Ai pas besonh de precisar que çò que val per Catalonha val tanben per Occitania

            « Se siás pas d’esquèrra, es que siàs de drecha, emai per far bona mesura d’extrèma drecha. Se siás pas de drecha es que siás d’esquèrra ». Aquí l’acorchi que fan totes los enclucats sus la planeta politicarda. Lor vendriá pas a l’idèa que se pòt tanben èsser del centre o de paratge. La politica es pas forçadament ni la radicalitat nimai l’escumenge permanent e definitiu. Mas quand lo fanatisme a pres lo dessús contra la rason (e doncas lo rasonable), i a pas pus plaça pel pragmatisme e per l’intelligéncia. Lo sectarisme empacha d’ausir çò que ditz lo vesin de la capèla d’a costat. E quand òm se pòt pas tampar completament las aurelhas, cal a tot pèrdre descreditar çò que ditz lo qu’es sensat e definitivament del costat opausat (de l’autre bòrd coma s’ausís sovent dire). Se una persona reputada de drecha ditz que plòu quand plòu, lo d’esquèrra, encara mai s’es d’extrèma esquèrra, va pensar qu’aquela afirmacion, que pr’aquò pòt verificar d’esperel (encara mai s’a pas de parapluèja), es suspècta. Per aquò far los esquerristas an trobat lo mot que tua : « controvertit ». L’esquerrista es convençut fòrt e mòrt que se una persona qu’el a definitivament catalogat de drecha ditz la vertat vertadièra, o fa per enganar lo monde. Per el, se ditz que plòu quand plòu es « que i a quicòm de mai o de mens escur aquí dejós ». Amb los fanatics de tota mena es lo complòt permanent de la còla d’en fàcia. L’extrèma esquèrra es mai que mai una especialista de la causa. Vei de faissistas, de racistas e de nazis pertot. Qual s’es pas jamai fach tractar de faissista per una persona d’extrèma esquèrra ? Pièger ! Talament l’insulta lor prusís que sovent se tractan atal entre eles. Aquel monde an de longa l’escòrna a cima de lenga. Son totjorn a voler lavar pus roge que roge e pòt quitament arribar que quand veson pas pro roge dins lor monde fantasmat, alavetz, pòdon anar fins a far rajar la sang. E, s’es possible, la far rajar a semal.

            Las ideologias politicas, dins d’unes cases que ieu coneissi, acabèron fins a far se mancar de familhas entièras. M’es estat donat de veire qu’un fraire comunista se manquèt a mòrt (ça que la lo tuèt pas) amb son cabdèt per çò qu’aqueste èra… socialista. O dirai pas pro sovent, las ideologias politicas escanan l’intelligéncia, mas tanben paratge e convivéncia. Empachan mai que mai una gestion cooperativa e racionala de la ciutat. Autrament dich, entravan la bona gestion del ben public. L’encluscage ideologic nòs bravament al bonur de la societat. Es un degalh terrible de temps e d’energia. Los ideològs, per definicion, demòran dins l’ideologia e perdon lo fial de lor tòca primièra qu’es altruïsme dins la dignitat. Los ideològs se van pèrdre dins lo detalh. Defugisson l’essencial, la tòca originala de lors combats, e per plan dire lor rason d’èsser.

            Poiriái epilogar a longor de paginas sul sabotatge pels ideològs d’extrèma esquèrra del movement occitanista (la famosa frasa « Occitània serà socialista o serà pas). O farai pas que crenti onestament de mancar d’objectivitat (l’objectivitat es una valor que cal pas anar cercar dins la caissa d’utisses dels ideològs). La sola causa que vòli un còp mai remembrar es que per un partit occitan, sa rason d’èsser es clausa dins l’adjectiu. Mas non !.. D’unes fan passar la question subsidiàra : socialista, ecologista, macronista, esquerrista, marxista, lafontian, centrista, drechista, leninista, etc… abans la question essenciala qu’es la de l’autodeterminacion de la nacion occitana.

