De cada mal, se tira profièch. Atal n’es del confinament d’aquesta prima per encausa de la covid 19. Aquel embarrament forçat me permetèt de descobrir fòrces autors, cantaires e quitament plasticians. Me permetèt subretot de meditar suls senses que podiá prene una vida, quina que foguèsse. Me portèt mai que tot a fosforar sus tot, e sul demai. Tot comptat e rebatut, un confinament es una retirada al sens esperitual del mot. Lo confinat, o vòlga o pas, es un reclaus e un reclaus, ni per tot, es un monge, un ermita. Un òme que se retròba gaireben sol amb son miralh. E que fa l’individú davant l’eternitat e lo miralh ? Forçadament se miralha. Mas quand arrèsta de se miralhar, son sicap contunha de foncionar. La pellicula de sa memòria contunha de virar sus l’ecran del voide que se tròba davant el. Per quand de temps encara ? O sap pas e tot se torna metre a virar alara que son èsser tot es atrach pel revolum del nonres. Es lo movement de la ròda que vira, o puslèu, presentament, lo movement de las agulhas del relòtge que, pandemia o pas, contunhan de virar.
Coma me diguèt aièr passat ma vesina Germana qu’èra dins son òrt a sarclar sas mongetas. Aquí dobrissi una parentèsi per notar que cada an sas mongetas son mai aborivas que las meunas, qu’aquò me fa biscar, mas qu’o daissi pas paréisser per que ne tirèsse pas glòria. Rai ! La Germana me diguèt qu’amb aquel fotràs de confinament i aviá de qué venir filosòf. I respondèri que pas que per sa remarca, aquò provava qu’èra ela ja filosòfa. Un còp de mai me tractèt frairament d’innocent. Ma vesina es atal ! La cal conéisser.
Mas pendent aquel confinament i a tanben de moments de relambi, de temporadas ont arrestam de soscar en redond. D’ont mai dempuèi qu’avèm lo drech de nos anar passejar un centenat de quilomètres a l’entorn de l’ostal. Ara avèm après a relativizar. Cent quilomètres es a l’encòp pauc e pro. Coma diriá Germana, aquò depend de la perspectiva que prenèm. A l’escala continentala fa gaire, mas a l’escala cantonala fa de qué se degordir las cambetas. De tot biais avèm pas la causida e tant val o prene amb… filosofia.
Pujèri dins la veitura tanlèu que poguèri. Anguèri far una pichona virada en Lauragués. Dempuèi l’embarrament ai après a aprofechar lo mendre detalh de la vida vidanta. Un pichon res es capable d’atraire mon atencion e de la mobilizar un brave moment. Lo mendre daquòs, la mendre besucariá son capables de me pivelar una estona. Una pichona causeta pren de proporcions exitencialas insospechadas. Entre maitas causas, ai tornar trobar lo gost del pan. Fin alara lo manjavi sens aprofechar la finesa dels gostes. Manjavi pas, bofavi. Coma se ma vida èra venguda talament frenetica qu’aviái pas mai léser de mastegar mos aliments.
Sus las termièras entre Albigés e Lauragués, en travesant un vilatjòt vesi sus ma drecha una fornariá de dobèrta. Me ven dins l’ase de m’i arrestar per crompar una rabalha de pan. Se tracha d’una vertadièra fornariá ont lo pan es pastat e còit pel fornièr. Soi aquí dins un parçan ont lo monde sabon viure e prenon lo temps d’o far. Confinament o pas, pandemia o pas, aicí se fa de pan de tradicion. Ne vòli per pròva que sus lo saquet de papièr qu’estropa ma rabalha legissi la mencion : « Aqueste pan es fach d’una farina molguda pel molin Batinha, molinièrs en Albigés desempuèi 1650 ». Primièra remarca, soi plan content d’aver agut lo reflèxe de legir çò escrich sul saquet. Benlèu que sens confinament jamai auriái pres léser d’espepissar çò de marcat sul l’embalatge. Segonda causa, soi espantat pel contengut d’aquela mencion. Mainatz-vos d’aquò : sovent n’i a que se creson far de publicitat en marcant sus lor merças o sus lor magazin « desempuèi 1930 » o « desempuèi 1950 ». Mai d’un còp me faguèri la reflexion que, fin finala, valiá pas talament lo còp de far remarcar urbi e orbi que lo comerci es dins la familha dempuèi solament doas o tres generacions.
Mas aquí òc e òsca a la familha dels molinièrs Batinha. Fa tres cent setanta ans que fan virar las mòlas de lor molin del costat de Reialmont, çò que representa almens un detzenat de generacions. Aquò òc, es una continuïtat que s’amerita d’èsser mesa en avant. Se tracha aquí d’una tradicion de longa estirada que ne pòdon èsser fièrs.
Coma pòt èsser fièr lo fornièr que sap tirar lo melhor de lor farina : « Lo pan que tenètz dins las mans es ma fiertat. L’ai pastat e còit amb grand suènh dins lo meu fornial. Per aquò far ai seleccionat una farina sens pariva tirada dels blats mai requistes de Lauragués ». Emai es vertat que Lauragués es totjorn estat lo granièr d’Occitània. A partir de Castelnòud d’Arri, ont son cargats sus las gabarras que naulan sul Canal entre las doas mars, los blats de Lauragués partisson encara cap a Gasconha e Provença. Per la rota e en camions, pujan en Lemosin e Auvèrnhe. Davalan tanben cap a Catalonha tota.
Òc-ben, aquelas observacions, que son pas totas anodinas, benlèu las auriái pas fachas foguèssi pas estat en confinament a mens d’un centenat de quilomètres a l’entorn de l’ostal. Aprèp aver passat dos meses completament embarrat benlèu qu’ai cambiat un bocinèl e que soi pas lo sol dins aquel cas. La dicha afortiguent qu’a cada mal, se pòt tirar profièch es pas nècia. Basta pas qu’a dobrir son esperit a tota causa ; emai a la pus menèla…
Sèrgi Viaule