La lenga un element primordial de la nacion

            Soi sus la meteissa longor d’ondas que mon amic Pèire Rabasse que cada quinze jorns nos balha una presentacion de libre sus aqueste quiti sitenet. Pensi coma el qu’es necite de participar activament, d’un biais o d’un autre, a la produccion culturala occitana. I a milanta mejans d’o far, siá coma productor, siá coma utilisator.

Emai se, d’evidéncia, l’accion politica deu totjorn aver la primautat sul cultural, cal far córre de cotria l’una e l’autre. L’etnisme, tal coma definit pel Paure Francés Fontan e que defendem aicí al Lugarn, es basat sus un precèpte fondamental que vòl que lenga faga nacion. Fins a demonstracion del contrari coneissèm pas de definicion de la nacion pus scientificament e antropologicament exacta.

            La lenga, coma element primordial de la nacion, es lo ligam viu que permet l’identificacion dels patriòtas entre eles. Mas una lenga viu a condicion que sos locutors sián capables de la far córrer e, s’es possible, de la far córrer dins totes los sectors de la vida vidanta. Plan solide, una cultura pròpria es al centre dels escambis entre los ciutadans d’un meteis pòble, d’una meteissa nacion.

            La necessitat de far viure una cultura es d’ont mai primordiala quand aquesta, coma es lo cas per la nòstra, es matrassada e negada per un poder imperialista que fa tot per la far desaparéisser definitivament (leis lingüisticas sceleratas, propaganda supremacista franchimanda continua suls mèdias, politica d’ostracizacion dins las escòlas, etc… etc…; la tièra poiriá èsser longa e la coneissètz tanplan coma ieu).

            Se torni un còp mai sul dinamisme que nos devèm forçar d’ofrir, e sens comptar, a la cultura nòstra es per çò que fa gaire vegèri passar sus un blòg occitanista un « sondatge » a prepaus de la presa en carga concreta pels occitanistas de l’accion culturala. Remembrem un còp de mai que l’activitat culturala va de banas amb l’activitat lingüistica.

            Abans de balhar qualques indicas sus aquela « enquista d’opinion », es ça que la necessari de remembrar l’encastre d’aquela proposicion. Se debanèt sus un site occitanista e en occitan. Doncas, accessible unicament als occitanofònes. De personas que, sensat, son tras que sensibilisadas a la question nacionala occitana e en capacitat de « consomar » la produccion culturala nòstra.

            L’editorial d’aquel sitenet fasiá condreitament la demonstracion de la necessitat pels Occitans de participar activament a la cultura nòstra. Escalcissiá judiciosament l’interés qu’avèm a assistir a de concèrts de cantaires e musicians, a participar a de recitals de contes o de poesias, a legir d’obratges en lenga nòstra, a vistalhar las exposicions dels plasticians occitans, a escotar las estacions radiofonicas que difusisson dins la lenga del país, etc…

            Al final, los redactors pausavan la question aquesta : « Consomas de cultura en occitan ? ». La question valiá d’èsser pausada. Quand se coneis lo nombre menèl de personas que participan als concèrts dels cantaires occitans, quand se coneis lo nombre estequit de gents que van assistir a una pèça de teatre jogada en lenga d’òc, quand se coneisson las vendas magrinèlas dels libres e dels CD occitans, alavetz, quilhèri l’aurelha, o puslèu regassèri per conéisser las resultas d’aquel « sondatge ».

            Los lectors del sitenet avián sièis possibilitats per respondre :

1 – Òc, totjorn ; 2 – Òc, sovent ; 3 – Solament de temps en temps ; 4 – Generalament non ; 5 – jamai – 6 – Sabi pas.

            151 respondèron. Notarem que se tracha d’un public d’extrèma esquèrra fòrça impregnat dels poncius a la mòda dins aquela mena de mitan. De monde que se creson cultivats e qu’es probablament per aquò que passan una brava part de lor temps a s’insolentar e s’acivadar jos falsa identitat. D’evidéncia an gaire lo coratge de lors opinions. Vos disi pas l’ambient que regna dins aquel cortal. Notarètz que soi pas aicí per los criticar, que fan çò que vòlon e ieu tanben, simplament soi plan obligat d’ensajar de delimitar lo public en question per benlèu poder tirar qualques azardosas conclusions sus las reponsas balhadas. Plan solide manegi aquelas chifras amb de pincetas.

            Quinas son aquelas responsas balhadas d’un còp de det sus un clavièr d’ordinator dins l’intimitat d’un burèu ont tot es permés, emai las pièjas malonestetats intellectualas ?

Consumas de cultura en occitan ?

Òc, totjorn  =  46 %

Òc, sovent  =  18 %

Solament de temps en temps  =  14 %

Generalament non  =  4 %

Jamai  =  18 %

Sabi pas  =  1 %

            Que pensar d’aquelas chifras e que ne tirar se jamai aviái la fantasiá de ne voler tirar quicòm ? Pòdi sonca far qualques remarcas personalas. Vòli plan notar que 46 % de las personas que se van passejar sus aquel sitenet dison totjorn crompar de cultura occitana. Es una bona causa, a condicion qu’aquestas responsas correspondèssen a la realitat. Amb los que dison consumar sovent de cultura occitana, aquò nos fa pujar la chifra a 64 %. Diantre ! Quand se conéis los tiratges e las vendas dels produches culturals, quand se coneis lo nombre dels abonats a las revistas, quand dins sa vida òm auriá pas qu’un còp tengut un banquet de libres, òm ne demòra pensatiu. Òm se pòt pas empachar de pensar que benlèu n’i a que se son vistes mai polits que çò que son.

            Alavetz, demòran los 36 % de las personas que avoan participar pas jamai, o quasi jamai, al dinamisme cultural. Aquelas an lo meriti d’assumir lor comportament. Me demandi ieu, e compte tengut de mon experiéncia d’intervenent cultural de terren, se la realitat seriá pas, puslèu, l’invèrsa. Jogariá que seriá los 36 % que fan pauc o pro virar la maquina culturala e los 64 % que l’agachan passar sens montar dedins e sens i metre un sòu per la far avançar.

            Se m’amusi d’aquel sembla sondatge e s’alestissi aquel exercici sens cap ni centena, demòra pasmens una causa de segura : se i a pas una mobilisacion massissa e perenna dels Occitans per lor cultura, se sèm pas capables de sacrificis per la salvar, va inexorablament desaparéisser. E alavetz, « sondatge » o pas, serà pas mai ora de far de rasonaments coma ne vesèm tròp sovent suls malhums socials.

                 Sèrgi Viaule