Liliane GALON, les conquêtes de Florimont

            Liliana Galon es una escrivana d'expression francesa nascuda a Tolosa de maira bearnesa. Passèt son enfància en Medòc. S'es enrasigada dins aquel parçan de Gasconha. Atanben, res d'estonant a çò qu'aja pres per personatge principal de son primièr roman Florimont de l'Esparra, senhor de l'Esparra. Atal lo se va far córrer un pauc de pertot en Euròpa : Chipra, Roma, Catalonha, Espanha, Pais Basc, eca…

            Aquel libre es d'una polida e plasenta escritura femenina. De mercés a la causida del vocabulari, al ritme suau balhat al rajòl de las frasas, se compren còpsec qu'avèm afar a una escrivana. Es pas lo cas per totas las escrivanas, mas presentament la causa se fa evidenta. Lo biais de narrar es d'una grand sensibilitat. Los centres d'intereses de Liliana Galon son los que sovent se rescontran en çò de las autoras. Tanlèu las primièras paginas legidas, l'escrivana nos embelina amb de personatges als quals sap balhar de carn e de sentit. Son fargats dels mots justes, de las expressions que glorifican lor umanitat. Lors gèstes semblan se debanar jol uèlhs del legeire a mesura qu'avança dins sa lectura.

            Liliana Galon nos prepausa aquí una òbra una mica onirica, cargada de poësia. Los rapòrts umans i son escalcits dins lor complexitat e lors passions. L'autora se clina mai que mai sus las relacions amorosas que vòl plan prestar als unes e als autres. Mas, ça que la, son libre es tanben un libre d'aventura, de totas las aventuras. Cal reconéisser qu'a plan causit son personatge istoric : lo senhor Florimont de l'Esparra. Un medoquin del sègle XIVen que foguèt un brave chivalièr al servici del rèi d'Anglatèrra e que participèt a qualques guèrras en Orient-Mejan. Liliana Galon sap tornar balhar vida als personatges istorics e brodar sus lor biografia. Realament, a travèrs son obratge se pòt mesurar l'estima que pòrta al senhor medoquin. Li prèsta d'espets que dins aquel roman, coma dins totes los romans istorics -e fauta d'èsser un especialista de la pontannada- es malaisit d'i destriar la part de la ficcion e la de l'istòria. Pasmens, a la bibliografia balhada en debuta de volume, se pòt imaginar que l'autora es una " intima " de son personatge principal.

            Lo roman es salpicat d'un cèrt nombre de legendas de Medòc que d'unas, o cal ben reconéisser, i son placadas artificialament. Gastan un pauc lo ritme e a l'equilibri de l'òbra. Meteissa causa per çò que tòca a la gastronomia. L'autora s'atissa de voler balhar sistematicament lo menut complet dels repaisses de fèsta servits dins los castèls : " Aprèp èsser estat cocolat tal coma se deu, puèi s'èsser pausat, lo chivalièr es menat dins la grand sala del primièr ont las flairas de las carns rostidas e los perfums vesiats de ròsas, d'agrums e d'encens s'enfusan deliciosament dins la narrilhas e sus la papilhas de Florimont ". Aquestas exautivitats recurrentas acaban, a fòrça, per èsser pesugas. Del còp, la fluïditat de l'obratge se'n ressentís negativament.

            Aquel libre es lo pretèxte per Liliana Galon de metre d'amor jos cada pèira. Emai nos prepausa totas las amors possiblas e imaginablas. Totas, o gaireben, i passan : las amors lindas e innocentas, juvenilas e frescas, mas tanben las amors interessadas, las amors qualificadas " de rason " que per definicion ne son pas. A aquestas s'ajustan las carnalas, desprevesidas de sentiment. L'autora nos prepausa atal de soscar a tot l'arcolan de las amors. Ensaja de nos las escalcir totas dins aqueste sol volume. I rescontram de Penelòpa e tanben d'Afrodita. De fach, es un roman d'amor e d'espasa. Atanben lo quiti títol clau una ambigüitat volontària : Las conquistas de Florimont, senhor de l'Esparra. Per plan dire sas conquistas son tant amorosas que militaras, son mai amorosas que militaras. E quand las armas parlan, es sovent per d'inofensius e festius torneges. Per contra, las corts d'amor i son nombrosas e los trobadors actius. L'òbra de Liliana Galon trobarà sa plaça dins las bibliotècas de las joventas en flors. Aquestas i posarán las diferentas acepcions de l'amor, de las mai cavaleirosas e las pus brutalas e insosteniblas.

            Çò que gasta una mica aquel roman, aquò's la multitud dels clichats medievistas que s'i tròban : la caça al singlar amb de referéncias a Gaston Fébus, princi de Bearn ; los tresaurs amagats dins de clusèls cavats jos de castèls ; las cresenças mièja paganas, filholadas per de legendas ancestralas ; las palombièras e totes los rituals que fan la singularitat d'aquesta activitat ; eca… L'autora sembla voler claure dins son òbra totas sas coneissenças tocant a l'Edat-Mejana. A còps, aquelas referéncias agrolidas pòdon alassar lo legeire que, tanplan, se seriá pogut esperar mai d'originalitat.

            Çò qu'es de deplorar tanben dins aquel obratge es que per Liliana Galon, la lenga occitana es pas qu'un decòr. L'utiliza coma un accessòri comòde per far mai medieval. Pensi pas que per aquesta femna la lenga occitana siá portaira d'avenidor. La considèra coma un vestigi medieval e un artifici literari. Per ela, e es de regretar, l'occitan es una lenga mòrta. D'alhors cerca pas a o amagar. Preni pas qu'un exemple, aqueste a prepaus de la capitala de Gasconha. Emplega un moment donat la denominacion condreita de la vila : Bordèu. Ça que la, es per còpsec ajustar una nòta en bas de pagina atal redigida (en francés plan solide) : " Nom gascon de Bordeaux a l'Edat-Mejana ". Coma se Bordèu èra pas mai d'actualitat ! Solide que nosaus, que nos sèm balhats per mission de reviscolar, o puslèu resocializar, la lenga occitana, serà pas sus Liliana Galon que caldrà comptar. A mens d'una evolucion personala positiva en çò de l'escrivana medoquina que la faga cambiar de vejaire. Aparaires de l'identitat occitana, sèm confles d'esperança…

Pèire Rabasse

"Les conquêtes de Florimont, sire de Lesparre" de Liliana Galon. Edicions dels Regionalismes. Acabat d'imprimir en decembre de 2012. 147 paginas.