« Cartografia d’un sòmi » de Daidièr Mir

            Daidièr Mir es estat militant occitanista de totjorn. Los que son sul talh dempuèi d’annadas an degut lo crosar al moment de las accions bèlas menadas pel movement. Foguèt fòrça temps ensenhaire d’occitan. La retirada venguda se pòt mai consacrar a las arts que viran a l’entorn de la pintura, de l’escalpradura, de la fotografia e autras recèrcas plasticas.

Son libre « Cartografia d’un sòmi, sus lei piadas de Joan Bodon » comença per un portisson esmovent d’Eric Fraj. Aquel tèxte es d’una grand prigondor poetica e filosofica, çò mendre que podiam esperar del cantaire encantaire. Lo ton es balhat per nos introdusir dins lo monde passat al sedaç de Daidièr Mir.

Sos tèxtes autobiografics relatan una caminada interiora, una recèrca estetica intima. Cadun es l’anèl d’una meteissa cadena de vida. Daidièr Mir nos descriu una passejada entre sòmi e realitat, entre clar e escur, entre cèl e tèrra. Se tracha d’unas sensacions novèlas que l’autor sembla descobrir a mesura que l’enlusisson. Ne parla coma de quicòm que li apartendriá pas qu’a mièja. Coma se foguèsse una intimitat entredobèrta a de corrents d’aire divèrses. Es una òbra d’una bèla carga emocionala, escalcida amb una reala espontaneitat. Es lo dire discret de las pudors innocentas.

Dins aquel obratge, Daidièr Mir rend omenatge a sos aujòls e mai que mai al seu paire e la lenga que li ausiguèt parlar : « Dins mos vint ans, assagèri de rebastir lo monde lingüistic de mon paire (…) Aquesta lenga me contava un cant triste e clarvesent ». Parla amb pudor d’aquela temporada de construccion personala ont pauc o pro sèm totes passats. Conta sa presa de consciéncia identitària occitana dins una societat que ja, pauc a cha pauc, se desoccitanizava. Aquela dessocializacion de la lenga èra sovent la consequéncia d’un desrasigament. Las familhas pauras de la montanha emigravan cap a las vilas, çò que manquèt pas de se passar per la de l’autor.

Aqueste libre es excepcionalament cargat de poesia. Un obratge rar sul banquet de la produccion artistica actuala. Avèm aquí una òbra que trebola e embelina son legeire tre que se daissa emportar per la beutat dels imatges ont se mesclan los sons dels mots e las fòrmas dels traches. Amb Daidièr Mir dintram dins lo monde bodonenc sens jamai ne poder sortir. Dins los travèrses de Viaur, demòra dels dracs de tota mena, l’emmascament es prenhent ad vitam aeternam. O sabiam ja e aquela cartografia d’un sòmi despertat o ven confirmar un còp de mai. Dins aqueles paisatges s’i cròsa Joan Bodon de segur, mas ara d’autres personatges los trevan e pensi aquí a Robèrt Martin que s’i passeja el tanben per l’eternitat. Paucas encontradas son cargadas de tantes mistèris. Sus las ribas de Viaur lo fachin vos estropa mai que non vos escana. L’autor nos convida a un viatge fisic e esperitual en país bodonés. Una escorreguda singulara que li es pròpria e que generosament nos propausa de despartir. D’aquò li sèm deveires e jamai lo mercejarem pro.

Cossí nasquèt en çò de Daidièr Mir aquela irrepresibla enveja de se connectar a l’eretatge de Joan Bodon e per tant de far perdurar son emanacion entre Roergue e Albigés ? La responsa a n’aquela question la trobam dins lo còr del libre, dins sos tèxtes e son trabalh de plastician.

Coma totes los artistas, Daidièr Mir s’interròga. Mas los artistas occitans an un pes de mai sus lor èime, lo de lor amputacion identitària. Per el la question es : « Quant fau de temps per que siague prescricha la dolor de la colonisacion ? Per que lo sovenir s’escafe ? Per que la plaga se cordure ? Sa violéncia istorica nafra encara nòstre inconscient collectiu ». Cadun pòt portar la responsa que vòl o que pòt a n’aquela interrogacion. Mas per ieu i a pas que la lucha politica per recobrar plenament nòstra identitat e poder « cordurar la plaga ». A mon vejaire i a pas d’autras terapias per escapar a l’indignitat.

            Aquel libre es estat remarcablament concebut. Es estat imprimit sus de papièr de qualitat, çò que ne fa un libre d’art. Las illustracions, monotipes, pinturas o fotografias son un vertadièr encantament. Ça que la, un còp de mai soi obligat de plànher la traduccion en francés que se tròba en fin de volume. L’occitan seriá pas capable de se sufir de per el ? Quora los autors e los editors auràn pro de dignitat per creire a lor cultura pròpria ? Tant que pensarem que i pòt pas aver de creacion occitana sens lo francés, tant que baissarem lo cap, tant que creirem pas a nòstras capacitats d’engenh e d’independéncia, serem incapables de bastir nòstre pròpri ostal. Coneguda causa siá.

               Pèire Rabasse

            « Cartografia d’un sòmi » de Daidièr Mir. Edicions « Edite-moi ». Despaus legal : primièr trimèstre de 2021. 120 paginas.

https://www.espaci-occitan.com/botiga/fr/litterature/2840-cartografia-d-un-somi-cartographie-d-un-songe-daidier-mir-9791092382648.html