circ. Plan solide, es la premsa parisenca als òrdres que se fa lo relai pietadós d’una tala propaganda parisenco-estatala. Per la darrièra passejada d’un President a Marselha aquela premsa enganaira a pas esitat de titolar en gròs e a la una que mai de 82 interpelacions èran estadas fachas dins l’encastre, tenètz-vos plan, d’una « operacion sens precedent » contra lo trafèc de dròga. Non solament lo personal politic franchimand se trufan de nosaus, mas daissan lo pòble dins l’inseguretat. De solide es pus lèste per eradicar l’identitat occitana que per eradicar lo banditisme e la criminalitat.

Pas besonh d’aver fach l’Escòla Nacionala d’Administracion per èsser capable de n’acabar amb los sacamands se n’avèm vertadièrament la volontat. Per luchar contra la criminalitat, renfortir la polícia es indispensable coma es tanben necessari de renfortir los mejans de la justícia en creant de tribunals novèls e en embauchant de personal (grafièrs e magistrats). Mas de qué serviriá de renfortir polícia e justícia s’aquestas an pas los mejans de la repression ? Aquí un mot que los innocents potonorses presan gaire : repression. Mas aquestes devon saber que sens repression de la criminalitat non i pòt aver de seguretat publica. Sens repression non i pòt aver de lei, e sens lei non i pòt aver de vida sociala possibla. Son d’evidéncias que malurosament avèm de repetir se volèm aver vertadièrament per tòca de tornar la seguretat dins un airal donat.

Alavetz, la repression passa evidentament per la preson. Mas de presons en França ne mancam crudelament e aquò dempuèi mai de cinquanta ans. Aquí tanben totes los Presidents de la Republica coloniala que se son succedits a palais de l’Elisèu an fach promessas. Totes an prometut que farián bastir de presons. Mas las presons las esperam encara. Emai se se son bastidas qualques plaças, ne mancan encara almens 30 000. Ne mancan per permetre a la polícia e a la justícia de poder trabalhar convenentament al servici de la populacion. La polícia fa son trabalh. Malgrat de mejans limitats, arresta los delinquents e los criminals. Aquestes son presentats a la justícia que, per causa de manca de plaça dins las presons los torna delargar sulcòp. Atanben, un delinquent arrestat la velha torna, en tota impunitat, morgar la polícia l’endeman. Los criminals son totes poderoses de lor impunitat. Es un drama pel pòble qu’aspira legitimament a la tranquilitat. Fa cinquanta ans que las presons francesa son subrepopladas. I a 61 000 plaças de presons en França, mentre que ne caldriá 100 000 per que totas las penas prononciadas foguèsson complidas fins a cima. França seriá un país tròp paure per se pagar los mejans de sa seguretat civila ? Que non pas ! Se tracha plan d’un blocatge psiquic en çò de nòstres politicians. Refusan als ciutadans lor drech de poder viure en patz e en seguretat.

Que son devengut aqueles famoses 82 interpelats faches al moment qu’Emmanuel Macron se passejava per las carrièras de Marselha a la fin del mes de març ? Fauta de plaça dins las presons son totes estats delargats aprèp una garda a vista simbolica ? Benlèu ne gardèron tres o quatre en preson per qualques jorns ? Abans d’arrestar los criminals se cal assegurar d’aver los mejans de los empachar de nòser, valent a dire de los embarrar per protegir la populacion. Es pas lo cas en França. Es una aberracion, mas es atal. Los politicians franceses son totjorn a començar l’ostal per la teulada, fan trabalhar la polícia tot sabent que lor trabalh servirà pas a res. Tornem o dire un còp mai : abans d’arrestar los criminals se cal assegurar qu’avèm los mejans de los empachar de nòser mai.

Es çò que faguèt lo President Danièl Noboa d’Eqüator. Abans de se lançar dins una politica consequenta contra lo narcotrafèc demandèt a sa ministra de l’Interior de far bastir sièis presons de nauta seguretat. E s’aquò basta pas, lo govèrnament eqüatorian a tanben previst de transformar tres naviris en presons. De vaissèls que seràn ancorats en nauta mar. Lo governament eqüatorian, mai que de far gesticulacions mediaticas, agís. Va lèu-lèu expulsar del país 1 500 detenguts estrangièrs trafegaires de dròga. Amb una tala politica, las resultas an pas longanhejat. Los omicidis an casut de 70 del cent tre la debuta e fòrces paises d’America latina son a mand d’imitar la politica seguretària d’Eqüator.

Per la seguretat dels Marselheses e de nosaus totes, baste que lo President francés, puslèu que de far lo bèl-bèl devant la camèra, ne prenga exemple.

      Sèrgi Viaule, educator especializat en criminologia (retirat)