« Le cours d’une vie » de Louis Lecoin

            « Le cours d’une vie / Lo debanar d’una vida » de Louis Lecoin es una tala antiquitat, que, plan solide l’ai descobèrta en çò d’un librista (vendeire de libres d’ocasion) de Tolosa. Coneissiái ja lo militant anarquista e pacisfista que foguèt Louis Lecoin. Ne voliái saber un pauc mai sus la vida de l’òme. I a totjorn a aprene d’una vida de militant per un autre militant.

            Fin finala n’aprenguèri gaire mai que çò sabiái. Aquela autobiografia foguèsse estada una biografia, benlèu que lo biografe se seriá espandit plan mai sus totes los detalhs quotidians que fan una vida. Amb l’autobiografia d’un militant son figas d’una autra desca. Totes los militants -e ne soi- an sempre la tissa de tornar a lors accions e lors engatjaments socials. Louis Lecoin tomba cap-primièr dins la trapèla. Atanben, d’un biais general, es almens l’impression que me venguèt quand virèri la pagina darrièra de son libre, agèri lo sentiment d’aver legit lo catalògue d’unas luchas viscudas mai o mens urosament.  

            Mentretant, sus l’enfància pichona de Louis Lecoin, lo libre clau qualques informacions. Nascut dins una familha nombrosa e paura (sèt enfants dins l’ostal), cap d’espròva foguèt pas estalviada al Loison. A la fin del sègle XIXen a Saint Amand-Montrond, dins Berri, l’enfant coneis la fam. Piège encara ! es obligat de mendicar quand sa maire tomba malauta. Una maire ela-meteissa obligada de se daissar forçar pel molinièr e atal ganhar lo pan de la familha. Un fraire que morís fauta de suènhs… e causas autras a l’anament.

            Malgrat aquò, e benlèu a causa d’aquò, lo pichon Louis arribèt a s’agradar a l’escòla. Aprenguèt a escriure e legir, çò que ten del miracle dins las condicions socialas enduradas. Alavetz, son instruccion li permetèt de seguir un aprendissatge de tipografa dins son parçan, puis de montar a París. Aquí, demorèt pas dins l’imprimària e trabalhèt dins l’entreten dels jardins e lo bastiment un brave tròç de sa vida.

            Tanlèu arribat a París se faguèt sindicalista e frequentèt los anarquistas ; nombroses a l’epòca. Èrem abans la guèrra de mila-nòu-cent-quatòrze e Louis Lecoin coneguèt ja la preson en 1910 per desobesissença a l’armada. Patiguèt sos primièrs sièis meses d’embarrament dins una preson militara. Disi sos primièrs sièis meses per tant que lo militant farà, al debanar de sa vida, mai de dotze ans d’incarceracion.

            Dins son raconte, l’autor nos ditz cossí presava d’anar escotar Joan Jaurés al moment de sas parladissas. Èra lo temps ont lo berrinhòl èra pas encara irreductiblament engatjat del costat dels anarquistas. Èra puslèu, coma o ditz el-meteis, en formacion al contacte de mantunes moviments socials. Amb planes pacifistas, Louis Lecoin plorèt Joan Jaurés. Malurosament l’istòria nos ensenha que dels milherats de pacifistas que seguissián Joan Jaurés, tre que foguèt assassinat quasi totes se daissèron empatufar per la propaganda bellicista e imperialista. Sonque dos pacifistas en França demorèron en preson per solidaritat inter-nacionalista. Per omenatge a n’aquestes dos coratjoses me devi de balhar lor nom : Louis Lecoin, plan solide, e Pierre Ruff, el tanben anarquista. Ne notar ça que la qu’i agèt tanben, al contrari de çò que preten la propaganda francista, qualques centenats de desertors que passèron en Soïssa e en Espanha.

            Al momnet de l’autra guèrra, la de 1939-1945, tornamai lo militant pacifista es emprisonat. Entretemps, Louis Lecoin aurà ajudat los anarquistas e los republicans en Espanha. Causa estranha per nosaus Occitans, Louis Lecoin coneissiá personalament Lluís Companhs, lo segond President de la Generalitat de Catalonha. Aqueste li auriá dich aver ofèrt a la Federacion Anarquista Iberica de govèrnar Catalonha. Los anarquistas, que son contra tota forma de poder ierarquisat (emai foguèsse elegit democraticament), aurián refusat.

            Passarem pas a pertièra totes los combats menats per Louis Lecoin en seissanta ans de militantisme (moriguèt a 83 ans). Ça que la, podèm pas passar lis sus la lucha que menèt per obténer un estatut d’objector de consciéncia en França. Pendent la guèrra d’agression menada per França en Argeria, un fum de joves refusavan de portar las armas contra los pòbles argerians. La situacion èra tala que de centenats d’objectors mosissián en preson.

            Pacifista de l’ora primièra, Louis Lecoin entreprenguèt de far plegar lo poder politic sul sicut. Entemenèt una endura de la fam en junh de 1962 e la perseguiguèt fins a obténer çò demandat. Èra determinat e lo monde entièr èra tan sensibilizat a son accion que lo general de Gaulle, alara al poder, se’n deguèt remetre a sa volontat. Fin finala, lo temps que la lei passe devant las Cambras legislativas, un pauc abans Nadal de 1963, las presons èran vuèjas de refractaris.

            De mercés son pacifisme integral, valent a dire sens concession tant es vertat qu’una patz que fariá de concession a la guèrra seriá pas pus una patz, Louis Lecoin foguèt prepausat en 1964 coma candidat al Prèmi Nobèl de la Patz. Foguèt un autre valent que l’obtenguèt : Martin Luther King, al grand solaç de França qu’evitava atal d’èsser guinhada d’un det acusator per son supremacisme liberticidi.

            Lo libre de Louis Lecoin se tròba pas pus dins las librariás qu’es agotat dempuèi bèl briu, mas se pòt encara crompar sus Internet. Èra pasmens, çò me sembla, caporal de remembrar l’òbra militanta d’un òme que s’amerita d’èsser mai lausat que non es. Los dreches umans son pas jamai autrejats de bon grat pels teneires de las guidas. Per obténer aqueles dreches e los servar valides, los ciutadans e los pòbles se deguèron e se devon encara batre que, dins aquel domèni plan mai que dins d'autres, res es pas jamai definitivament acquesit. Sèm plan plaçats, nosaus Occitans, per o saber.

              Pèire Rabasse

            « Le cours d’une vie » de Louis Lecoin. Autoeditat. Despaus legal : quatren trimèstre de 1965. 347 paginas.