Una calandreta dins la vilòta de Becièras

            Fa quelques temps nasquèt lo projècte de dobertura d’una calandreta dins la vilòta de Becièras, en país Tolosan. Se tracha d’una comuna de pas que 4 000 estatjants, mas la municipalitat met a disposicion de l’associacion un local per la dobèrtura de l’escòla bilingüa. La causa es de notar qu’a qualques execpcions prèp, las calandretas espelisson de costuma dins de vila grandas o mejanas. Trobar una municipalitat benvolenta, d’ont mai al campèstre, es encoratjant.

            L’equipa dels benevòls que trabalhan a n’aqueste projècte partiguèron en quista de familhas qu’avián de mainatges pichons a escolarizar. Emai ne trobèron sèt o uèit, çò qu’es una brava resulta compte tengut d’una demografia limitada. Aquò pròva que se l’usatge social de la lenga se pèrd de mai en mai, ça que la, la populacion a un estacament visceral a la lenga. Se fòrça parents la conéisson pas per manca de transmission familiala, o regretan. Tant e plan que cada còp que l’escasença se presenta de poder educar lors enfants dins las doas lengas, la mancan pas.

            Alavetz, per ne tornar al projècte de Becièras, las causas viravan plan : pas de problèma de local nimai de recrutament. La còla bailejaira podiá aver lo sorire, tot se debanava pel melhor jols raisses del solelh. Èra sens comptar sens las administracions colonialas que de longa son a velhar. Un dorsièr de dobertura foguèt depausat en temps e oras al prèp de l’Academia de Tolosa. Aqueste èra complet que la còla foguèt ajudada per las instàncias de Calandreta que son acostumadas a fargar de dorsièrs de dobèrtura. Ni per aquò, lo dorsièr foguèt fòragetat pel rectorat, sens balhar d’explicas, probablament segon la lei de la natura que vòl que lo leon se justifica pas al prèp de la gasèla abans de la se manjar. Segon l’administracion rectorala l’escòla se podiá pas dobrir abans lo sèt de novembre de 2022. Plan solide foguèt una catastròfa per las familhas qu’esperavan faire far la dintrada de lor mainatge a la debuta de setembre coma se fa de costuma. Davant aquela impossibilitat, la majoritat dels parents inscriguèron lor enfant dins l’escòla unilingüa del vilatge. D’ont mai que los benevòls venon d’aprene ara que s’obtendriá pas l’autorizacion de dobertura pas que per la dintrada de genièr venent. Aquel novèl repòrt pas mai explicitat que lo precedent, plan solide. Coma qué, malgrat la volontat populara e mai que mai la tenacitat de qualques valoroses militants occitanistas, aquò basta pas jamai per far avançar las causas tre qu’un foncionari jacobin ne decidís autrament. L’aparelh juridic basat sus un colonialisme sistemic li permet de trencar dins lo sens que vòl.

            Çò extraordinari, e que ten del miracle, es que la còla a l’iniciativa del projècte se descoratja pas. Emai se devon dobrir la calandreta amb dos o tres enfants, an la volontat de contunhar a cavar la règa. Es dins aquela amira qu’organizèron lo dissabte 24 de septembre de 2022 una « Fèsta de la cultura viva ». « Cultura viva » es lo nom de l’associacion que pòrta lo projècte. Devi dire que lo que baileja e trabalha sens comptar sa pena dins aquela associacion es Remesi Firmin. Los que son dempuèi de temps en occitanisme coneisson aqueste valent occitanista. Fa cinquanta ans que lo vesèm sul talh.

            Per aquela fèsta, fòrça plan organizada, tres causas èran previstas : un repais, e en serada una balòcha occitana amb Carabal trio seguida d’un concèrt de sound system amb Dub-Òc Sound. Normalament de qué satisfar totes los publics e totas las generacions. La publicitat foguèt pro plan facha, emai s’o es pas jamai pro. Per exemple me mainèri que l’anóncia de la fèsta non es pareguda dins lo bulletin municipal de Becièras alara que se sap qu’al campèstre es un bon mejan de comunicacion. Soi pas suls malhums socials, mas me foguèt afortit que l’informacion foguèt bravament delargada. Dins aquel cas que me siá permés de dobtar de l’eficacitat dels malhums socials per çò que tòca a far bolegar lo monde. Rai ! la fèsta prevista se debanèt.

            Malurosament la mobilizacion faguèt tras que menèla. Los quitis occitanistas del parçon non se son desplaçats. Probablament que d’unes poguèron pas venir per de rasons condreitas que ieu coneissi pas ; mas benlèu que foguèt pas lo cas per totes… Cossí que ne vira, me fa dòl d’o escriure mas i agèt pas, tot comptat e rebatut, qu’un quarantenat de personas que participèron a n’aquesta fèsta en sosten a la dobèrtura d’una escòla calandreta. Ne soi encara malcorat a l’auna del trabalh complit per la còla organizaira.

            A l’analisi del monde present, me mainèri que lo pauc de monde que venguèron èra per la balòcha. Son de gents que presan dançar e participan a de cercles de dança tradicionala. N’i a qualques uns dins lo ròdol e son eles que son venguts. Nautres que comptam condreitament sus la joventut per prene la relèva, esperavèm que los joves anavan venir en massa per la musica modèrna qu’es lo dub. Un genre musical sensadament modèrne e subretot que pensavèm atrasent pels joves. L’experiéncia d’aquesta serada pròva qu’es pas estat lo cas. Sonque doas personas son vengudas s’estorcinhar davant las baflas de la sonorizacion.

            Tot aquò per constatar que, emai se programèsse una orquestra de musica tradicionala, quicòm de reputat vielhachon, o un sound system supausat tirar los jovents de davant lor ordinator, las gents venguèron pas a Becièras per la Fèsta de Cultura viva. Subretot venguèron pas sosténer la dobèrtura d’una calandreta novèla, e aquò es plan mai desaviant.

            Pendent aquela trista serada me poguèri pas empachar de pensar que la causa se foguèsse debanada dins las annadas uèitanta del sègle passat, auriam agut a Becièras, amb la meteissa programacion, almens dos cent personas. Lo fach es que l’associacion ganhèt pas un centim e encara bon astre se perdèt pas d’argent. Quand en mai d’aquò l’Educacion Nacionala fa tot çò que pòt per nos barrar camin, i a de jorns ont me disi que cal aver la codena espessa per contunhar lo combat. 

                Sèrgi Viaule