Jeanny Arnaut-Médici : La valsa dels mots

Una valsa plan tròp sarrada

    D'unes mancaràn de dire que soi tissós e que, puslèu que de cercar de borra sus un uòu, fariái mielhs d'anar a l'essencial, e aquí l'essencial es la literatura. Solide que se tracha d'un recuèlh de poësia, e ne parlarai lo moment vengut. Mas, se o volètz plan, emai se mon prepaus ne pòt macar qualques uns, començarai per la debuta. En tota circonstància, es caporal de dire de blanc, çò blanc. Atanben me semblariá desplaçat de se macar quand se tracha d'estetica, e doncas de subjectivitat. Aquí, de ges de biais, son pas las personas que son mesas en causa.

    Sus la cobèrta del librilhon, amb lo titol "La valsa dels mots" pareis la mencion condreita de "Revirada occitana de Bernat Vernhièras". Mas sus la pagina de garda, avèm pas mai "revirada occitana", mas "revirada lengadociana". Se lo lengadocian es un dialècte occitan, lo fach de metre en avant lo dialècte puslèu que lo nom de la lenga, que la causa siá facha conscientament o pas, es pas neutre. Semanticament, aquò's pas la meteissa causa. I a aquí, endenegablament un replèc localista que Bernat Vernhièras (s'aquò veniá d'el) nos i aviá pas acostumat. Es puslèu un progressista que de costuma crei a la modernitat de la cultura nòstra. Soi estat estonat qu'aquò li aja escapat a la correccion. Rai !

    L'autora, Jeanny Arnaut-Médici, es una foishenca (estatjana del Foishenc mentre qu'una estajana de Foish es una foishòla) qu'escriu en francés e qué, quand ne vira, coma o fa Cristina Clarmont, tre que tròba una anma caritadosa, se fa revirar en occitan. Aqueste còp, lo reviraire es pas un dels mendres. Bernat Vernhièras es estat professor de la lenga que teniá de l’ostal. Aquò vòl dire que i a d'èime e d'espessor dins son trabalh. A sabut tirar dels tèxtes de Jeanny Arnaut-Médici tota la sabor e l'emocion que poguèt. Faguèt, çò sembla, un rendut perfièch. E Dieu sap que tradusir de poësia es quicòm mai que revirar de pròsa o una notícia d'utilizacion e d'entreten de maquina de lavar los vestits o la vaissèla.

    La poësia de Jeanny Arnaut-Médici manca sovent de prigondor. Manca mai que tot d'originalitat que torna prene sovent de lòcs comuns abenats fins a la còrda. Çò que vòli dire empr'aquí es que sos tèxtes son sens suspresa, tròpes convencionals per carrejar la mendre emocion e sabèm totes que i pòt pas aver de poësia sens emocion, sens suspresa, sens fluïditat.

    Los imatges mentals fargats per l'autora son tròp artificials e mecanics per èsser pertocants : la colomba de la patz es regda dins la seu postura, per prene pas qu'aqueste exemple. Los sòmis de Jeanny Arnaut-Médici an, per plan dire, pas grand causa d'oniric. Son plan tròp telefonats per aquò. L'autora pausa plan mai de questions que non tradusís en mots d'impressions, de sentits. Aquelas questions recurrentas venon alassantas. Jutjatz-ne : "Quantes de sòmis as despertat ?" ; "Qual siá ?"; "Perqué existir ?"; "L'autre ?" ; etc.

    Soi desolat d'o escriure, mas aqueles tèxtes son tròp  descriptius per èsser embelinaires, poëtics. Son corsetats dins la banala realitat. Per d'unes, semblan d'eslogans o de questions de devers de filosofia per d'escolans de primièra annada.

    La poësia ven de costuma de plan pus prigond o de plan pus naut, sens que se sàpia exactament d'ont ven. Çò que sabèm es que copa lo quotidian. La poësia es una armonia de mots qu'a priòri pòdon semblar contradictòris, mas que se maridan plan. Mai s'aluènhan del sens comun e mai lo tèxte ven poëtic. La poësia a orror de la logica, es justament aquí per defugir tot conformisme. La poësia deu susprene lo quiti poèta en flagrant deliri. Se deu destacar dels mots e los daissar venir a n'el. La poësia se cerca pas, tomba sus l'esperit -l'èime- del poèta coma una cerièira madura dins la boca de sa mistòia. Lo poèta que cerca sos mots, risca de los trobar pas e se los troba aprèp los aver longament cercats, alavetz, son descargats d'energia. Cadun a son sentit de la poësia, e atal es la meuna al moment ont escrivi aquelas regas.

    Disi pas que dins aquel recuèlh tot es marrit. Qualques còps s'i tròban de belegs de poësia, mas son escarses e sovent se resumisson a dos verses isolats dins una pèça. Lo sol poèma entièr que m'agradèt, es lo mai cortet de totes. Es pas un azard. Probablament pertocant per çò qu'es tròp cort per èsser descriptiu. Se tracha de "Cara". Lo vos balhi (per de rason estetica l'autora a causit de defugir tota ponctuacion, quitament lo punt final) :

Jòc amusant

Dins la nèu blanca

Cara d'àngel

Solelh levant

Subran

Cridals d'orror

De dolor

Lèu-lèu urgéncia

Lo solelh tomba

    Nimai per aquò, un poèma pòt pas a n'el solet salvar un recuèlh. Tot comptat e rebatut, en defòra de tota relacion amicala, me demandi s'aqueste valiá la pena d'èsser revirat en lenga nòstra. Francament la poësia occitana actuala val aquesta.

    E òc ! en matièra de poësia, lo reviraire, per tan famós que foguèsse, o pòt pas tot.

                                                                                                                       Pèire Rabasse

"La valsa dels mots" de Jeanny Arnaut-Médici. Edicions ACALA. Acabat d'estampar en junh de 2017. 86 paginas.