Dels dos autors de l’obratge, Sergio Guerra-Vilaboy es doctor de filosofia e tanben istorian. Es professor e capdal del Despartament d’istòria a l’Universitat de L’Avana. Participa al comitat de redaccion de mantunas revistas sudamericanas. Sos centres d’interès istorics son multiples e s’espandisson a tot lo joscontinent. Per çò qu’es d’Oscar Loyola-Vega es doctor en sciéncias istoricas e tanben professor a l’Universitat de L’Avana. A publicat mantunes obratges sus l’istòria del seu país.
Aqueste libre, pichon per un obratge d’istòria, es un apercebut sintetic de l’istòria de Cuba. Es un obratge de vulgarizacion istorica destinat a tot un cadun. A Cuba es destribuït dins fòrça botigas e pas sonca dins las libràrias. Se tròba tanben dins los oficis del torisme. La quatrena de cobèrta lo presenta coma « Un brèva e agradiva istòria de Cuba per anar al delà dels poncius de la salsà, dels cigarros gròsses coma de barrols de cadièra e de las vièlhas veituras estasunianas ». Emai es vertat que de balajar cinc sègles d’istòria en cent vint paginas es un espet. Necessita de soscar per avança a çò que se deu metre en davant. Es una tria en amont asardosa que l’istòria d’un país es forçadament un faramat d’eveniments collectius. Causir de ne reténer d’unes per ne daissar d’autres de caire, es totjorn una risca que los autors son conscients d’assumir.
Alavetz, clarament los autors fan una lectura marxista-leninista de l’istòria. O puslèu an tendéncia de far una interpretacion marxista-leninista de l’istòria. Aquò’s pas novèl. L’istòria es totjorn estada la sciéncia, o almens lo domèni de recèrca, lo mai instrumentalizat pels poders politics en plaça. E son pas nosaus, Occitans, que direm lo contrari a l’agach de l’interpretacion facha per l’imperialisme francés de l’istòria d’Occitània.
Ça que la, i a de grases dins l’orientacion, e quitament de còps la falsificacion, que d’unes pòdon balhar a la realitat dels fachs istorics. Visiblament, aquí çai, los autors semblan decomplexats e s’embarrassan pas de questions deontologicas e eticas. Aqueste libre sembla una comanda passada pel poder castrista. A se demandar se ne podiá èsser autrament dins una dictatura del partit unic que contraròtla la societat cubana dins sos mendres camps socials, culturals e, forçadament, politics.
Aquò fa que totes los eveniments son passats al sedaç de l’ideologia comunista. Sovent, e aquò es normal, los dos istorians meton en parallèl la guèrra de descolonizacion a Cuba amb las dels autres paises sudamericans. D’efièch, la causa èra de far, foguèsse pas que per çò que la poténcia coloniala èra la meteissa pertot (a qualques excepcions prèp) : la monarquia espanhòla. Mas dins lor descripcion d’aquestes movements de liberacion nacionala, los autors metràn totjorn en davant los corrents los mai revolucionaris o los fan mai revolucionaris que çò que son estats. Meteissa causa per Cuba ont son privilegiats los gropusculs comunistas.
La guèrra d’independéncia pren una brava part del libre. Emai aquò’s logic qu’es estada longa. Lo fach d’èsser una iscla compliquèt la guèrra de liberacion nationala. L’aprovesiment en armas èra pas aisit coma o escalcissan tan plan Sergio Guerra-Vilaboy e Oscar Loyola-Vega. La quita solidaritat de las nòvas republicas del continent èra materialament complicada per de questions evidentas de geografia. Fin finala, es plan lo pòble cuban e lo pòbre cuban solet que capitèt per se liberar de l’opression espanhòla. E Dieu sap que l’imperialisme espanhòl daissa pas sas colonias sens recórrer a las piègers repressions, a las piègers abjeccions. Avèm d’uèi encara l’exemple de la Republica de Catalonha que patís l’ocupacion espanhòla. Semblariá que l’umanitat prautiga sus plaça.
Plan solide, dins aqueste libre una part bèla es consacrada al combat contra la dictatura de Fulgencio Batista e dels latifundios sostenguda pels Estats Units d’America. Los liberators de la Sierra Maestra i son longament onorats e encensats. Demest aquestes, e aquò se compren, los fraires Castro e l’indefugible Ernesto Che Guevara. Tot aquò vira, qualques còps, a l’agiografia.
Pasmens, pòt arribar a Sergio Guerra-Vilaboy e Oscar Loyola-Vega d’aver qualques belegs de luciditat. Notadament a prepaus de la colonizacion (eles emplagan pas lo mot) de lor país per l’Union Sovietica. Atanben, a n’aquel prepaus lor arriba d’escriure : « La creissença economica notabla s’acompanhèt d’una vasta reproduccion del modèl del socialisme sovietic dins planes domènis de la vida-vidanta, i comprés dins sas opcions negativas de dogmatisme e d’intolerància ». Seriá estat gròs de passar aquestes travèrses jos silenci. Tanplan coma an pas pogut calar las carestiás que patiguèt lo país pendent qualques decennias. Emai se sul aqueste sicut meton en causas las conjecturas de la politica internacionala.
Es un libre que cal legir amb un sens critic. En doblidar pas jamai qu’es estat escrich per de Cubans e probablament amb l’imprimatur del poder castrista. Compte tengut d’aquò, balha un bon amirador de l’istòria del país.
Pèire Rabasse
« Cuba, une histoire » de Sergio Guerra-Vilaboy e Oscar Loyola-Vega.
Edicions Ocean Press. Acabat d’imprimir en 2015. 120 paginas.