Un novèl roman sus la vida de Belibasta

            Jèsus Avila Granados es jornalista e escrivan andalós. Es presentat coma un especialista espanhòl de las societats ocultas, conegut dins son país. Es probablament en causa d’aquel aclinament qu’a volgut véser dins lo catarisme una mena de secta pauc o pro esquerrièra. Çò qu’es istoricament fals, mas l’autor preten pas far d’istòria ; sonque de literatura.

            Dins aquel roman « Bélibaste le dernier cathare – Belibasta l’ultim catar » i a, çò me sembla, qualques incoeréncias. Per exemple aquela persona que, apararentament, partís del comtat de Fois amb un tombarèl tirat per dos cavals e carrejant de fusta fins per la portar a-z-Albi. La causa me pareis d’autant mai inversemblabla qu’en Albigés se tròban mantunas selvas importantas coma las de Gresinha, de Girossens e las de la Montanha Negra per ne citar que las mai conegudas. A n’aquò se compren qu’abans d’escriure son libre Jèsus Avila Granados s’es pas ges documentat sus la geografia d’Occitània. Del còp, aquelas pichonas mas recurrentas aproximacions gastan la lectura de l’Occitan que soi. Benlèu que pel lectorat espanhòl tanplan se pòt carrejar de fusta del foishenc a l’Albigés, mas per qualqu’un del país, aquò suspren bravament. Non solament l’autor fa far aquel trajècte improbable a l’atalatge, mas en mai d’aquò lo fa alongar sens rason en lo fasent passar per Còrdas. Pas completament sens rason que l’autor n’aprofècha per far una descripcion quasi toristica de la ciutat medievala. Autra suspresa de talha, a-z-Albi, aprèp aver fach descargar la fusta, torna far cargar la carreta amb de barricas plenas de vin del menerbés, alara que tanlèu aver cargat del menerbés a-z-Albi, lo cargament travèrsa lo… vinhièr del Galhaqués. Auriá bastat pas que d’agachar una mapa per se mainar de l’irracionalitat de la causa.

            Se n’i aviá pas pro, una incoeréncia mai de l’autor es de far coabitar rituals satanics amb rituals catars. Dins son obratge s’agrada de far anar Belibasta a un sabat. I va, aquò rai ! per i demorar pas ; mas ça que la i va ! Jèsus Avila Granados descriu un sabat demoniac classic, amb los poncius que li son restacats. Tan val dire que sus aqueste passatge vos servís una bolhaca sens chuc ni muc.

            Fin finala, pel legeire afogat d’istòria medievala occitana e qu’a fòrça legit sul catarisme, aqueste obratge li porgirà una emocion tras que mitigada. D’autant mai que l’autor manca d’originalitat dins sa ficcion. Aqueste roman sembla, per d’unes costats a una compilacion de çò que faguèron sos predecessors. D’efièch, lo roman catarièr (neologisme per designar una produccion sul catarisme) es ara vengut un genre literari a el solet. Sabèm que d’Alemands e d’Angleses se son meses a romançar sus aquela pontannada de l’istòria nòstra. Jèsus Avila Granados es pas qu’un autor de mai de mai dins lo genre e es una plan bona causa : mai n’aurem e melhor serà. Personalament pòdi pas dire qu’aqueste libre es çò qu’ai legit de melhor dins aquela mena de literatura. Son òbra sembla mancar d’un pauc d’imaginacion e, causa plan mai grèva, es pas estada menimosament trabalhada. Vòli parlar aquí al nivèl de l’engimbradura e del redaccional. A d’unes moments pareis superficiala. De la part de qualqu’un qu’es presentat en quatrena de cobèrta per un escrivan confirmat, la causa es pro decebenta.

