Occitanie, Rodez, Estivada 2022

Lo Partit de Nacion Occitana sosten l’Estivada

            L’Estivada es lo grand festenal panoccitan que marca, cada an, lo rescontre de totas las regions occitanas, de las vals transalpinas a Medòc e del Lemosin a Val d’Aran. Malgrat las dificultats que pòt traversar d’aquestas passas aquela grand rescontre cultural, lo Partit de la Nacion Occitana pensa qu’es de son dever politic de sosténer aquela manifèstacion nacionala. Cada nacion del monde a vocacion a recampar, en un temps e un luòc donat, sa produccion culturala. Es la tòca de l’Estivada dempuèi son espelida e es per aquela rason que lo Lugarn, revista politica se ne pòt èsser, ten a modestament marcar son sosten a la cultura occitana en publicant pendent los tres jorns del festenal una presentacion de libre. Ongan a causit de vos presentar tres libres de la darrièra colleccion « Atots » de l’Intitut d’Estudis Occitans que ne compta quatre. Lo P.N.O. e lo Lugarn vos desiran un bon festenal.

                    La redaccion

            La màger part d’aquelas novèlas retrachan la negror de l’umanitat. Son de còps de caissals, de nhacals dins la carn benpensanta de la molonada plan tròp silenciosa per aver lo coratge de se tornar botar en question. Son de tèxtes vernesians, valent a dire que son a còps carnavalescs, ironics, desabusats, trufandièrs a desrevelhar pas qu’un zigomatic, sarcastics, desencantats mas jamai desesperats d’efièch. Son tot aquò aquelas vint-e-sièis pèrlas literàrias, totas desparièras mas totas cargadas d’un ambient identic. Poirián far pensar al bilanç d’un observator qu’arriba a cima de camin e que se maina que fin finala i aviá pas grand causa a véser jos la capa de las nivols. Pas que de gris, de gris mai o mens escur amb pas que de traucadas brèvas d’ensolelhada. Cal ben reconéisser que la situacion de nòstre país tira mal per balhar a sos artistas l’escasença d’una expression gaujosa. Sèm dins un periòd ont « tot es vièlh e tot s’esquiça ». D’ont mai quand, de subrepés, aqueles tèxtes son estat escriches pendent la marrana de la covid-19.

Se tracha de tèxtes cortets escriches amb l’estricte necessari. Son incisius e terriblament eficaçes. Me sembla aquí que Florian Vernet torna prene son biais d’escriure d’i a quaranta ans amb sas « Qualques nòvas d’endacòm mai ». Mas aqueste còps amb benlèu un pauc mai d’assegurança dins l’engimbradura de las pèças e la fluiditat de l’escritura. Quitament se lo fons, valent a dire la SF, lo fantastic e lo fantasmagoric es lo meteis. Plan solide es de Vernet e doncas una literatura de tria. A l’ora d’ara me sembla èsser un dels escrivans melhors amb Joan-Frederic Brun. Se sap pas se Florian Vernet ten la lenga o s’es tengut per ela, mas sa pròsa es un regal de justesa e d’armonia. D’el o de la lenga es malaisit de saber qual possedís l’autre.

Dins aquelas « Cronicas del diluvi » l’òrb a pas que lo sord per l’ajudar a travèrsar la vida, mendre que lo sord a pas que los pòts de l’òrb per li transcriure la musica -o lo chafaret- del monde.

La novèla mai susprenenta, e que denòta demest las autras, es « Uèit oras passadas de dètz ». Dins aquesta, l’autor se fa francament romantic, emai benlèu florejaire. Tornam aquí remontar a las originas del romantisme tot çò que i a mai blos. Pròba se n’èra besonh qu’aqueste recuèlh es mirgalhat dels registres propausats.

Malgrat la negror d’unes tèxtes, cal pas créire que l’òbra siá sens umor. Florian Vernet jòga finament sus aquel registre coma suls autres. Sap lo pes dels mots. Cal tanben reconéisser que los comportaments umans, quand se fintan d’en naut, se prèstan fòrça a la derision talament las relacions socialas pòdon congrear de situacions ridiculas. De qué apasturar un observator maliciós coma o es Florian Vernet.

Sèm dins un monde ont res se ten vertadièrament, ont tot es entre doas aigas quand es pas entre dos vins o entre doas planetas. Atanben se cal pas estonar s’a l’azard d’una pagina se rescontra un personatge del nom d’Adam Degun. Atal l’òme seriá lo primièr de res. Aquela associacion de dos conceptes antinomics combinats dins un patronime, es d’un efècte literari solide. Per çò que se sap ben pro qu’en literatura l’engenh anisa dins çò que poiriá passar per de detalhs.

D’unes tèxtes fan se reversinar lo pèl. Al rebat de la que narra l’abandon de dos enfantons per lor maire sus un camin de montanha. Perqué o fa ? Per se desfar del fais de doas bocas de noirir e de dos pichons a educar amb tot çò qu’aquò representa de cargas e de bonur sacrificat ? A legir lo tèxte es malaisit pel legeire de determinar se la maire o fa per se delestar o se i es constrencha per de contingéncias materialas o psicologicas que la despassan. Interrogacions que brandisson, alavetz, las consciéncias. D’unas novèlas balharián la peta al quite diable…

Dins la darrièra pèça « in memoriam », Florian Vernet passa metaforicament en revista la situacion actuala del cortal occitanista. Nimai a pas paur de nhacar fèrme dins la plaga badanta. Benlèu tròp ? Se ditz condreitament que se tira pas sus las ambulàncias o alara « a blanc ». L’observator besierenc, atentiu de la societat occitana, se sap servir de sa pluma per la metre al servici de la cultura nòstra. Quand avèm una critica intelligenta a posita, seriá pèc de la voler pas legir.

  Pèire Rabasse

            « Cronicas del Diluvi » de Florian Vernet. Edicions de l’Institut d’Estudis Occitans – colleccion « Atots » N° 229. Despaus legal : segond trimèstre de 2022. 184 paginas.

https://www.espaci-occitan.com/botiga/en/a-tots/2950-cronicas-del-diluvi-florian-vernet-ats-229-9782859106300.html