Ofici Public de la Lenga Occitana : una cauquilha quasi vuèja

          Es una dicha populara que s'ausís cada jorn en Albigés. Sabi pas se se ditz endacòm mai, mas es frequenta dins mon parçan per exprimir que las causas van mal e qu'aquò dura. Cal pas jamai pèrdre espèr e cridarem naut e fòrt amb nòstre amic Ben Vautièr : "Gardarem lo moral !" Pasmens… pasmens qualques còps n'i auriá per virar canturla. Cent còps avèm de laurar lo camp. Tre que las autoritats d'ocupacion nos concedisson quicòm d'un costat, còpsec nos tiran quicòm mai d'un autre. Atal fasent, nos carrejan de sègles en sègles. Amb aquò, lo temps passa e sabon que lo temps jòga per elas. D'efièch, a fòrça d'interdiccions dins totes los domènis de la vida publica an capitat a çò que la transmission lingüistica se faga gaireben pas mai d'una generacion sus l'autra.

          Sabèm que lo monde legisson de mens en mens. Almens que legisson de mens en mens de libres de papièr. A çò que pareis que legisson ara sus de tauletas electronicas… Personalament coneissi pas degun que legiguèsse sus aquestas famosas tauletas, nimai quand preni lo tren vesi pas tanpauc degun legir sus ecran dins los vagons. Lo fach es que los editors en general vendon de mens de mens de libres. E quand òm es editor en occitan, imaginatz la galèra que pòt èsser per difusir. Tot se fa d'un biais quasi militant. Cada escrivan es gaireben tengut de difusir sos libres e los de son editor.

            Per aquò far, desempuèi las annadas 1970-1980 existissián qualques salons del libre occitan. La produccion se vendiá tanben al moment de manifestacions culturalas coma las Escòlas/Universitats d'estiu, los festenals, etc… Dos trastets e una brava pòst an lèu fach un banquet per pausar de libres. Es çò que se ditz una venda militanta. Emai ne serà atal tant que nòstra lenga serà pas reconeguda coma lenga oficiala dins son airal d'espandida.

          Adoncas, autrescòps existissián qualques salons del libre. En Lengadòc-Bas me soveni de lo qu'èra organizat a la prima a Montolieu per la seccion audenca de l'Institut d'Estudis Occitans. Cada an èra un rescontre tras qu'interessant, ont lo pichon monde de l'escritura occitana se balhava rendètz-vos. I aviá, aquò se compren, los editors, los autors, mas tanben las associacions militantas per la lenga e l'identitat occitanas. Mas pas sonca ! Los organisators avián l'intelligéncia de far venir de productors e artesans del terrador. L'ambient i èra a l'encòp simpatic mas tanben estudiós que se programava qualques conferéncias sus la literatura nòstra. Malurosament, sabi pas perqué, lo salon del libre de Montolieu a barrat sas pòrtas. Cal ben reconéisser que per las darrièras annadas, plan pauc de monde las butavan aquelas pòrtas e que, per consequéncia, los iniciators de la manifèstacion n'aguèron pro de gasanhar per pas grand causa. O alara son los robinets de las subvencions que foguèron tampats ? Fotuts robinets, gripats que gripats ; an de mal per se dobrir e quand rajan gota per gota se tampan sens cridar "para !"…

          En país tolosan, fins a l'an passat, n'i aviá un autre salon del libre occitan. Aqueste èra nomenat "Jornada del libre occitan". Se debanava cada an a Sant Orens. Èra organizat per las edicions "Letras d'Òc". Aquí tanben se trachava mai que de presentar e vendre de libres. Èra una jornada de cultura plan emplenada. S'i debanavan conferéncias, lecturas publicas, presentacions d'òbras e d'autors, etc… Tot aquò dins una convivéncia plan occitana. Mas a créire que las autoritats d'ocupacion an pas suportat aquel recampament intellectual occitan. Malgrat tot çò que fan per nos escanar, per nos redusir al silenci, per nos far desaparéisser del paisatge, vesent que bolegavem encara, nos portèron lo còp de gràcia.

