L’istòria de la crotz occitana

            Raimond Ginolhac, sòci de l’Institut d’Estudis Occitans e cronicaire de la « Revue du Tarn », es un erudit albijòl afogat d’istòria e de literatura occitana. Escriguèt d’estudis tocant la vida e l’òbra de l’egrègi romanista Enric-Pascal de Ròcaguda. Alestiguèt tanben una tras que famosa e completa antologia de las escrivanas occitanas d’Albigés. Es conegut per èsser un conferencièr presat e corregut. Aquesta Histoire de la croix occitane / Istòria de la crotz occitana n’es a sa tresena edicion. Emai aquò se compren que la recèrca istòrica, per definicion, es de longa sul talhièr. Saludi aicí lo trabalh contunh d’un òme sempre a l’espèra d’una informacion novèla per enriquir son estudi.

            En intellectual seriós e onèste, dins son prefaci, l’autor es fòrça prudent. Sap que las coneissenças, dins quin domèni que foguèsse, son en perpetual melhorament. Preven lo legeire : « Una istòria deu presentar una cronologia menimosa, la mai completa que se pòsca e tanben esclairar l’encadenament dels fachs per permetre d’interpretacions documentadas. Mentre que, tocant a la crotz occitana, o crotz de Tolosa, o crotz de Provença, etc… se tròba d’indicacions divergentas, qualques còps contradictòrias, que permeton pas d’establir un debanament contunh de son istòria ». De fach, sa presentacion cronologica pren en compte los trabalhs recentament pareguts sul sicut. Mas las recèrcas son pas clausas coma ten d’o precisar l’autor.

            Raimond Ginolhac menciona que i aguèt de croses, de mantunas formas, plan abans lo cristianisme. Dins la nauta antiquitat d’unas croses representavan esquematicament lo solelh. Demembrem pas que dins los tempses ancians lo primièr dieu asorat foguèt certanament lo solelh. Vòli pas ieu intervenir dins lo debat sus l’origina de nòstre simbòl nacional, mas tre que s’agacha la crotz occitana, çò que ven de tira a l’esperit es sa semblança amb l’astre de fuòc. D’ont mai quand aquesta es d’aur colcada sus un fons roge coma es lo cas. Non solament reverta un solelh, mas un solelh dins totes los fuòcs de son esplandor.

            L’umanitat coneis milanta simbòls per representar los pòbles. Cada nacion a sas representacions totemicas. Pensi aquí a nòstres vesins bascs e bretons qu’an cadun una mena de ròda que representa lo movement circular. Se pòt dire que los Japoneses an tanben sus lor bandièra un solelh estilizat a sa mai simpla representacion. Çò me sembla que nòstre crotz solara es plan mai sofisticada e subretot plan mai armoniosa que la del País del Levant. Los Occitans sèm pas jamai pro fièrs de çò que sèm e de çò qu’avèm. Aquò me còrmaca e pensi que se sèm dins la situacion desastrosa ont nos trobam es justament per mancar de fiertat e doncas d’afirmacion de se. Poiriam almens èsser fièrs de possedir per escut e emblèma un grafisme dinamic e lusent. Fòra tot chauvinisme -soi inter-nacionalista-, ai costuma de dire que lo drapèl occitan participa, coma los autres, a esclairar lo monde.

            Per ne tornar a l’origina de la crotz occitana, aquò sembla extraordinari, mas aquesta apareis pel primièr còp fa 5 000 ans en Provença, e mai precisament dins la Val de las Meravilhas. Aquesta i es gravada dins una representacion quasi identica de la que coneissèm dempuèi l’Edat-Mejana. Emai se la causa es pas istoricament irrefutablament establida, se poiriá plan qu’a l’Edat-Mejana los Occitans de Provença ajan représ aquel simbòl.

            A partir de l’istòria de la crotz occitana, aqueste obratge es immancablament un libre d’istòria d’Occitània. De mercés l’estudi dels sagèls e dels blasons de las familhas feudalas, es l’istòria del país, qu’en pontilhats e per tòcas menudas, nos debana l’autor. Plan solide pas una istòria exaustiva, mas balha d’elements importants que concernisson Occitània tota. Atal, lo legeire afogat d’istòria se refresca la memòria e pòt metre en perspectiva mantunes fachs.

            Çò que fa la riquesa de l’obratge es son iconografia estonanta. Son de desenats e de desenats d’armariás e de sagèls que son presentats, plan sovent en color. Recampar tantas representacions de la crotz occitana vengudas d’un pauc de pertot en Euròpa deguèt demandar un trabalh de benedictin a l’autor.

            Per crompar lo libre (mandadís comprés) cal mandar un chèc de 25 € a l’òrdre de Institut d’Estudis Occitans à l’adreiça postala segenta :

Institut d’Estudis Occitans

3, carrièra de la Tòrca

81120 Reialmont.

            Vòli pas acabar aquela presentacion de libre sens capelar bas, un còp de mai, totas aquelas seccions despartamentalas de l’Institut d’Estudis Occitans, que malgrat de condicions d’intervencions culturalas tras que malaisidas, contunhan de far un trabalh d’edicion de qualitat. Es de mercés a n’elas qu’un trabalh tan important que lo de Raimond Ginolhac poguèt èsser publicat.

 Pèire Rabasse

« Histoire de la croix occitane » de Raimond Ginolhac. Edicions de la seccion albigesa de l’Institut d’Estudis Occitans. Acabat d’imprimit lo trimèstre primièr de 2021. 216 paginas.

*************************

NB : Une video de M Gravier sur l'Histoire de la croix occitane

https://youtu.be/EhAadzxY8cA