            Es pas de chauvinisme que de constatar que lo roman « Bélibaste – Belibasta » d’Enric Gogaud es plan mai polidament escrich, amb una intensitat dramatica e estetica plan mai marcada. Comparason es pas rason, mas l’univèrs literari que nos prepausa l’escrivan audenc es fòrça mai embelinaire que lo de Jèsus Avila Granados. Aqueste roman de l’autor espanhòl manca de prigondor. Se gausavi o escriure, diriái que las quitas causas que descriu, ne mancan tanben. Son roman es paure en atmosfèra esperituala. La quita persecucion dels catars, pr’aquò despietadosa, pareis leugièra jos la pluma de Jèsus Avila Granados. Òc-ben, aquò’s aquò, son roman, nimai per èsser un pavat de mai de 400 paginas, manca d’espessor, almens per un legeire acostumat a n’aquel genre. Poiriá tot bèl just servir d’introduccion per un novelari que dintrariá dins l’univèrs de la ficcion catarièra.

            Per un torn de vira-passa literari que sembla n’aver lo secret, l’autor daissa creire que l’aigasenhadièr de la glèisa de Castèl-de-Renas en Rasés, que representa un demon, seriá de l’epòca de Belibasta alara que sabèm qu’es l’abat Berenguièr Saunièra que lo faguèt far a la fin del sègle XIXen. Aquel diable del nom d’Asmodèu es sensat gardar un tresaur. Mas quin tresaur ? Dins la narracion de Jèsus Avila Granados se trachariá de segur del sant Grasal que seriá passat de Montsegur al Rasés qualques jorns abans la reddicion de la ciutadèla-refugi. L’autor fa fais de tota bròca per amagestrar son roman. Tot çò que rebala en Lengadòc d’un pauc misteriós, se’n servís per espessir sa narracion.

            Dins aquel roman s’i tròba de tot. L’autor, esoterista de pacotilha, i mescla los rituals catars amb los rituals pagans dels Cèltas. S’i tròba la gossa a l’ensalada. Talament que lo raconte perd tota credibilitat e qu’a d’unes moments lo legeire a l’amara impression d’èsser pres pel darrièr dels colhons. Aquò’s la pietadosa reflexion que li ven a l’esperit a mesura qu’avança dins sa lectura. Una narracion qu’a bèlis uèlhs vesents es estada bastida de rifa e de rafa. Tot i es mal fargat, apilonat sens logica de res. Jèsus Avila Granados nos escalcís presentament una sembla magia que val pas quatre francs espanhòls. A creire que l’editor qu’a acceptat de publicar aquel obratge i entend pas res al catarisme e pas grand causa als grands corrents esoteristas. Per o dire clar, aquel libre porgís pas grand causa al legeire en defòra de la descripcion de la natura e de la montanha que qualques còps nos ofrís l’autor. Son de passatges brèus renduts necessaris pels desplaçaments dels personatges.

            Nimai per las qualques imperfeccions relevadas pus naut, dins l’ensems avèm aquí un roman catarièr qu’arriva, en i metent tot, per se téner. S’inserís dins lo movement literari que comencèt a la debuta del sègle passat amb Maurici Magre e que se perseguiguèt amb Raimonda Tricoire, Enric Gogaud, Miquèl Jacquet, Sèrgi Viaule e plan maites.

            Dins sa globalitat aquel long roman se legís pro plan. Òm se daissa emportar per lo raconte a la primièra persona de Guilhèm Belibasta, un personatge romanesc se n’i pòt aver un. De notar qu’amb sa mòrt atròça sul lenhièr quilhat per l’òrra inquisicion de la glèisa papista, s’atuda la religion catara. Dins nòstres temps de regrelh del fanatisme religiós musulman, es bon de remembrar que la remesa en causa de la libertat de consciéncia va a l’encontre de las valors de paratge, prètz e convivéncia. Aquel obratge de ficcion istorica contribuís a nos metre en garda contra tot fanatisme. Jèsus Avila Granados a una escritura aisida qu’acaba per encantar lo qu’a l’astre de se lançar dins l’aventura de la percórrer de cap a cima.

               Pèire Rabasse

            « Bélibaste le dernier cathare » de Jèsus Avila Granados. Tradusit de l’espanhòl al francés per Henrique Sopena. Edicions Cairn. Acabat d’imprimir en mai de 2015. 410 paginas.

https://www.babelio.com/livres/Avila-Granados-Belibaste-le-dernier-cathare/739267