Nouveaux cathares pour Montségur, de Marc Augièr dit Saint Loup

Sant Lop, aquò’s lo nom de pluma de Marc Augièr, un escrivan francés nascut en 1908 e defuntat en 1990. Dintra en 1936 dins lo gabinet de Léo Lagrange, alara sos-secretari d'Estat als Espòrts dins lo governament del Front Popular. Sedusit per Alemanha al moment d’un viatge fach delà Rin en 1929, aquel simpatizant socialista que foguèt jornalista a La Despacha de Tolosa e a Sciéncias e Viatges, passa al nacional-socialisme just abans la guèrra. Dins un temps primièr es collaboracionista abans de s’engatjar puèi dins la Waffen-SS. Clandestin après 1945, partís s’amagar en Argentina. Torna en França après uèch ans d'exilh. Se constituís presonièr en 1953. Lo tribunal militar lo condemna a dos ans de preson. Escrivèt fòrça sus fòrces tèmas e en 1969 publica aquel famós « Catars novèls per Montsegur ».

Sant Lop es eritièr del nazisme. Aqueste libre s’apeva bravament suls libres d’Otto Rahn. Libres que deguèt legir. Aquestes venián d’èsser editats en francés en 1960 e de tot biais Marc Augièr deviá èsser capable de legir l’alemand per aver passat dos ans dins l’armada nazia, emai foguèsse estat, supausi, dins sa seccion francimanda.

Dins aquel roman l’autor imbrica una pèça de teatre jogada per de personatges que, del còp, venon dos còps personatges. Son coma de tostonas russas que s’enserisson las unas dins las autras. Aquel artifici literari es engenhós mas me pareis una mica complicat. S’estira en longor e lo legeire se demanda quora se va acabar e quitament se se va acabar a un moment.

D’unes passatges d’aqueste libre an, ni mai ni mens, una dimension vertadièra de pròsa poetica. Quand parla d’Occitània, i comprés dans sos aspèctes fisics, l’autor se pòt pas empachar d’èsser d’un lirisme requist. Per el, coma per ieu siá dich en passant, Montsegur es e demòra una montanha sacrada : « Pendent que discutissián, puèi bevián, en marcant la pausa, coma un edifici crestian superpausat al temple pagan, una catedrala de nivols negres s’èra edificada sul pic de Solarac, lor vesin de cèl. Montsegur escapant solet a la règla, per çò que Roma avent jamai gausat i quilhar una crotz. Subte, lo tronoire rondiguèt e los beleges, en mena de signes runics, escotelèron l’asuèlh ». Emai es vertat que los arqueològs que furguèron sul puèg, entre maites Miquèl Ròcabèrt, i descobriguèron d’autars pagans. A créire que lo catolicisme, la secta papista, ni per sas armadas, sos tribunals, sos borrèls e sos lenhièrs, se poguèt pas implantar esperitualament sus aquel site.

Aiçò pòt paréisser estranh, mas l’autor, enluòc dins son obratge, gausa pas apelar lo país nòstre del nom condrech d’Occitània. A d’unes còps ditz patria lengadociana e parla de lenga provençala, a d’autres parla de patria occitaniana e de lenga patesa. Visiblament entreten una confusion volguda, deliberada. Amb quina tòca ? Çò que sabi ieu es que podiá pas, saber pas, lo nom del país, mas que lo volguèt pas totjorn emplegar. Quand escriguèt l’obratge, dins las annadas seissanta del sègle passat, existissiá ja l’occitanisme cultural e naissiá l’occitanisme politic. Alavetz, compreni pas las rasons de sas retenenças a emplegar pas sistematicament los vocables d’occitan e d’Occitània. Coma s’aviá paur de dire de blanc, çò blanc. Pasmens, es pas l’idèa que nos podèm far d’un òme cultivat e que de totjorn assumiguèt sas idèas e son ideologia per tan criminalas que foguèsson estadas.

Quand se coneis lo passat de l’autor, va sens dire qu’aquel roman ont un jove nacionalista occitan se retròba dins la milícia petainista es una mica autobiografic. Una grossièra e funèsta error politica que d’unes joves nacionalistas bretons faguèron tanben al moment de la guèrra mondiala de 1939-1945. Incomprensibla error politica e tan catastrofica que la que faguèron los nacionalistas occitans que rejunhèron los maquises, totes sens excepcion ultra-nacionalistas francimands. Un còp mai se pòt regretar que los nacionalistas occitans de l’epòca se sián pas recampats per constituir lors pròprias organizacions armadas de liberacion nacionala. Plan solide, se torna pas far l’Istòria, mas aquò empacha de la poder observar amb un uèlh critic.

Se tracha d’un roman drud, complet. Son debanar es ricament ondrat de rebombidas susprenentas. Es una mena d’analisi e de davaladas dins las consciéncias umanas. Es tanben una cabussada dins las perversions ideologicas posadas dins los complotismes e los esoterismes mai divèrses. Un viatge dins las ombras negrassas de las passions desrasonablas.

Aqueste roman es excepcional dins lo fach qu’es segurament la primièra ficcion que pren en consideracion la naissença del PNO e que met en scèna, d’un biais fòrça documentat l’accion politica de Francés Fontan. Lo fach es d’autant mai notable que lo libre es estat editat en 1969, valent a dire pas que dètz ans aprèp la creacion del PNO. Çò que pròva que l’autor se teniá seriosament al fial de l’evolucion de l’occitanisme politic. Çò que tanben me fa dire que Marc Augièr, malgrat l’ideologia qu’èra la seuna e que per ieu transpassa tot entendament logic, èra pasmens un òme cultivat e, causa que se rescontra pas a l’extrèma esquèrra, aviá de curiositat per totes los corrents de pensada, de l’esquèrra ultrà a la drecha extrèma. Emai per èsser pas d’origina occitana, l’autor s’es clinat seriosament sul catarisme e sul nacionalisme occitan. A mon vejaire aquel interés ven de la publicacion en francés dels libres d’Otto Rahn.

Dins aquel roman i rescontram plan solide un romantisme plan quichat, mas çò de pro notable es que Marc Augièr, puslèu que de unicament somiar de romantisme, sa vida pròpria es aquí per portar pròva que lo visquèt en dirècte, a la risca de ne morir. Comportament que balha una valor particulara a n’aqueste roman per una bona part autobiografic.

Probablament que los occitanistas ideologicament constipats, e dieu sap que son nombroses dins lo cortal, van evitar de legir aquela òbra en causa de la biografia espantanta de son autor. Nimai cercarai pas a los far cambiar d’idèa que cambián rarament de vejaire. Pels autres, lor aconselhi de legir aquel roman que se deu encara poder trobar sus Internet. Se tracha d’una òbra que m’auriá agradat legir pus lèu, mas coma se ditz : « Tant val èsser tardièr qu’oblidièr ».

      Pèire Rabasse

« Nouveaux cathares pour Montségur / Catars novèls per Montsegur » de Saint-Loup. Edicions « Presses de la Cité ». Despaus legal : segond trimèstre de 1969. 382 paginas.

https://www.amazon.fr/Nouveaux-Cathares-pour-Monts%C3%A9gur-Saint-Loup/dp/2917295821