Rodés, Estivada 2022 : Gardarem l’Estivada !

            A la debuta, en 1995, foguèt lo sòmi grand : un recampament gigantàs ont se poiriá retrobar tot çò qu’Occitania possedís d’entitats d’expression culturala e politica. Un acamp a l’encòp estudiós e gaujós de totes los que trabalhan pauc o pro per la promocion de la lenga e de la cultura occitanas. L’Estivada deviá èsser, emai èra a la debuta, una grand fièra d’escambi de las experiéncias per las militantas e los militants occitanistas venguts dels quatre caires del país. Rodés se tròba geograficament remirablament plaçat en centre d’Occitània.

L’Estivada deviá èsser mai que mai un luòc de confrontacions e de mesa en comun de las practicas de caduna e de cadun. Un banh d’amistat e frairetat per trabalhar amassa al servici del reviscòl de l’identitat nacionala nòstra. Deviá èsser una veirina per totes los artistas occitans que n’an plan besonh, tant es vertat que los mèdias contrarotlats pel poder opressor lor son tampats. L’Estivada deviá èsser lo forom de l’Occitania de viu, qu’agís e que trabalha dins la cooperacion de totas sas compausantas. Deviá èsser lo rendètz-vos annadièr e regaudissent de totes los qu’an lo país acrancat al còr. Lo festenal èra a la debuta pensat coma un moment de reboliment artistic e intellectual. Los iniciators agèron aquela idèia mannada de crear aquel caireforc grand de l’occitanisme que bolèga. Un còp l’an, Occitània s’expausava a la vista del autres pòbles de la planeta.

            Emai a la debuta l’Estivada, grand festenal interregional occitan, foguèt aquò. Las primièras annadas delarguèt una esperança e un estrambòrd gigant. Tornèt balhar de dignitat a la cultura e a l’identitat nòstra. Enfin, aviam un festenal a la mesura de la creativitat occitana, una manifèstacion populara ont cada Occitan podiá venir per gausir de quatre jorns d’immersion dins la lenga nòstra. Mas malurosament en Occitània las causas son cambiadissas e impermanentas. Nos arriba de saber pas perennizar las causas que nos fan besonh (S.O.E., La Setmana, e.c.a…). Cada acquesit, ganhat de longa lucha, es fragil. Ne vòli per pròva que pauc a cha pauc l’Estivada ven, cada an un pauc mai, de mens en mens atractiva.

            Aquò començèt tre que foguèt la comuna de Rodés que prenguèt l’organizacion del festenal en regia dirècta. Aperabans èra un organisme independent que se trachava de l’organizacion e de la programacion del festenal. Quasi totes los Conselhs Regionals occitans de l’Estat francés e quitament las collectivitats politicas de la Valadas de l’Estat italian e tanben lo Conselh General de la Val d’Aran participavan al finançament de la manifèstacion. Tre que la comuna de Rodés prenguèt los afars en mans es a créire que se sollicitèt pas mai los subvencionaires que participavan a la debuta. Atal lo budgèt demesiguèt e semblariá que demesís cada an un pauc mai. Atanben las consequéncias nefastas d’un tal demesiment venon en cascada : mendre budgèt = mendra programacion = mentre interés = mendre public. Los qualques benevòls que i trabalhan encara an pas drech de o dire. D’ara enlà tot es decidit unicament per la comuna de Rodés que ten lo festenal dins sas mans e que, s’aquò li canta, lo pòt tuar quand vòl.

            Ne sèm urosament pas encara aquí, mas l’Estivada d’ongan es pas estada la de i a 27 ans. Es de notar que lo luòc de debanament cambièt mai d’un còp al long de l’istòria del festenal. D’aquò podèm pas ne far repròchi a la comuna de Rodés qu’ela deu, ça que la, far amb sas pròprias constrenchas. Pasmens nos passegèt un pauc de pertot dins la vila. Rai ! Fa qualques meses se crompèt las escudariás de monta situadas en plena vila. Un airal agradiu de sèis ectaras que conven a n’aquela mena de recampament. Mas ara per ara la populacion de la vila es pas encara acostumada a i venir. Esperem qu’amb lo temps s’i farà, d’ont mai que, tornem o dire lo site es en vila e es requistament solombrat çò qu’es pas anodin per una manifèstacion que se debana al mes de julhet. Cossí que ne vire, ongan foguèt l’Estivada que patiguèt las estrenas del luòc.

            Coma l’airal es pas encara acabat d’amainatjar per recebre las grandas manifèstacions, un còp mai ongan lo festenal èra esparpalhat en tres endreches. A las escudariás de monta, la scèna bèla e l’empont destinat a las balòchas, a l’Ostal dels Joves e de la Cultura lo teatre e a la sala de las Fèstas lo salon del libre. Çò que totòm a deplorat es lo manca de publicitat pel festenal dins la quita vila. Ja la publicitat exteriora èra estada completament negligida al punt que l’Estivada pareguèt pas dins cap de repertòri festivalièr. Pas mai dins lo distribuït gratuïtament per La Despacha de Tolosa que dins los autres. La quita populacion de Rodés foguèt pas informada per cap d’aficha en vila, nimai la ciutat es pas estada pavesada a las colors occitanas.

