Se per malastre Marine Le Pen es elegida a la presidéncia de la Republica en 2027 ...

            Soi pas aquí per vos contar ma vida, mas a la fin de las annadas setanta del sègle passat foguèri trabalhaire immigrat… en Andòrra. Ai encara dins mos afars ma carta de la Caixa Andorrana de Seguretat qu’es l’organisme de seguretat sociala andorrana e tanben mos bulletins de paga. I anèri far lo calfaire-guida per las excursions Lito, entrepresa qu’a l’ora d’ara existís pas mai. Mon sojorn dins aquelas vals catalanas d’Andòrra durèt pas qu’un estiu, mas ne sèrvi un sovenir inoblidable. En tant que guida toristic foguèri obligat d’estudiar un minimum l’istòria politica del principat.

            Lo principat d’Andòrra, me sembla necita d’o remembrar tre ara, es un Estat independent dempuèi l’Edat-mejana. Los istorians fa partir aquela independéncia politica de la data de 1278. Dempuèi e fins ara, lo micro Estat es gerit per lo Conselh General de las Vals (legislatiu) e un governament dempuèi las annadas 1980 (executiu). De tot temps los dos coprinces ne son estat l’avesque d’Urgèl e lo comte de Fois (ara lo President de la Republica francesa). Un arcaïsme medieval que dura encara, emai se los dos coprinces an d’uèi pas de poder politic en Andòrra e se lor títol es res mai qu’onorific e gaireben folcloric. Notam que lo principat pirenenc es sòci a part plena de l’Organizacion de la Nacions Unidas desempèi 1993 e sòci del Conselh d’Euròpa dempuèi 1994.

            De totjorn, valent a dire dempuèi l’Edat-Mejana, la lenga estatala d’Andòrra es estat lo catalan. Es condreitament la lenga administrativa del principat. Los Andorrans tenon a lor lenga catalana. Es totjorn estada protegida pel poder politic. Justament, d’aquestas passas, lo micro-Estat de 80 000 estatjants es a aprestar una lei novèla per sosténer l’emplec del catalan en Andòrra. Precisarà que los novèls residents en Andòrra e los que voldràn renovelar lor permés de residéncia deuràn d’ara enlà conéisser un pauc de lenga catalana. De notar qu’es exactament çò que demanda França a los que vòlon obtenir la nacionalitat francesa e la causa es normala. Se pòt pas viure dins un país sens ne conéisser la lenga. Es pr’aquò çò que fan los residents franceses installats al Pas de la Casa. Aquestes, jol pretèxte de recebre quasi exclusivament de visitaires francofònes, refusan de s’integrat al país. I a pas que de se passajar al Pas de la Casa per se mainar còpsec que lo catalan es absent de la vida sociala (urosament es impausat per las ensenhas dels comèrcis).

            Es probablament per venir al secors d’aqueles residents francofònes (e per d’unes catalonofòbes) que lo sièis de febrièr d’ongan, la deputada del Rassemblament National Marine Le Pen depausèt a l’Amassada Nacionala una question escricha a l’atencion del ministre de l’Euròpa e dels afars estrangièrs. Aquela interpelacion aviá per títol, tenètz-vos plan : « Riscas de reculada de la lenga francesa en Principat d’Andòrra ». Dins aquesta, Na Le Pen atirava l'atencion del ministre d'Euròpa e dels afars estrangièrs sul risc « de recuolada de la lenga francesa dins lo Principat d'Andòrra en ligam amb lo projècte novèl de lei sus la lenga oficiala en Andòrra ». Un projècte de lei andorrana que prevei en efièch l'obligacion d'un nivèl corrècte en catalan pels residents novèls e pels que desirarián renovelar lor permés de sojorn. Es pas inutil de remembrar a n’aquela dòna qu’Andòrra es un Estat sobeiran e que coma tal a drech de menar la politica lingüistica que li agrada. França o fa ben que, dempuèi la Revolucion, escana l’occitan fins a son quasi escantiment social. Mas d’aquò l’ultradrechista ne parla pas. Qu’auriá de mai lo francés que catalan e occitan aurián pas ?

A la fin de son questionament al ministre, la deputada desirariá egalament saber « quala politica compta menar per tal de defendre la francofonia e la plaça de França en Andòrra » e se compta intervenir dirèctament al prèp del governament andorran. Ai pas sabut que lo governament andorran siá intervengut alprèp del governament francés per denonciar sa politica eradicatritz del catalan en Catalonha-Nòrd. Respecta lo drech e los uses internacionals.

Aquela intervencion parlamentària nos ven de l’extrèma drecha supremacista mas auriá tanplan pogut venir de l'extrèma esquèrra supremacista que lors representants montèron a l’unisson e sens vergonha a la tribuna del Palais Borbon per contrar la lei Molac sus l’ensenhament immersiu de las lengas parladas dins l’Estat francés. Sus aqueste sicut coma sus tot çò que concernís l’imperialisme francesàs, quina diferéncia far entre una Marine Le Pen e una Mathilde Panot, un Jordan Bardella e un Jean-Luc Melenchon ? Aquel monde desiran e militan pas que per una causa : l’assimilacion totala e completa de l’identitat nacionala occitana.

Se per malastre Marine Le Pen es elegida a la presidéncia de la Republica en 2027, çò qu’es malurosament pas a exclure (lo deliri supremacista francés a menat a Pétain, a Napoleon Buonaparte, a las guèrras colonialas e tanplan deman pòt menar a Marine Le Pen), va mandar sos regiments de caçaires alpins al còl d’En Valira ? I va fa metre sos canons Cesar en batariá per bombardar Andòrra-la-Vièlha ? Lo tot per escanar mai lo catalan al benefici del francés ? Los ultranacionalistas franceses de totas tendéncias son talament ridiculs que son incapables de percebre lors inepcias. Son tot bonament grotèsques e a despart de lors victimas fan rire lor monde entièr.

                 Sèrgi Viaule