La question occitana es un combat politic

            Lo blòg d’extrèma esquèrra Jornalet.com, a plan de travèrses e mai que mai lo del sectarisme caracteristic dels extremismes. A tanben de qualitats. Òc-ben, se degun es pas jamai perfièch (ne sabi quicòm), degun es pas tanpauc complement imperfièch. Una de las qualitats d’aquel blòg es la valentiá de sos militants. Lor sèm deveires de trabalhar benevòlament cada jorn per far córre e viure la lenga.

            Quand ai pas res mai a far, m’arriba d’anar far un torn sus lo blòg en question. Son acostumats d’i far setmanièrament un sondatge sus un sicut o sus un autre. Aqueles sondatges an pas res de scientific que lo nombre dels sondats oscilla entre lo centenat e cent cinquanta. Pas pro per aver una idèia representativa de l’opinion publica. D’ont mai que los sondats son pas estats preses a l’azard dins la populacion occitana. Los qu’an plan volgut i respondre son mai que mai de militants o simpatisants d’extrèma esquèrra. De gents qu’an un perfil psicologic plan marcat. Portarai pas de jutjament de valor sus lors opinions qu’en democracia cadun a ben lo drech d’aver las seunas. Pasmens, aquò per dire que cal pas prene aquelas estimacions per argent comptant. Son just representativas de l’opinion de l’extrèma esquèrra occitanista, çò que ja es preciós per far un focus sus aquel escapolon d’opinion.

            Un còp lo decòr mastat, podèm passar al plat de resisténcia. Fa pas gaire temps prepausèron una question al lor lectorat : « Reviscolar l’usatge social de l’occitan es un prètzfach… ». E ofrissián sièis responsas possiblas : « sustot politic » ; « sonque politic » ; « sustot cultural » ; « sonque cultural » ; « politic e cultural a l’encòp » ; « sabi pas ».

            Per de monde que, sensat, son de longa a balhar de leiçons politicas a totòm, per de gents que meton totjorn endavant lor opinion politica exclusiva, per de ciutadans que se colcan pas jamai sens verificar qu’ajan pas un faissista jol lièch, soi estomacat per las responsa. Aquí las avètz per 139 personas avent respondut. « Sustot politic » : 14% ; « Sonque politic » : 1% ; « Sustot cultural » : 6% ; « Sonque cultural » : 3% ; « Politic e cultural a l’encòp » : 77% ; « Sabi pas » : 0%.

            Sus un blòg ont las gents passan lor temps a se carpinhar per un accent grèu dins tal jos-jos-dialècte que passa accent agut dins tal autre jos-jos-dialècte, se cal pas estonar que lo detalh passèsse abans l’essencial. Es malurosament una tissa qu’es pas pròpria als legeires de Jornalet.com, es despartida per l’ensems del movement occitanista. Fa de decennias e de decennias, -cinc exactament-, que me pausi la question : Cossí se fa que los occitanistas veson pas que la question occitana es una question politica abans tota autra consideracion ? La demonstracion que la question es politica es aisida de far. Ja, quand se parla de « question occitana » se parla de qué ? Se parla de « question occitana » per rapòrt a qué ? Evidentament la « question occitana » se ven trucar a la « question francesa ». E quand disèm « occitana » e « francesa », vesem sulcòp que se tracha de doas nacionalitats diferentas. Alavetz, la question dicha « occitana » es ben una question nacionala. Se tracha plan de la question nacionala occitana contra l’imperialisme francés. De qué i poiriá aver de mai politic qu’aquò ? La question de la presa del poder politic es primordiala e « Reviscolar l’usatge de l’occitan » li es subordonat.