          Fa qualques setmanas un comunicat de premsa de las edicions "Letras d'Òc", malurosament plan pauc repercutat per la premsa occitanista, èra redigit atal : "Sèm regretoses d'aver a vos anonciar l'annulacion de la Jornada del libre occitan per 2017. Las rasons ne son simplas : fins a 2015, la Region Miègjorn-Pirenèus nos porgissiá una ajuda financièra sus la linha budgetària "cultura occitana". En 2016 percèberem pas cap d'ajuda dedicada a la cultura occitana de la Region Occitània. En 2017, la Region Occitània a refusat nòstra demanda de financiament per la Jornada del libre occitan. Mas, malgrat los vents contraris, contunharem a obrar per far viure la lenga e lo libre occitans". Las causas pòdon pas èsser mai claras. La Region Centroccitana, malgrat sas anóncias fachas en fanfara en 2015 a l'entorn de la creacion de l'Ofici Public de la Lenga Occitana, aqueste Agropament d'Interés Public (GIP en francés) demòra concretament una cauquilha quasi vuèja. Pasmens sos objectius son estat definits atal : "Aqueste Ofici public a per vocacion en particular, tal coma o rebremba la seu convencion constitutiva, d'assegurar sus son airal geografic la salvagarda e lo desvolopament de la lenga occitana en trabalhant a l'acreissement quantitatiu e qualitatiu del nombre de locutors d'occitan, e tanben a l'acreissement de l'usatge de l'occitan, perfin de desvolopar lo nombre de locutors actius ". Un còp de mai pausi la question, la que semblariá degun gausa pas pausar : perqué amb 2132000 € (chifras publicas paregudas dins la premsa) l'OPLO dispausa de mens d'argent que çò qu'èra anteriorament destinat a la cultura occitana dins las ancianas Region d'Aquitània, de Lemosin, de Miègjorn-Pirenèus e de Lengadòc-Rosselhon ? L'Estat a finançat ongan a nautor de 65000 € per l'OPLO mentre que balhava 865000 € per l'Ofici de la lenga basca. Ja qu'es pas pro per tornar reparar los damatges perpetrats contra la lenga basca per l'Estat francés, mas en partent ça que la d'aquesta donada, ieu ai lèu fach lo calcul : 865000 € per un mièg despartament, aquò deu far per la lenga occitana (a la gròssa l'equivalent de 28 despartaments plens) 865000X2 (per aver l'equivaléncia d'un despartament) X 28 = 48440 000 € .

          Pòdi tanben calcular autrament : 865000 € per 280000 estajants que demòran al País Basque Nòrd, aquò fa 3,09 € per nas. Se comptam pas que 15 milions d'estatjants en Occitània aquò fa : 3,09 € X per 15 milions = 46350 000 € que l'Estat francés nos deu al minimum per reparacion istorica a la temptativa de lingüicidi qu'es a perpetrar contra nautres. Amb las contribucions de las autras collectivitats partenàrias poiriam comptar sus un cinquantenat de milions annadièrs. Es çò que nos cal per far marchar un servici de radiodifusion e de television publicas en lenga nòstra. Es l'estricte minimum se volèm "assegurar sus son airal geografic la salvagarda e lo desvolopament de la lenga occitana en trabalhant a l'acreissement quantitatiu e qualitatiu del nombre de locutors d'occitan, e tanben a l'acreissement de l'usatge de l'occitan, perfin de desvolopar lo nombre de locutors actius".

          Se l'OPLO dispausa pas tre ara de 50 milions allòc dels 2 actualament autrejats, es qu'un còp de mai l'ocupant francés contunha dins sa politica d'eradicacion de l'identitat occitana. La pròva n'es que las quitas pichonas e valentas edicions "Letras d'Òc" pòdon pas obténer lor dos o tres mila euros annadièrs per organizar la Jornada del libre occitan. Çò de plànher es lo silenci assordissent de los que bailejan las associacions culturalas occitanas davant la manca de mejans financièrs de l'OPLO. Anam encara de temps nos daissar mespresar sens reguitnar ?  

Sèrgi Viaule