La main d’Urka, de Raimonda Tricoire

            Raimonda Tricoire es poëtessa e prosatritz occitana. Se la màger part de sos poèmas son estat escriches en occitan, per contra, sa pròsa es estada mai que mai alestida en francés. L’autora foishenca adoptèt, fin finala, la postura pro banala d’una escrivana occitana escambarlada entre doas lengas. Es la situacion diglossica desfavorabla que patissèm qu’o vòl. Demòra a nosaus, aparaires de l’identitat occitana, de se mainar de revirar sa pròsa en lenga nòstra. De la tornar dins lo vestit qu’auriá degut èsser lo seu tre l’origina. La causa ven de començar amb la traduccion de son roman « Esclarmonda de Perelha » per nòstre collaborator Sèrgi Viaule. Lo libre es per sortir dins qualques meses. Tanlèu que l’aurai, aurai lo plaser de lo vos presentar.

            Un còp de mai me permeti d’insistir sul fach que, fins ara, avèm pas pro d’òbras d’escrivans occitans d’expression francesa tornadas a l’occitan. Compte tengut que quasi totes los Occitans son tanben francofònes, me sembla pas una rason sufisenta per far l’estalvi d’aquel trabalh. Es pas la meteissa causa de legir « Lo secret de la Rabassièra » de Nicòla Faucon-Pellet en occitan que de lo legir en francés. Çò que vòl pas dire que la version dins una lenga seriá melhora que dins l’autra. Las doas versions son egalament excellentas. Simplement insistissi per dire tornamai qu’es pas la meteissa causa que de legir un tèxte dins una lenga o dins una autra. Es pas nimai la meteissa causa de legir en occitan « Ieu, Joan Pigassa, obrièr del Canal » de Miquèla Teisseire que de lo legir en francés. Lo fach d’aver aqueles obratges, e tantes maites, dins las doas lengas gasta pas. Al contrari ! Permet la causida per cadun. Es una riquesa. Atal lo legeire occitanofòne pòt legir dins sa lenga sens enlevar res a los que preferisson lo francés, e viceversà.

            Cada còp que legissi un autor occitan en francés per l’aver pas en occitan, o planhissi fèrme. Es domatge ! Pr’aquò seriá gaire complicat de far aquela mena de revirada se nos i metián totes. Tradusir en occitan, emai foguèsse a partir del francés (per nosaus lo francés es una lenga estrangièra coma las autras), es enriquir lo patrimòni nòstre. Regreti que los militants de la lenga i pensèsson pas pro. Aquel libre de Raimonda Tricoire, que s’adreiça a la joventut, s’emeritària d’èsser mes a la portada del jove public occitan. D’ont mai que, o cal ben reconéisser, las òbras disponiblas destinadas als jovents son escarças. Als valents causa sabuda siá : nos demòra de farina a pastar !

            Amb « Léhérenn, fille celte » qu’aguèri lo plaser de vos presentar en debuta d’annada dins aquesta meteissa cronica, « La main d’Urka » es lo segond obratge que Raimonda Tricoire escriguèt per la joventut. Coma pel primièr, lo raconte se debana pendent los tempses preïstorics. Res d’estonant a n’aquò quand se coneis la biografia de l’autora que foguèt, amb son espós, arqueològa. A partir de sas coneissenças scientificas broquèt son òbra literària. Doblidi pas tanpauc que Raimonda Tricoire es sortida del país foishenc qu’es, coma cadun sap, un nautiluòc de la preïstòria amb un fum de caunas que d’unas possedisson de pinturas parietalas fòrça plan conservadas. Tantas causas qu’asimèron l’imaginacion de l’escrivana. D’aqueste punt de vista, sas descripcions de las caças talas que se debanavan dins aquestes tempses recuolats, semblan las mai realistas que foguèsse. A la lectura d’aquelas scènas, se sentís lo plaser que l’autora prenguèt a las escriure.

            Raimonda Tricoire, dins aquela ficcion coma dins sas precedentas fa pròva d’una vertadièra dramaturgia. Sap dosar lo suspens per téner son lectorat en alen. Mas jamai perd pas de vista que l’obratge es destinat a un public de jovents. Alavetz, aventuras d’acòrdi, mas aventuras prepausadas dins una lenga comprensibla e adaptada. Mentretant, lo raconte aprofecharà tanben a un public adulte se, coma ieu, es demorat d’èime jove. Es de la mena dels libres que se legisson a pausa e léser, per descansar.

            Se tracha d’una òbra que clau totes los ingredients del roman d’aventura, amb totes los rebombiments necessaris per, de cap en cima, manténer lo jove public lo nas sus las paginas. Las descripcions dels sitis naturals que nos prepausa Raimonda Tricoire son las d’una ecologista abans l’ora. Çò que fa d’aqueste roman, pr’aquò publicat fa ara seissanta uèit ans, una òbra qu’a pas ges vielhit. D’uèi se legís amb plaser coma segurament se poirà encara legir amb interés dins cinquanta ans. Los sentiments umans an pas d’edat, nimai de data termièra de consomacion. Son universals e intemporals, coma o es la bona literatura ; la que, coma lo bon vin, se melhora en venent vièlha.

            Se rescontra dins aqueste libre la reconstitucion romançada de la vida d’una tribú als tempses neolitics. Es un pauc la cronica d’un clan amb sas batèstas de poders, sas frustracions amorosas e sas violéncias intestinas. Mas s’i tròba tanben los sentiments que permetèron a l’umanitat d’evoluïr, coma per exemple lo de la solidaritat e de la compassion. Dins una pontanada ont los perilhs de tota mena gralhavan a cada instant dins cada recanton de bòsc, los malentenduts podián menar un grop a sa pròpria pèrdia. D’aquí la necessària saviesa de qualques unes per assegurar la patz e lo bonaür de totes. L’union fa la fòrça ! D’ont mai quand una nacion se deu parar de las agressions exterioras. Res de nòu jol solelh desempuèi la naissença de l’umanitat…

 Pèire Rabasse

« La main d’Urka » de Raimonda Tricoire. Edicions Sudel.

Despaus legal : segond trimèstre de 1952. 175 paginas.

https://fr.shopping.rakuten.com/offer/buy/2940672655/la-main-d-39-urka-format-cartonne.htm l