            Milanta còps o diguèri e contunharai d’o dire tant que me demorarà un pauc de buf : Las questions culturalas e lingüisticas son de questions assubjectidas a las decisions politicas. Nombroses son los militants occitanistas que parlan e denoncian condreitament la « politica culturala e lingüistica de França », mas qu’al meteis temps vòlon pas « far de politica ». Es una contradiccion qu’a mon vejaire un enfant de dètz ans reglariá, mas que los occitanistas alienats son incapables de véser. La causa es malurosament pas novèla. De Frederic Mistral e son Felibritge que refusèt de sosténer la revòlta dels vinhairons en 1907, fins als actors de la « nòva cançon occitana » de las annadas 1970 qu’an pas jamai volgut aderir a un partit politic occitan de liberacion nacionala, totas las generacions d’occitanistas son concernidas.

            Los quitis e valoroses militants culturals occitans que van de longa plorar per aver de subvencions al prèp dels conselhs municipals, departamentals o regionals -entitats politicas se ne pòt èsser-, son incapables de véser que, per viure, lo cultural deu demandar al politic ! Cossí se mainar pas que lo cultural es dependent del politic ? Veson pas aqueles militants qu’en Catalonha e al País Basc la lenga es estada salvada per de poders politics autonomics ? Veson pas qu’un pòble abans d’engatjar la socializacion d’una lenga deu possedir las manetas del poder politic ? Cossí far dintrar l’occitan dins l’escòla, l’administracion e los mèdias se Occitània a pas las competéncias politicas dins aqueles domènis ?

            Òc-ben, Dònas, Sénhers e cars amics ; « Reviscolar l’usatge social de l’occitan es un prètzfach… » sonque politic ! Mèfi ! Ai pas jamai dich que caliá abandonar lo cultural. Afortissi que tant que balharem pas la prioritat al politic, serem en perilh de mòrt, ja que sèm din un còma avançat. Demest los legeires de Jornalet.com, entre los que pensan que la socializacion de l’occitan es « sustot politic : 14% » o « sonque politic : 1% », aquò fa que son pas 15 del cent de pro clarvesents per pensar que la question es d’en d’abòrd politica. Lo fach explica que los partits politics politics occitans tiran mal per recrutar d’aderents. Mas que los occitanistas en general e los legeires de Jornalet.com en particular se fagan pas d’illusions : sens partits politics occitans pro fòrts per partir a la conquista del poder, Occitània es condemnada.

            A de qué lor va servir als escrivans occitans d’escriure de libres s’avèm pas lo poder d’ensenhar l’occitan dins las escòlas ? A de qué lor va servir als cantaires d’enregistrar de discs s’avèm pas lo poder d’aver de medias publics per los difusar ? A de qué va servir als comedians de montar de peças s’avèm pas lo poder d’aver de salas de teatre permanentas ? A de qué va servir als cineastas de virar de filmes s’avèm pas lo poder de los projectar dins los cinemàs ? Quatre còps veni de demostrar que çò que nos manca es lo poder : lo poder de nos salvar. Caldrà ben un jorn que los occitanistas comprengan que tot poder es politic. Se volèm pas que lo poder politic imperialista de França « acaba per nos acabar », lo nos caldrà conquistar nosaus lo poder politic. Tot poder es politic, tornem o dire ! I a pas que los potonorses per pensar lo contrari. Se daissam lo poder politic dins las mans de nòstres enemics, sèm condemnats. Es una evidenta evidéncia. Cossí o dire autrament ? L’edicte de Villers-Cotterêts es una decision del poder politic. L’abat Gregòri e sa revolucion imperialista es una decision del poder politic. Juli Ferry, sa tresena republica e l’obligacion de l’ensenhament unicament en francés es una decision del poder politic. « Lo francés es la lenga de la Republica » es una decision del poder politic. Lo refús per l’imperialisme francés de ratificar la Carta europèa per las lengas regionalas es una decision del poder politic. Lo refús del Conselh municipal de Sant Perdols de balhar una subvencion al Cercle occitan local es una decision del poder politic.

            Un còp de mai o disi a mos amics e conciutadans Occitans : Volètz pas far de politica ? Tomba plan, los que nos vòlon tuar, assassinar e far desaparéisser la faràn a nòstra plaça !

 Sèrgi Viaule