Mans de Breish : Ont se’n va

            Un còp de mai avem aquí lo disc novèl d’un cantaire encara plan creatiu, malgrat los decennis que pòt (e que podem) aver sus l’esquina. Vòli parlar de Mans de Breish qu’èra ja sul talh al moment del lançament de la nòva cançon occitana dins las annadas setanta del sègle passat. D’uèi es tornamai lo valent Mans de Breish que fa l’actualitat, mas tanplan auriá pogut èsser Patric o Eric Fraj qu’eles tanben cantan e enregistran encara.

            Lo malur per la cultura occitana es qu’avem plan pauc de cantaires novèls. Si-ben-tant, avem de gropes de musica, mas aquestes son pas cantaires, meton pas endavant las paraulas de lors tròces. E quand paraulas i a, son segondàrias. Totes los genres musicals son egalament estimables e indispensables a la cultura occitana, aquò rai ! Mas ieu m’interessi mai a la cançon. Manca d’astre, de cantaires actius no’n demòra pas gaire. Los que demòran en activitat, que s’expremisson encara, an ja una longa encarrierada darrièr eles. Demest aquestes se pòt mencional Cristian Almerge que ven de publicar i a pas gaire un DVD del seu darrièr espectacle, mas tanben Patric que contunha de se produsir sus scèna e d’enregistrar de disques.

            Darrièrament aquò’s Mans de Breish que publiquèt « Ont se’n va », un disc-compacte de nòu tròces. Per la màger part d’aquesta publicacion, son d’adaptacions de tròces pauc o pro classics, pauc o pro coneguts, del jazz tintat new-orleans. Una musica apevada mai que mai sus los coires. A i soscar es tanplan una musica de dança coma una musica que se pòt jogar per carrièra.

            Se los coires son fòrça presents, l’autre element caporal d’aquesta musica es lo banjo. Aqueste estrument, popular per excelléncia, es gaireben totjorn mes en abans dins las orquestracions new-orleaninas. L’orquestra es sovent compausada de mantunas menas de trombònes. La tresena categoria d’instruments presents amb lo banjo e los trombònes, aquò son, plan solide, las percussions.

            Las adaptacions dels tèxtes son capitadas. Las rimas son totjorn presentas, çò que segur deguèt demandar un gròs trabalh per far juntar paraulas occitanas rimadas e musicas. La resulta es un encantament de cap en cima del disc. Son de tròces musicals cargats de vam, de gaug e d’emocion. Avem aquí, e aquò serà pas jamai pro dich, un trabalh de professionals. Quand òm pensa qu’avem pas d’estacions de radiodifusion qu’emete sus l’ensems del territòri occitan, nimai de cadena de television per programar al nivèl panoccitan nòstres cantaires, es tot simplament un crimi contra las arts que n’es responsable l’Estat colonial francés. Qual sap se de per lo monde los aparaires del patrimòni immaterial lor demandaràn un jorn de comptes ?

            Demest aqueste nòu tròces i a una compausicion de Mans de Breish, paraula e musica. L’artista a pas perdut ni fe, ni vam. Es totjorn tan reivindicatiu que siá suls aspèctes socials o nacionals. Aquesta cançon a n’ela sola pròva l’engeni del cantaire carcassonés. Que siá un musician de tria e un paraulièr excepcional, aquó o sabiem ja e aquel disc o ven confirmat un còp de mai.

            Se totes los autres tròces son d’adaptacions, son pas totas de cançons de jazz venguda de delà l’aiga. Avem agut la suspresa de trobar dins aqueste CD una represa de Carles Trenet, « La mar ». Sabi pas perqué, mas aquesta « Mar » de Mans de Breish, tot comptat e escotat, la tròbi plan pus asurada que la de son genial creator narbonés. A créire qu’es estada facha per èsser cantada en occitan ! Avem tornamai aquí una adaptacion de tria.

            Emai s’un disc necessita un « cap d’orquèstra », aqueste es subretot una òbra collectiva. Los musicians caucits per Mans de Breish son talentuoses d’afièch. Seriá pecat de los nomar pas : Daidièr Pascal, Eric Gilles, David Théraulaz, Pèire Albero e Xavièr Bonnery. Totes se son endevenguts per nos porgir un moment inoblidable de plaser. Avem l’astre d’aver encara de monde que coma eles, malgrat las dificultats enòrmas que pòdon rescontar los creators occitans, que contunhan de balhar al pòble qualquas palhetas coma aquesta.

            Demòra qu’avem totes a far un esfòrç per parlar a l’entorn de nosaus de la creacion occitana dins totas sas facietas (literatura, musica, teatre, pintura e arts plasticas en general, dança, etc...). Es un biais de convidat al plaser, mas tanben, e subretot de far de resistància de cara al poder jacobin qu’a programat nòstra desaparicion en tant qu’Occitans. Cal parlar d’aqueste disc mas d’en primièr avem lo dever de lo crompar per dire de perennizar la creacion. Servarem pas la lenga, menarem pas lo combat per nòstra identitat sens sacrificis socials. Lo primièr d’aqueste es de far l’efòrç de crompar la produccion artistica occitana.

Acabarai aquela presentacion per las quitas paraulas d’introduccion portada sus la tampa del disc-compacte : « Aqueste albòm es un còp de berreta als milions d’Africans desportats en esclavatge... Es tanben una capelada de solidaritat als Loisianeses que lor lenga francesa foguèt tan mespresada e combatuda coma l’occitan en çò nòstre. Malgrat aquestes immenses malurs, aquestes pòbles an creat una musica que, tal l’aucèl, ignòra las frontrièras e a conquesís la planeta tota : lo jazz ».

Sèrgi Viaule

Per crompar lo disc :

Contacte al : 06 03 62 16 21 e tanben mansdebreish@orange.fr