            Pièger encara ! Lo luòcs diferents ont se debanava lo festenal èran plan mal indicats per dire qu’o èran pas brica. Cap de panèus indicators clars e vesedors ensenhava pas los endreches ont se debanava quicòm. La vila èra neutra coma se s’i debanava pas res. Fa ara qualques annadas, dempuèi que la comuna prenguèt la direccion del festenal, l’ambient i es moligàs, sens estrambòrd. E anatz pas créire que lo calimàs i seriá per quicòm. Quand òm se passejava en vila aviam l’impression que l’Estivada existissiá pas. Coma se cap d’eveniment se debanava pas a Rodés dins lo melhor dels cases o coma se i aviá una volontat d’amagar aquel festenal dins lo pièger.

            Las escudariás de monta son darrèr l’estadi municipal Pau Linhon qu’el meteis se tròba darrèr la granda sala de las fèstas. Coma dich pus naut lo teatre se jogava a la M.J.C., las scènas e los restaurants pels festivalièrs mai lo vilatge associatiu èran a las escudariás de monta, mentre que lo salon dels libres e los rescontres literaris èran a la Sala de las Fèstas. Coma aquel salon èra plan mal indicat, los editors e los libraris coratjoses qu’avián fach lo desplaçament son demòrats plan sols pendent tres jorns. An plan pauc vendut e de mai en mai d’editors se demandan se van contunhar de temps de far lo desplaçament de Rodés. De notar que d’unes venon de Lemosin, de Peiregòrd o de Droma-Ardecha. Ja n’i a qu’an arrestat de venir. Pensi aquí als editors de las Valadas, de Provença o de Gasconha. Pas que per nommar aquestas, las edicions Per Noste an quitat de venir dempuèi qualques annadas. Atanben, que siá per la participacion del actors del libre coma per la programacion artistica, lo festenal perd un pauc cada an sa dimension panoccitana. Ven pauc a cha pauc un festenal regional. Es pas mai lo festenal nacional occitan que foguèt a sa debuta. Mai l’Estivada perd de prestigi e mai perd de festenalièrs. Ven una manifèstacion sens chuc ni muc.

            La quita programacion artistica es pas mai çò qu’èra. Ja avèm perdut una jornada de festenal que sèm passats de quatre a la debuta per tombar a tres dempuèi que la comuna de Rodés se’n tracha. Çò que demesís plan solide las possibilitats d’expression pels grops pusicals. Amb aquò i auriá fòrca a dire sus la programacion d’ongan que son estats sollicitats mai que mai de grops de cants polifonics acompanhats de percussions e de grops de ròck. A despart d’Alidé Sans, la cançon occitana èra absenta suls emponts. Tròbi aquò domatge que la cançon, plan mai que lo ròck fa clantir la lenga e la difusís d’un biais audible.

            Alavètz, la tinada 2022 de l’Estivada èra plan mai ininteressanta que la tinada de 2021, ela meteissa plan pus paura que sas precedentas. Fins ont nos vòlon menar los organizators, fins ont vòlon anar ? Fins a descoratjar lo monde venir a l’Estivada per aver puèi una bona rason de la tampar definitivament ? Sens voler fa un procès d’intencion a la comuna de Rodés, se diriá que tot es fach per anar dins aquel sens. Rebutar lo monde per una manca de publicitat e per de dificultats de deambulacion per los que contunhan, malgrat tot, de far l’esfòrç de se desplaçar dins la capitala roergata ? Cridi pas al complòt, mas ai l’impression que d’ont mai anam e d’ont mai lo festenal nos escapa.

            Per empachar de lo pèrdre nos cal pas baissar los braces e contunhar d’i anar cada an. La preséncia de cadun es un testimòni de nòstra existéncia collectiva. Un còp de mai l'occitanisme contraròtla pas sas institucions que son dins las mans e la ben o de la mal volença de gents que son fòra lo movement. Çò que nos demòra de far ? O torni dire : contunhar de far viure l’Estivada per nòstra preséncia cada an a Rodés. Malgrat l’apauriment constant de l’eveniment, per ensajar de reversar la tendéncia nos i cal participar a tengut. Es çò que fasèm al Partit de la Nacion Occitana amb cada la dobèrtura al vilatge associatiu d’una cabana dedicada al Lugarn. Fòrças associacions an abandonat dempuèi de temps d’i venir, pensam qu’an tòrt. Nos cal resistir, foguèsse pas que per nòstra preséncia. Una preséncia massissa que benlèu empacha de balhar als organizators la rason qu’espèran per tampar l’eveniment. Gardarem l’Estivada !

              Sèrgi Viaule