Lo rugbí es mai qu’un jòc, es mai qu’un espòrt, es un element important de la cultura

            Estimats legeires d’aqueste blòg del Lugarn, serà pas lo còp primièr que m’anatz ausir parlar de l’alienacion nacionala del pòble occitan. Aquel constat lo fasèm totes cada jorn. Basta pas que d’aver un pauc de vida sociala e de frequentar la societat occitana actuala per se mainar de la causa. Mas d’o saber, aquò empacha pas qu’a cada còp que me truqui a un constat d’alienacion, aquò me dòl. Nòs a ma consciéncia nacionalista. Es dont mai dolorós que sovent sèm isolats dins un ocean d’inconsciéncia deguda a uèit cents ans de colonizacion e de matracada.

            Entre totes los espòrts, presi lo rugbí. Dempuèi qu’urosament en Occitània la frequentacion de l’estadi a remplaçat la frequentacion de la glèisa, me sembla que lo rugbí, aquela dança guerrièra improvisada, conven a plec a la cultura occitana. En çò nòstre, lo rugbí es mai qu’un jòc, es mai qu’un espòrt, es un element important de la cultura. D’unes dison, emai an rason, qu’es un art de viure. I a pas gaire temps encara, -quand la politica d’assimilacion e de colonizacion de poblament programada pel poder francimand aviá pas encara facha son òbra-, se parlava occitan dins las travadas de las tribunas, se cantava en lenga nòstra dins los autocarris que carrejavan las equipas e dins los vestiaris los entrenaires cridavan suls jogaires dins la lenga de Godolin, Jansemin o Mistral. Los quitis comentators de las partidas a la television se daissavan anar a dire qualques frasas plan sentidas en lenga nòstra.

            Tot aquò a plan cambiat. Ara cal bravament tibar l’aurelha per ausir qualques mots dins la lenga del país. E encara ! Parli aquí dels clubs de vilatges o de vilòtas. Parli aquí del rugbí del campèstre, lo que flaira bon la bosa de vaca coma es lo cas a Molatricada, l’estadi de Sant Sulpici la Punta, ont la pelena de l’estadi costeja un vacairal. Dins las vilas, e encara mai dins las que possedisson un club professional, fa qualques lunas que podètz para l’aurelha coma qui para la saca qu’ausirètz mai parlar anglés que non pas occitan. La realitat dels clubs professionals es que sovent lors mercenaris venon de païses anglofònes. Un mitan que ieu defugissi al punt de refusar d’agachar lo rugbí a la television. Lo rugbí, ieu m’estimi melhor lo viure en directe e sul terren. Vòli sentir la susor dels jogaires e ausir crussir lors òsses al moment dels placatges. De totjorn soi estat partidari dels espòrts amators. D’aquel punt de vista soi campanilista e defendi lo malhòt local.

            Atanben m’agrada d’èsser benevòl al Rugbí Club Sant-Sulpiçòl, lo RCS XV coma disèm nosaus. Fa d’annadas qu’assumissi ma mission de seguretat, per tant que jogam en Federala 2 e qu’en federala cal aver quatre personas a la seguretat. Soi tanben prepausat al planchòt. Soi ieu que teni la zapeta e que velhi sus la marca. Aquel benevolat es un léser que me permet de prene l’aire entre l’escritura de doas cronicas pel Lugarn e una escorreguda pedèstra de longa estirada. Se pòt pas de longa demorar lo nas pegat a un ordinator a pena de venir mièg suple o mièg baug.

            Al RCS XV regna un bon ambient a totes los nivèls e entre totes. Del President fins al nenon mai jove de l’escòla de rugbí, sèm totes aquí per nos amusar e no’n privam pas. A prepaus de l’escòla de rugbí, anavi o doblidar, demest mas nombrosas responsabilitats soi ieu que cada an fau lo Paire Nadal (si-ben-tant, far lo Paire Nadal es una « responsabilitat », sols los que l’an pas jamai fach o pòdon pas saber).

Mentretant, coma militant per la salvagarda e l’afirmacion de l’identitat nacionala nòstra, quand vau a l’estadi pòdi ça que la pas daissar ma volontat de liberacion a l’ostal. Al club, totes sabon que soi occitanista emai amb tres personas de mon temps parlam pas dins una autra lenga que la nòstra. Puèi i a los autres : los autres bailejaires, benevòls e jogaires. Aquest’ an pres la tissa de me dire « l’Occitan ». E qual son, se vos plai, aqueles que me dison de longa « l’Occitan » ? D’ont venon e cossí s’apèlan ? Vendrián d’una autra planeta ? Pas de mistèris : se dison Garriga, Tonet, Delmàs, Calmetas, Maurèl, Augèr, Pradèlas, Espigat, Suquet, etc… Malgrat lor patronim, i a pas res a far. Nimai per lor reprene sistematicament e a cada còp en lor disent que son tant occitans coma ieu, i a pas res a far. L’endeman tornan començar. Lor alienacion es tala que confondan « occitan » e « occitanista ». Cal ben reconéisser qu’amb l’abséncia d’associacion occitanista dins la vila, mancan d’amiras. Sens referéncia culturala e lingüistica dins lor familha e lor vida sociala, an de mal per s’identificar occitans, trastejan per se reconéisser coma occitans. De fach son « d’Occitans sens o saber », coma o escriguèt bèl temps fa la Paure Maria-Clara Viguièr. Per eles soi e demòri « lo darrièr dels Occitans » coma i agèt « lo darrièr dels Moïcans ». Aquí ont ne sèm.

            Se vos conti aquò d’uèi es pas per vos descoratjar e vos desmobilizar ; mas plan lo contrari ! Es per pagelar lo camin qu’avèm encara de complir per desalienar lo pòble e li tornar sa fiertat d’èsser occitan. Va sens dire qu’aurem ganhat tanlèu que serem pas pus « l’Occitan » de nòstras compatriòtas.

             Sèrgi Viaule