/image%2F0568858%2F20140111%2Fob_0348f4_logo-pno-jpg){kind=logo}
Pas de liberacion nacionala sens resisténcia
Veni de recebre lo darrièr numerò de mon abonament al Diari e es plan damatge per çò qu'aquesta revista a just una annada de parucion. Per èsser perennizada s'ameritariá d'aver lo mai d'abonats possible. Avèm conegut talament de revistas que faguèron quincanèla a cima de pauc de temps, que presariam qu'aquesta aja longa vida. O s'ameritariá. De tot biais, Occitània, coma totes los paises del monde, a besonh d'una grand diversitat culturala. A besonh d'una ofèrta culturala espandida. A subretot besonh d'una normalizacion culturala. Per aquò far nos cal socializar la lenga al mai que se pòsca. D'unes pensan qu'amb la revista trimestrala de l'Institut d'Estudis Occitan nacional, "Occitans !", aquò bastava. Qu'èra pas necessari per l'I.E.O. centroccitan de lançar una revista de mai. Soi pas d'acòrdi. Maites aurem d'apleches per valorizar la cultura e melhor aquò serà.
Veni de recebre lo darrièr numerò de mon abonament al Diari e auriái pas jamai pensat, al moment de l'abonament, que nòstre contracte se trencariá tan lèu. Pensavi qu'anavem far una longa estirada de camin amassa. A i pensar plan, i aviá pas cap de rason que las causas anguèsson autrament. De costuma soi pro fidèl als produches culturals que m'acompanhan. Mas aquesta còp i agèt rompedura de contracte de la part del Diari. D'efièch, a cima d'un an me mandèron un butletin de reabonament… en francés !
Avètz plan legit ! La revista illustrada Lo Diari, amb son famós intitolat "La cultura en occitan", manda sos butletins de reabonament en francés. Alavetz, la lenga occitana seriá bona pas que per parlar de colhonadas talas que de la musica, lo teatre, la literatura, los espòrts ? Tanlèu que se parla d'administracion e subretot d'argent (solas causas seriosas?), caldriá passar a la lenga imperiala ? O disi de tira e sens cargar de gants : los bailes del Diari semblan pas aver comprés res a la "defensa e illustracion" (atal redigit dins los quitis estatut de l'Institut d'Estudis Occitans) de la lenga nòstra. Aquesta defensa passa immancablement per la socializacion. E per socializar una lenga la cal rendre, al mai que se pòsca, normala e indispensabla. Ne prenon pas lo camin…
Malurosament los realizators e difusors del Diari son pas los sols a demissionar tanlèu que se tracha de normalizar una mica la lenga. Dins ma vida de resistent aguèri a intervenir de centenats e de centenats de còps sus aqueste sicut. Alavetz, lor escriguèri per lor explicar que s'èron capables de redigir amb engèni una revista en occitan, deurián sens dificultat particulara poder redigir un butletin de reabonament dins la meteissa lenga. Per la pichona istòria aviái ja emplenat mon chèc quand me mainèri de l'incoëréncia del bulletin en francés. L'esquissèri còpsec. Foguèri trucat dins ma dignitat per aqueste renónciament de la còla del Diari. Creson benlèu que los Catalans an pogut tornar socializar lor lenga en refusant lo conflicte impausat per l'imperialisme espanhòl ?
Me respondèron que se lo butletin de reabonament èra en francés èra per destorbar pas los qualques bibliotecaris que lor establiment es abonat. Otra que lo butletin auriá pogut èsser bilingüe, me pensi que l'occitan es pas de breton o de basc, es una lenga romanica sòrre del francés. Tot sapient qu'un bulletin de reabonament es pas una òbra literària e se limita a qualquas frasas e chifras, emai en occitan, tot bibliotecari normal es capable de comprene un bulletin de reabonament. Manca se a de prejutjats egemonics e que vòlga impausar la preeminéncia del francés en Occitània. An soscat los bailes del Diari al fach que los bibliotecaris recebián cada jorn de butletins de reabonament en espanhòl, en anglés, en italian e probablament en mantunas autras lengas ?
Los difusors del Diari, coma maites occitanistas, an pas cap de fòrça de resisténcia de cara a la dictatura jacobina. Plegan l'esquina sens aver combatut. Disi pas de refusar de parlar francés davant un tribunal coma o faguèri dans las annadas uèitanta, qu'es un acte de resisténcia amb de consequéncias socialas importantas ; mas cada còp qu'es possible, al mens cada còp que sèm a l'òrle de la legalitat, nos cal tornar metre nòstra lenga a la plaça que deu èsser la seuna. I a un fum de causas que d'unes occitanistas son pas encara capables de far. Per exemple d'escriure en occitan las adreiças postalas per de destinacions en Occitània. Es un biais remarcable de tornar metre en circulacion nòstra toponimia nacionala. Amb lo n° del còdi postal, l'administracion de Las Pòstas non pòt legalament refusar de distribuïr lo corrièr. Quand aquò arriba es qu'un portaire afranchimandit e imperialista a fach de zèl. Mas es el qu'es dins l'illegalitat.
Los occitanistas mancan de fiertat e an paur. An paur de tot. An subretot paur de trucar l'autoritat de l'Estat colonial. Cal dire que per la màger part d'eles son foncionaris. Aquò ajuda pas a lor emancipacion : "nòstre paire l'Estat que sètz a París, balhatz-nos d'uèi nòstre pan quotidian, etc… etc…". Desempuèi mai de quaranta ans de militantisme ai agut lo temps d'o constatar : los occitanistas an paur de la confrontacion, quitament a un nivèl de bassa intensitat coma de redigir d'adreiças, de cartas d'adesion o de bulletins d'abonament en lenga nòstra. Son paralizats pel "que se'n dirà ?". Puslèu que de s'afortir dignament per çò que son, se daissan assimilar sens reguitnar. E subretot vòlon pas far de politica ! Fa de politica occitana seriá anar a l'encontra de l'ideologia dominanta.
Veni de recebre lo darrièr numerò de mon abonament e los bailes del Diari derián saber que i aurà pas jamai de liberacion nacionala sens resisténcia. I aurà pas tanpauc de liberacion nacionala sens liberacion individuala. Liberatz-vos !
Sèrgi Viaule
Liberatz-vos ! (Photo Sèrgi Viaule)