            Passarai adoncas lis sus la question occitana per prene l’exemple catalan[1] que nos es a l’encòp luenchenc e prèp. La question es d’ara enlà aquesta : Ont n’es en 2023 l’independentisme catalan ? Ont n’es aprèp la proclamacion de l’independéncia del país al Parlament de Catalonha lo 27 d’octobre de 2017 ? Alara que la causa èra estada possibla de mercés una coalicion e quitament un front politic que recampava sus l’essencial l’extrèma esquèrra (CUP), l’esquèrra (ERC) e lo centre drech (PDeCAT) ; d’uèi l’independentisme es completament devesit e, per aquò, a l’arrèst. La sola causa n’es l’espetament de la coalicion. D’ara endavant cada partit se n’es tornat a sos vièlhs demònis ideologics. Alavetz, anatz cercar una logica dins aquò : l’esquèrra independendista catalana s’estima melhor per de rasons ideologicas de s’aligar amb l’esquèrra imperialista e reialista espanhòla qu’amb los autres partits independentistas catalans. Es lo renegament complet de lor programa. Disi pas, plan solide, que las questions socialas e societalas se deuràn pas reglar democraticament un jorn dins una Catalonha independenta. Mas d’en primièr l’essencial per obténer un jorn una Catalonha independenta es lo combat contra l’imperialisme e presentament contre l’imperialisme espanhòl. Es tanben pas inutil de remembrar aicí que quand se trachèt d’empresonar los independentistas catalans, totes los partits espanhòls, e quitament los d’extrèma esquèrra, son estats d’acòrdi per aquò far. Pròva qu’eles fan passar la question imperiala abans la question sociala o ideologica. Totes foguèron d’acòrdi per empresonar los democratas catalans sens se trachar se los presonièrs en question èran de drecha o d’esquèrra (n’i aviá dels dos costats).

            Alavetz, de l’independentisme catalan se’n parla pas pus o alara plan pauc. Dins lo quiti mitan occitanista es lo silenci pesuc de l’insatisfaccion. L’esperança de véser nòstres cosins e vesins devenir mèstres en çò d’eles s’es avalida per de questions bassament electoralistas e ideologicas. Lo pòble catalan, un temps majoritariament independentista coma las resultas de mantunas consultacions electoralas o daissèron véser, es fòrça encolerat contra son personal politic incapable de bailejar condreitament lo mandat democratic que lor es estat fisat. Quand l’esquèrra republicana independentista catalana estima melhor se comprometre amb l’esquèrra imperialista e reialista espanhòla puslèu que de trabalhar amb la drecha independentista catalana, es la libertat de Catalonha que s’assassina. Notarem que la drecha independentista catalana s’es pas jamai (almens dempuèi lo procèssus d’independéncia), compromesa amb las drechas imperialistas espanhòlas. L’encluscatge ideologic es totjorn estat mai accentuat a esquèrra.

            Un còp mai o torni dire : es pas per ieu question de véser pas de nuànças de gestion politica entre un partit de drecha e un partit d’esquèrra. Aquestas nuànças en lor rason d’èsser en democracia. Mas la causida entre aquelas divèrsas nuànças e corrents politics se deurà far un còp lo país liberat del jo espanhòl. Fa qualques annadas encara de partits catalans tan aluenhats que l’extrèma esquèrra anti-capitalista e lo centre drech liberal o avián comprés e manquèron ganhar de pauc amb l’ajuda de la societat civila fòrça majoritariament independentista. Perqué d’uèi los Catalans serián pus pècs que fa cinc ans ? Personalament gausi pensar que l’independentisme catalan travèrsa pas qu’una marrida passa e que la rason tornarà lèu prene lo dessús sus la divisions ideologicas per s’endralhar cap a l’essencial : la libertat e la dignitat per la nacion catalana. Pro de guirguilhs suicidaris, pro de garrolhas bufècas, lo pòble catalan deu metre entre parentèsis son catalòg ideologic per avançar fièrament sul camin de l’autodeterminacion, lo sol que valga d’èsser seguit per una nacion conscienta de son apòrt singular a l’umanitat tota.

            Ai pas besonh de precisar que çò que val per Catalonha val tanben per Occitania, emai se pel moment lo procèssus es pas tant avançat d’aqueste costat dels Pirenèus.

             Sèrgi Viaule