/image%2F0568858%2F20140111%2Fob_0348f4_logo-pno-jpg){kind=logo}
Las edicions dels Regionalismes, de totjorn se son pas acontentadas de publicar de libres plan alestits, plan presentats e agradius, an tanben publicat e publican encara de libres d’art. D’unes polits libres amb fòrça illustracions en quadricromia. Es lo cas amb aquel « Le chemin d’Arles – Lo camin d’Arle » de Pèire Castelhon (« Castillou » per l’estat civil francés). Aquel òme es un artista complet que passa, amb un egal bonaür, de las arts plasticas a l’escritura. Es tanben un jaquet aluserpit que caminèt sus mantunas dralhas tirant cap al « Camp de las estèlas ». Percorreguèt lo camin del Puèi Nòstra Dòna en Velai, mas tanben lo que partís d’Andalosia, lo famós « Camino de la Plata », o « Via de la Plata ».
Alavetz, aqueste còp Pèire Castelhon nos pren sul Camin d’Arle, e o fa del melhor biais. Non solament nos i convida amb una escritura tras que poetica, mas subretot lo nos fa viure en imatges. Atal, aqueles imatges subrebèls venon completar los imatges mentals que nos ofrisson sas frasas enfachinantas. L’autor se passeja pas jamai sens un credon dins sa saqueta. Atanben, tanlèu traversar un paisatge polit, remarcar una capela romana suauda dins son escrinh verdura o un castèl quilhat sus son puèg, s’arresta e se met a dessenhar. Atal transcriu sas emocions per las poder despartir amb los qu’an pas l’astre de somiar en trescambant. Lo ser, tanlèu arribat al jaç, quand es pas tròp cansat, alavetz tira de la saca sas pinturas e sos pincèls e còpsec se revela lo miracle de l’aqüarèla, lo miracle de la creacion. Cal aver un engenh de tria per atal interpretar tant aisidament la natura e las bastisons umanas.
Se ditz que lo camin fa lo pelegrin mai sensible, lo fa caminar mai ideiós ; emai o cal creire quand se vei totas las òbras d’art que provoquèt. Aquel libre de Pèire Castelhon es un joièl d’edicion. Un libre es colorat coma o pòt èsser la vida sus las dralhas dels possibles e dels imprevisibles. Per nosaus l’autor camina « lo còr liberat e polsant, atentiu a las colors doças de las pèiras », coma o escriu tan plan dins l’òbra. Aquel jòc de las luses e de las ombras, quand ne vira, produsís una armonia que sauta al nas del legeire.
Aquelas aqüarèlas son un ramelet mirgalhat que ven enlusir gaireben cada pagina del volum. Aquelas interpretacions policromas son un regal per la vista e la sensibilitat. Qual a vist l’abadiá de Sant Guilhem e la torna véser jols pincèls de Pèire Castelhon cai dins un vertigi de gràcia. Cada dessenh es un encantament. Quand lo plastician vos prepausa la figuracion d’un camin coma es lo cas sus la cobèrta, alavetz caminatz sus aquel camin. Quand vos prepausa una glèisa aclapada jol solelh de miègjorn, sentissètz pasmens sa frescura interiora. La sabètz protectritz del paure pelegrin qu’espèra un oasi d’ombra e de calma. Que siá un colombièr o un cloquièr, res li escapa pas. Que siá una pòrta fortificada o un pont medieval, la connexion entre son èime e la cima de sos dets se fa sens engatjament volontari. Tenèm aquí la meteissa espontaneïtat que fa metre un pè davant l’autre al caminaire. Sèm dins lo domèni del viscut transfigurat, del viscut celestial, lo que va fregar las estèlas del costat del Finimonde de Galícia. Que siá la Via Podiensis o la Via Tolosana, totes los camins menan al se universal. Es aquò que sembla dire Pèire Castelhon. O ditz amb una granda intelligéncia de còr e d’esperit.
Cadun de sos dessenhs clau tota la magia del camin. Per çò que, fin finala, de camin n’i a pas qu’un : lo que mena a cima dels sòmis nòstres, a cima del « se » nòstre que se tròba en defòra del « çò » nòstre. Lo camin es tanben estat fach per se retrobar e se parlar. Quand n’avèm pro de parlar als autres o de los ausir nos parlar, alara demòra lo camin. Lo pelegrin es un ermita itinerant e Pèire Castelhon o sap plan pro que, pendent son escorreguda lo sol dialòg que de gaire s’autorisèt foguèt lo amb sos credons e pincèls. O faguèt per son bonaür e, de raspalhetas, per nosaus. A cada pagina de virada lo legeire se pòt pas empachar de pensar qu’es un privilegiat. A l’astre de caminar cotria un artista qu’es un requist passaire d’emocions.
Mas Pèire Castelhon s’acontenta pas sonque de dessenhar. Escriu amb aitant d’aisança que çò que dessenha. O fa amb aitant de poesia. Tira dels mots tantas nuanças que ne pòt tirar de sas colors. Los sap plegar als besonhs del dire e del suggerit. Son tèxte es prigond, va al fons dels sentits umans. Sas frasas son un sendarèl luminós del qual pujan las sentors de ginèsta e de farigola. Cada persona avent trevat lo camin es transcendentada per la restitucion de sas percepcions, es pas mai d’aquel monde sens èsser vertadièrament d’un autre. Es endacòm mai, entre doas anmas.
Per ne tornar a l’espècte material del libre de Pèire Castelhon, l’editor agèt l’idèia mannada de causir un caractèri d’escritura tras que polit que s’endeven a plec amb lo prepaus. Es regde completament en armonia amb los imatges e lo tèxt. Ara sabi çò que vau ofrir a mos amics. A los qu’an ja fach lo camin e a los que somian de l’endralhar un jorn. Per çò que las causas se pòdon far los pès sus tèrra o tanplan lo cap dins las estèlas. Per caminar lo cap dins las estèlas i a de libres qu’ajudan a n’aquò. Ara ne coneissi un de mai. D’Arle fins a Puente-la-Reina, lo camin, amb Pèire Castelhon, serà pas jamai pro long.
Pèire Rabasse
« Regards sur Le chemin d’Arles – Agachs sul camin d’Arle » de Pèire Castillou. Edicions dels Regionalismes. Acabat d’imprimir al mes de junh de 2004. 220 paginas.
/image%2F0568858%2F20230227%2Fob_3a2fc0_castillou.jpeg)
Pèire Castillou