Domenja Blanchard se moriguèt aqueste 15 de genièr de 2019

Domenja Blanchard se moriguèt aqueste 15 de genièr de 2019. Èra malauta de qualques meses. Veniá de pèrdre son òme, Sèrgi, dins l’estiu.

   Foguèt una femna de volontat e de teneson. Foguèt una militanta occitanista de tria. Sa despartida va daissar un vuèg dins lo sector de la literatura e de l’edicion. O doblidam tròp sovent, mas la literatura aquò’s mai que d’autors. Es tanben d’editors, de correctors, de difusors, de critics, etc... La literatura, coma tota causa umana, es subretot una question de vam.

   Los que l’an coneguda, sabon que Domenja Blanchard èra valenta. Fasiá pas bruch mas trabalhava fòrça. Bastissiá de ponts entre mantunas associacions e obediéncias occitanistas (Institut d’Estudís Occitans, Collègi d’Occitània, Felibritge, Calandretas, etc...). Obrava de longa e demandava pas res a degun ; al contrari, ofrissiá son intelligéncia e sa capacitat d’avançar. Èra de longa a butar la rega.

   Per tan luènh que me soveni d’ela, la vesi a installar o plegar una taulada de libres. Me pensi de l’aver rescontrada lo primièr còp al moment d’un salon del libre. Ont e quora ? Finalament impòrta gaire. Çò solide es que Domenja Blanchard aimava los libres. De temps se trachèt de la difusion per l’Institut d’Estudis Occitans. Carrejava sos pesucs cartons de literatura de rescontres occitanistas en Escòlas d’estiu. Èra de longa mobilizada. O fasiá en silenci e amb eficacitat. Res, o de gaire, se podiá pas passar en País Tolosan sens la preséncia de Domenja Blanchard. Ensajava de far dintrar la literatura occitana pertot. Quand la podiá pas far passar per la pòrta, la fasiá passar per la fenèsta.

   Èra una lectritz insadolabla. Dins lo domèni de l’edicion, pauc de causas li escapavan. Sas coneissenças èran immensas. Tot çò qu’èra escrich en occitan l’interessava. Èra abonada de qualques revistas e segurament deguèt regretar de se poder pas abonar a totas.

   Trabalhèt de temps pel Collègi d’Occitània. Per aqueste, alestiguèt qualques apleches pedagogics. Dins aquestes trabalhs de biografias e de bibliografias s’i trobava un fum d’informacions totas mai preciosas las unas que las autras. Amb son trabalh, Domenja Blanchard tornèt al lum una part de nòstre patrimòni literari demorat dins la sornièra.

   Se Domenja Blanchard a plan legit, a tanben plan corregit. Quasi totes los libres publicats en occitan per las edicions dels Regionalismes, son estats corregits per ela. Corregir es un trabalh fastigós que demanda una atencion sostenguda e una vision dobèrta de l’expression lengatgièra. Domenja sabiá far. Aviá sos vejaires, mas sabiá téner compte de lo dels autres.

   Corregiguèt fòrça tanben per la colleccion Atots de l’Institut d’Estudis Occitans e per d’autres editors. Tanlèu aver acabat un trabalh ne tornava entamenar un autre. Aviá totjorn quicòm sul taulièr. Son ajuda èra d’ont mai preciosa que los correctors de lenga nòstra son rares.

   Un autre gròs trabalh de Domenja Blanchard foguèt la transcripcion en grafia classica d’òbras escrichas en grafia mistralenca. De mercés a n’ela podèm ara tornar legir d’obratges de pròsa de Valèri Bernard, de Feliç Gras, de Frederic Mistral e de Josèp d’Arbaud qu’èran agotats desempuèi de temps, pas que de classics de la literatura nòstra.

   Coma se ne fasiá pas pro, Domenja Blanchard èra tanben sòcia de la jurada del concors annadièr de novèlas organizat per l’associacion Lo lector de la Val. Un concors simpatic e de granda tenguda que permet lo rescontre d’escrivans novelaris amb d’autres mai ancians. Cada an, res non podiá mai regaudir Domenja Blanchard que l’espelida d’un autor novèl.

La nacion occitana ven de pèrdre una granda e valenta Dòna. Es estada exemplària d’umilitat e d’abnegacion.