Dictionnaire antitress – Diccionari contra las ànsias, de Cristian Almerge

1 Février 2022

Un diccionari risolièr per passar suau la pandemia

Cristian Almerge es conegut en occitanisme per sa carrièra de cantaire. Oblidem pas qu’es estat lo creator e l’animator del famós e del fabulós grop musical Test. L’artista contunha de compausar. En 2021 obtenguèt lo primièr Prèmi Joan-Pau Verdièr. Trabalha actualament a l’enregistrament d’un disc novèl qu’es en soscripcion sus son sitenet. Los que presan sas parodias dels estandards internacionals de la cançon se van tornamai regalar. O sabèm ara dempuèi de decennias, çò qu’a totjorn caracterizat lo trabalh creatiu de Cristian Almerge, aquò’s sa coneissença e mestresa de la musica, plan solide, mas tanben e subretot son umor que desfisa totas las barrièras e totas las espròvas. Sos seguisseires, e ai lo bonur d’èsser un d’aquestes, sens moderacion e tanlèu que pòdon, se pòdon pas empachar de ne tornar prene una dòsi.

Que seriá la cançon occitana sens Cristian Almerge ? I gausi pas pensar, foguèsse pas qu’una estona. Seriá mai que garrèla, seriá tot simplament inacabada e nosaus culturalament plan pus paures. D’efièch, se maneja pas aisidament l’umor. Se sap ben pro que l’umor se pòt tanplan virar en nitroglicerina. Es un afar d’especialistas e Cristian Almerge n’es un. Quand a de mai se tracha d’umor en cançon, lo plaser es d’ont mai requist e n’aprofecham. Sèm deveires al cantaire carcassonés de bravas pantas de rire, siá en solitari de cara al nòstra viradisc, siá en banda al moment dels nombroses concèrts que balha un pauc de pertot dins lo país.

Cristian Almerge es mai qu’un indispensable amusaire public. Es un òme de reflexion que sap prene de distància amb los eveniments, qu’aquestes sián pròches o luenchencs dins l’espaci coma dins lo temps. E que mai eficaç per se’n distanciar que de ne rire ? Solas las personas de cultura se pòdon permetre aquel torn de fòrça.

Umor per umor, l’autor-compositor-interprèta ven justament de publicar un libre de jòcs de mots e de galejadas en francés. Aqueste es titolat « Dictionnaire antistress / Diccionari contra las ànsias ». Un obratge que val totes los anxiolitics que pòdon existir sus la planeta. Un remèdi contra las ànsias qu’en temps de pandemia deuriá -s’èrem plan governats- èsser remborsat per la Seguretat sociala. Mas la « riroterapia » es pas encara reconeguda per gròs grum de la medecina. Rai !

Coma diccionari, emai aqueste siá d’una mena particulara, los mots propausats son condreitament presentats per òrdre alfabetic. Es un pauc la sola concession que l’autor far al trabalh lexicografic. Pel demai, son figas d’una autra desca. Los mots son passats al sedaç de l’imaginacion improbabla de Cristian Almerge. Sovent se tracha de jòcs de mots a partir de la fonologia de cadun per ne tirar totes los contrasens possibles e imaginables. A n’aquel prètzfach, òm se maina lèu que lo cantaire carcassonés coneis tanplan lo francés coma l’occitan. Se congosta de jogar amb la lenga e no’n regala. A lo legir, se pòt pas pensar pas al pesenassòl Boby Lapointe e a sas pitrariás de primièra en francés e al Castrés Joan-Claudi Sèrras per çò qu’es de l’occitan (los qu’an pas legit sos obratges signats Rascal son en retard mas se pòdon encara ratrapar).

A còps, òm se demanda ont Cristian Almerge va cercar tot aquò ! A lo legir anam de suspresas en esbaïments. Mas mèfi ! L’art dels jòcs de mots es malaisida. Pòt arribar que qualques uns sián mens capitats que d’autres. O alara que l’emetor e lo receptor sián pas sus la meteissa longor d’ondas, qu’ajan pas las meteissas referéncias culturalas.

Dins aquel diccionari Cristian Almerge trabalha tanben las associacions contradictòrias d’idèas. Cerca, emai tròba, de paradòxes que valon lor pes de cacalasses. Qualques còps la trobalha vos sauta directament e subtament a la comprenèla, d’autres còps vos cal una estona de reflexion per comprene ont l’autor a volgut vos menar. Mas es totjorn un plaser de lo seguir sul camin bartassièr dels mots. Vos balhi aquí-çai qualques exemples de dintradas presas a l’azard e reviradas en lenga nòstra : « Asili : Establiment ont s’i passa un temps fòl ; Cementèri : Assignacion definitiva a residéncia ; Constipat : persona dins lo besonh ; Colobra : Nimai per èsser sens pautas es un reptil d’una espècia correnta que, periodicament, es mal dins sa pèl. Se’n pòt engolir mantunas al debanar d’una vida ; Fètus : Projècte d’uman en transicion entre lo neient e l’absurd ; Fòl : Persona estrangièra a n’ela-meteissa qu’aurà a tot còp l’astrada d’obténer lo drech d’asili ; Funambul : Mestièr enebit als desequilibrats. Compte tengut qu’es de longa sus la còrda regda e que la seu vida ten pas qu’a un fial, lo funambul se deu gardar una cèrta auçada de vista, mas es un pauc lo circ que lo balancièr li endolorís los trapèzis ».

Funambul, Cristian Almerge o es quand jòga dels mots e de l’esperit. Son libre clau tota la fantasiá que coneissèm al desviraire dels classics de la cançon. La parodia galejaira necessita l’engenh e Cristian Almerge ne manca pas. Aquel obratge ne pòrta tornamai testimòni.

Pèire Rabasse

« Dictionnaire antistress – Diccionari contra las ànsias » de Cristian Almerge. Edicions Edilivre. Despaus legal : novembre de 2018. 182 paginas.

https://livre.fnac.com/a13027422/Christian-Almerge-Dictionnaire-antistress