/image%2F0568858%2F20140111%2Fob_0348f4_logo-pno-jpg){kind=logo}
Perqué pas descobrir Bretanha aqueste estiu ?
L’estiu es temps de vacanças, de randonadas e de migracions temporàrias. E quand fa caud en Occitània, perqué pas n’aprofiechar per descobrir de païses un pauc mai… diguent… oceanics. Per aquesta presentacion de libre ai causit de nos prepausar d’anar nos passejar -per l’intermediari del papièr dins un temps primièr- en Bretanha.
Dire que N’Eric Chaplain, l’editor occitan de las Edicions fòrça productivas dels Regionalismes, es bretonfil, aquò’s far un eufemisme. De fach, non solament a publicat un fum d’obratges d’autors bretons, mas n’a escrich qualques uns sus aquel país. Per çò que se l’òme, es editor-escrivan, es tanben -e aquò se sap pas pro-, un fotograf de tria. Aquela passion pels viatges e per la fòto lo menèt tot naturalament a escriure e publicar siá de livres luxoses de fotografias acompanhats de tèxtes, siá çò que ieu sòni de « libres de viatge per far seguir ». Es d’alhors la rason per la quala aqueles libres son del format de pòcha. Atal se pòdon carrejar dins un sac de man o un pichon abrassac.
Sa passion per Bretanha menèt N’Eric Chaplain a fa la virada de totas las islas del país. Las faguèt totas sens excepcion de las pus espandidas a las mai pichonas. E totjorn amb l’aparelh fotografic en bandolièra e un estilò dins las mans. D’uèi ai causit de vos parlar de « Le tour de Belle-Île en quatre journées » qu’escriguèt N’Eva Jouan en 1907 e qu’Eric Chaplain tornèt publicar en 2016 amb sas pròprias fotografias. L’isla nomenada Ar Gerveur en breton, Belisla de Mar en occitan, e Belle-Île-en-Mer en francés se tròba al sud de Bretanha.
L’autora del tèxte, N’Eva Jouan, foguèt una belislòla de totjorn. I nasquèt en 1857 e i moriguèt en 1910. Son paire foguèt librari, probablament lo sol de l’isla. Es coneguda per aver publicat dos recuèlhs de poesias en francés, mas n’escriguèt maites. Èra naturalista e romantica. Foguèt una femna qu’aimèt son isla, al punt, çò sembla, d’aver pauc viatjat. La parcorreguèt dins totes sos recantons e la lausengèt dins sas pròsas e poesias. Mas, tot comptat e rebatut, escriguèt pauc e « Le tour de Belle-Île en quatre journées » foguèt l’obratge que la faguèt un pauc conéisser dins lo mitan de las Letras. La rason n’es qu’aqueste librilhon reverta a s’i enganar un guida toristic modèrne, emai foguèsse estat escrich en 1907. Es talament plan alestit qu’es encara d’actualitat per lo que voldriá visitar l’isla e sos sitis los pus requistes e pintorescs. Seriá pecat de voler encara d’uèi visitar l’isla sens prene per companh aquel obratge d’Eva Jouan. Sèm deveire a N’Eric Chaplain d’i aver pensat.
Lo biais melhor per comunicar l’estrambord de l’autora per Bretanha en general e per Belisla de Mar en particular, es de li daissar la paraula. Aquí çò que nos ditz tre lo primièr paragraf del librilhon : « Per ieu, far lo torn de Belisla de Mar foguèt totjorn un sòmi. Mas per aquesta passejada pedèstra de uèitanta quilomètres desiravi trobar un companh que me poguèsse ajudar e assistir dins los passatges los mai perilhoses. Ademai, caliá qu’aquel companh aja una anma en comunion d’idèas amb la meuna. Alavetz, tanlèu qu’aquesta bona fortuna se me presentèt, m’afanèri de metre mon projècte a execucion ».
Mina de res, l’isla fa a la gròssa dètz-e-sèt quilomètres de long sus un desenat de larg. Amb aquò, possedís de paisatges variats, çò que ne fa la riquesa toristica. N’Eric Chaplain s’i es pas enganat qu’amb son aparelh fotografic a saput tirar çò melhor del patrimòni belislòl. A mai d’un centenat d’annadas d’interval, a seguit l’itinerari de l’autora.
Per far contraste, dins aquesta edicion a tornat prene qualques fòtos de l’edicion originala qu’a mes en agach de las seus. Per exemple se costejan doas fotografias del vilatge de Bangor, una presa recentament e l’autra fa un sègle. Plan solide la majoritat de las fotografias que nos prepausa N’Eric Chaplain son en color. Avèm aquí, condreitament una edicion per nòstre temps.
Coma de costuma, la mesa en pagina de l’obratge es modernissima e plasenta. L’associacion capitala tèxte-fòto balha al legeire l’enveja de s’anar passejar dins aquela isla que, per d’unes costats, pareis exotica a un continental. Cada isla possedís son anma e sos mistèri. Per aquò cal pas que siá tròp granda, nimai tròp pichona. Belisla de Mar sembla a l’encòp balajada pels vents marins, mas tanben possedís una populacion pro importanta per aver una vida sociala diversificada. Bellisla de Mar es pas un vilatge, son mantunes mantunes vilatges amb d’interaccions entre eles. Es pas sonque una isla de pescadors, es tanben un monde de païsans e de mestierals.
Alavetz, s’avètz pas encara causit la destinacion de las vòstras vacanças a venir, Belisla de Mar pòt èsser aquesta. S’aquò es, aqueste pichon libre vos serà lo companhon indispensable.
Pèire Rabasse
« Le tour de Belle-Île en quatre journées », tèxte d’Eva Jouan e fotografias d’Eric Chaplain.
Edicions dels Regionalismes. Acabat d’imprimir en agost de 2016. 80 paginas.
Le tour de Belle-Île en quatre journées d’Eric Chaplain