/image%2F0568858%2F20140111%2Fob_0348f4_logo-pno-jpg){kind=logo}
Res de nòu jos la bòta tricolòra
En Occitània coma en França totes los trens arriban pas totjorn a l'ora. En Occitània coma dins totes los paises senats, se parla totjorn dels trens qu'arriban en retard e pas de los qu'arriban a l'ora. Çò que, ça que là, me sembla normal. Deguns auriá pas idèia de dissertar longamai sus çò que fonciona plan. Se tòca pas a una equipa que ganha! Per contra, quand los trens arriban en retard, es que i a quicòm que truca endacòm. Per consequéncia, i a causas a far per qu'aquò se torne pas debanar. O almens que se produsiguèsse lo mens sovent possible.
Se, de mercés a l'incuria de la companhia francesa dels camins de ferre, coneissiam los trens qu'arribavan (sovent) en retard ; èra sens comptar amb l'extraordinària capacitat de la famosa Societat Nacionala dels Camins de Ferre (SNCF) de se renovelar dins sas negligéncias e aberracions. Aquela consòrcia -totjorn pauc o pro estatalizada- sap se metre a la punta de l'innovacion dins lo domèni de l'incompeténcia. Se i sap metre e i demorar. Es de longa a cèrcar quicòm de nòu e d'inesperat per destorbar la quietud de sos viatjaires e desgalhar l'argent del contribuable. A sa panoplia d'incompeténcias congenitalas d'entrepresa d'Estat ven d'ajustar, a las grèvas a repeticion de sos personals e als trens qu'arriban a retard, lo trens que partisson pas ! Òc-ben, avètz plan legit: los trens que partisson pas pus.
Dins un país jacobin ont l'Estat es considerat coma dieu-lo-paire e los foncionaris coma sos sants, la novèla foguèt a pro pena chuchutada, e quand o foguèt se faguèt de sota-votz. Mas tombèri d'esquina quand aprenguèri la rason per la quala d'unes trens de la SNCF demoravan al garatge. Foguèri estabosit d'aprene qu'èra per çò que los menaires fasián fraitura. Segon la premsa que gausèt relaissar la novèla son "mantunes desenats" de trens que son estat suprimits. Mas coma la companhia s'es en meteis temps engatjada a formar ongan 1200 conductors, ne podem dedusir que los "desentas" en question, ajustats los unes als autres, devon far de centenats.
E perqué, se vos plai, los menaires desfautavan ? La responsa es completament subrerealista e capborda: son de centenats a èsser partits en retirada en meteis temps. Cal dire qu'aquela mena de personal beneficia del privilègi arcaïc de partir a la retirada a l'edat de 52 ans. Se la mesura èra justificada e senada dels temps de las locomotivas a vapor, fa setanta ans que los conductors enfornan pas mai de carbon dins de caudièras e que doncas riscan pas mai de trapar la silicòsi. Mas de mercés la menaça permanenta de blocar lo país qu'impausan los conductors a la societat, la mesura sociala es venguda un privilègi. Un passadrech inic que lo quiti Nicolas Sarkosy gausèt pas s'i atacar. Qu’una tala favor sens fondament pògue existir encara en 2016 discredita los sindicats que ne son complicis. Amb aquò es belèu pas la pena d'anar cercar endacòm mai las causas de la desindicalizacion.
Cossí se pòt explicar aquela manca de planificacion dins la gestion dels personals, si que non per l'incompeténcia dels quadres de l'entrepresa ? Pr'aquò de monde grassament pagats per l'argent dels usagièrs (los viatges son cars), quand es pas d'argent public. Sabi ben qu'es pas politicament corrècte d'engrunar de sucre sus l'esquina d'una part dels foncionaris. La dòxa esquerrista supòrta pas que se tòca als "servitors de del sacro-sant Estat", siaguèsse pas qu'a una infima minoritat d'aquestes. Teni a precisar que las autras categorias de foncionaris an pas lo previlègi vergonhós de partir a la retirada a 52 ans. Pensi aquí als ensenhaires, infirmièras, policièrs, etc… Dins son foncionament la SNCF es demorada un vestigi residual del bonapartisme franchimand que me devi de denonciar coma tal. Es una realitat que degun pòt pas negar: los privilègis dels conductors de tren son inics e, 227 ans aprèp la Revolucion, devon èsser abolits.
Occitània es, plan solide, tocada per l'incompeténcia averada de la SNCF. Pas que per parlar de las regions Aquitània e Lemosin, son 24 TER (Tren Exprès Regional) que son estats suprimits. O son estats en causa de çò que sona pudicament la SNCF una "penuria de man-d'òbra". La region novèla Aquitània-Lemosin-Peitieu-Charenta, que coma planas regions investís bravament per melhorar la qualitat de servici de sos TER, acepta pas aquela situacion. Son nombrosas las regions qu'an, per aquesta funèsta escasença, amenaçat la SNCF de redusir lor contribucion financièra a l'entreten e al desvolopament de las dessèrtas ferroviariás. Pendent que la companhia es incapabla de planificar la formacion de novèls conductors dins un periòde ont lo caumatge es pas jamai estat tan naut, los usatgièrs son obligats de prene de carris per anar trabalhar (fins a 62 ans).
Mas lo pièger es que, dins l'Estat centralizat que patissèm, per preservar l'Isla de França de tota supression de tren, aquò's son las autras regions que son estadas desprevesidas. Qualques menaires occitans e qualques autres menaires d'autres endreches diches periferics son estat pregats de far la mala e d'anar a París. Un còp de mai aquò's la capitala imperiala que deu èsser servida la primièra. Lo demai compta pas e quand compte es per lo metre a la disposition del sèti del poder. Las colonias an pas jamai servit a res mai qu'a servir lo rei. Res de nòu jos la bòta tricolòra!
Nos cal demorar mobilizats contra aquela situacion d'opression economica e culturala.
Sèrgi Viaule
los trens arriban pas totjorn a l'ora !