Amb sas òbras, Bernat Mahoux participa al roman nacional occitan

            Emai se parla pas la lenga fauta de transmission familiala coma se passèt sovent fa una cinquantena d’annadas, Bernat Mahoux es un escrivan albigés d’expression francesa que coneis plan l’istòria e la cultura nòstras. Es tanben un istorian que publiquèt qualques libres sus l’istòria locala albigesa. Es un intellectual que li agrada, quand aquò ne vira, d’anar furgar dins los archius. Mas sa passion es l’ostal dels vescomtes Trencavèl. Aqueste còp pas del costat unicament istoric, mas del de la narracion istorica, de la ficcion istorica ; en un mot del roman istoric.

            Sus aquel sicut trabalhèt fòrça, çò que pròva l’imaginacion asondanta de l’autor. En 2014 publiquèt dos volumes de « Lo retorn del rebèl ». De per abans, aviá publicat « La malediccion dels Trencavèl » en pas mens de, tenètz vos plan, sèt volumes.

            Aqueste « Trencavèl e los Chivalièrs de l’Apocalipsi » es un condensat en 910 paginas de sos obratges tocant la saga de la familha vescomtala dels Trencavèl. Aquel acòrchi nos deu ça que la pas empachar de legir l’integralitat de l’òbra totjorn disponibla. Quand Bernat Mahoux nos servís, esita pas a… trencar bèl, se gausi lo mot. Sapiam n'aprofechar e botinhar pas nòstre plaser.

            Aqueste roman es mai roman qu’istoric. Amb aquela frasa una mica alambicada vòli dire que Bernat Mahoux, a partir dels eveniments grands que marquèron la dinastia dels Trencavèl, bròca a plaser. L’istorian qu’auriá perdut de vista que se tracha d’una òbra de ficcion se’n arracariá los pelses. Emai se l’autor es d’un autre latz un istorian reconegut, presentament fa òbra de romancièr e o fa amb una ampla e requista creativitat. Coneis plan la pontannada de la precrosada contra los Albigeses, çò que li permet d’entrebescar eveniments politics, vida vidanta e amoretas, quand se tracha pas de passions vertadièrament « a la vida, a la mòrt ».

            Dins aquel libre las aventuras se seguisson e se semblan pas. Los eròis son multiples e totes mai intrepides los uns que los autres. De las batèstas espasas a cima de braces, fins a la piratariá, tot i passa a un ritme descabestrat. Mantunas istòrias se subrexpausan o s’entrebescan, segon los cases. Aquel roman es d’un buf extraordinari que ten de longa lo legeire en alen. Passam d’un costat dels Pirenèus, puèi de l’autre, coma se Catalonha e Occitània èra pas qu’un sol país, çò que, fin finala, èra un pauc lo cas a l’Edat-Mejana.

            Amb sas òbras, Bernat Mahoux participa al roman nacional occitan e d’aquò lo devèm mercejar en desbrembant pas -contrariament als Franceses- qu’un roman nacional demòra plan solide una ficcion. Cal pas jamai confondre ficcion e realitat.

            Bernat Mahoux a l’engenh de la fantasiá. Partent d’un eveniment istoric averat, se lança dins d’especulacions plasentas, notadament quand se tracha de pintrar qualques personatges aguent existit o aguent pogut aver existit. Lo legeire se regala de seguir l’autor dins sas especulacions descabestradas. Aquò’s aquò un dels fachins de l’obratge que ne clau plan maites. Bernat Mahoux sap susprene son legeire tot en se fasent plaser dins l’exercici de la creacion literària.

            « Trencavel et les Chevaliers de l’Apocalypse » es un roman complet al sens que l’autor fa viure sos personatges dins totas las dimensions de la vida umana. Cadun es condreitament e subretot finament viu. Jamai lo trach es pas quichat e aquò protegís de la caricatura, çò que tanplan arriba dins d’autres romans istorics, òbras d’autors plan mens qualificats que non pas Bernat Mahoux.

            Qual sap s’aqueste roman de mai de 900 paginas seriá tròp long per un legeire lambda ? Cèrtas pas ! En literatura, melhor que dins un autre domèni, la qualitat fa desbrembar la quantitat. Presentament, tre n’aver virat l’ultima pagina, lo legeire es estonat d’aver tan lèu acabat lo libre. Lo raconte es talament prenent que vegèri pas lo temps passar. De castèls en monastièrs, de palaises en cajaròcas miserosas, l’autor nos passeja dins una Occitània medievala mai reala que natura, mai reala qu’istorica.

            Se l’Istòria amb una « I » bèla demòra incapabla d’afortir amb certesa qual es qu’assassinèt lo legat del papa Pèire de Castelnòu, Bernat Mahoux, dins sa ficcion prepausa una opcion fòrça originala sul sicut. Es una interpretacion tras que creativa d’aquel eveniment que foguèt l’element delargaire de la guèrra d’envasiment volguda per lo papa e menada pels barons franchimands al benefici lor, mas tanben al del rei de França.

            L’autor fa sovent pròva d’umor. Per exemple -e pas que per balhar aqueste- quand fa dire a un cardenal de la cort d’Innocent lo Tresen que lo patronime de Trencavèl vendriá de « trencar » e « d’avelana » per daissar entendre que la dinastia dels Trencabèls seriá d’emmerdatores per reprene son mot. Aquò’s un fantasiá que deguèt amusar l’autor e que, de respalheta, encanta lo legeire.

            Un libre de legir coma o son totes los de Bernat Mahoux.

            Pèire Rabasse

            « Trencavel et les Chevaliers de l’Apocalypse » de Bernat Mahoux. Editions TDO. Despaus legal : octobre de 2020. 910 paginas.

https://www.lalibrairie.com/livres/trencavel-et-les-cavaliers-de-l-apocalypse_0-7038120_9782366524895.html