I auriá de supersticions mai nòblas que d’autras ?

            De còps val lo còp d’anar far un torn sul la tela. De i s’anar pèrdre e de i córrer a tustas e a bustas, a la rabala. De se i passejar a l’azard Baltazard. Just per constatar, per tant que foguèsse possible, ont n’es l’umanitat. Sens o cercar, l’autre jorn tombèri sul sitenet de l’Institut Francés d’Opinion Publica (IFOP). Aquí dintre s’i tròba la gossa a l’ensalada (atal se disiá dins lo vesinatge quand èri pichonet per dire que se i trobava de tot per totes, o pauc se’n manca). Sus aquel site s’i pòt trobar un fum de sondatges sus gaireben totes los sicuts e fenomèns de societat que, coma totòm sap, son nombroses e variats. Dins la molonassa destrièri un sondatge sus las supersticions de tota mena. A tè ? e perqué pas i getar un uèlh, me diguèri. Es totjorn interessant de saber ont ne son nòstres contemporanèus.

            O disi còp sec, ai pas res contra los supersticioses que cal de tot monde per far monde. Ai pas res contra a condicion qu’ensagen pas d’impausar lor nevròsi al demai de la populacion e subretot pas a ieu. Tot comptat e rebatut, creire a sa bona estèla, a la lectura de las linhas dins la man, a la malulhada de las brueissas, als signes astrologics, a las fachilhèras, a las prediccions dels endevinaires de fièra, als farfadets o a la cartomancia, s’aquò pòt ajudar qualques unes a viure, perqué pas ? Es normal que quand de gents n’an pro d’aquel monde, ne crean d’autres de parallèls, aqueste còp a lor idèa. D’unas personas an besonh de quicòm per empusar un pauc de fachin dins lor vida de paures mortals. Un pauc de fantastic pòt ajudar a suportar las constrenchas de la vida vidanta, pas totjorn ròsa.

            Aquel sondatge es estat fach dins l’Estat francés fa gaire temps. Coma sortissèm tant val dire de la marrana de la covid-19, sabi pas s’aquò agèt, o pas, una influéncia sus las responsas. Se pòt pensar que òc. D’efièch, d’unas consciéncias son estadas desestabilizadas per la pandemia. Cal ben dire que lo poder politic faguèt çò que caliá per espaurir las gents.

Aquel viatge dins lo monde de las supersticions es estat per ieu mai divertissent que res mai. Non porgís res de notable al nivèl sociologic. Emai se las supersticions son un fenomèn societal, aqueste es segondari.

Me sembla que l’estudi estadistic en question compren d’items que relevan mai de las tradicions culturalas que vertadièrament de supersticions « duras ». Preni per exemple los malurs que i auriá a passar jos una escala, a obrir un parapluèja dins l’ostal o a crosar un cat negre la nuèit. Aquí se tracha mai de marcaires culturals que non pas supersticions vertadièras. Son mai de dichas per ponctuar la vida vidanta comunitària que non pas de tabós vertadièrs. Son puslèu çò que se poiriá dire de cresenças popularas.

            Vos balhi pas totes los percentatges per cada item, mentretant cal saber qu’en 2023, 24 % dels Franceses (e demest aqueles nosaus los Occitans) creson als fantaumas, 43 % als miracles (n’avèm una fabrica a Lorda en Bigòrra), 40 % a las brueissas (urosament se creman pas pus) e, per arrestar aquí la tièra, 24 % al diable. Res de nòu jos la capa del cèl. Antropologicament las supersticions son totjorn estadas presentas. Son consubstencialas a l’umanitat. Çò que non se pòt encara explicar racionalament o cal ben explicar per la magia. Ça que la, mai avançam en sciéncias, mai se seriá pogut esperar qu’aquestas supersticions anavan demesir. Semblariá que siá pas completament lo cas. I a encara una part de la populacion qu’a besonh de mistèri, d’imaginacion meravilhosa per poder suportar lor existéncia. La literatura, la poesia, l’estetica bastan pas per comolar lor besonh d’emocions e de subrenatural. Alavetz, se pòt pensar que per assadolar nòstre besonh d’inconegut nos manca ara los contes d’autres còps ont s’i rescontrava los dracs, las fadas e las trèvas ; las pataraunhas, lo tamarro e autras creaturas tan estranhas las unas coma las autras.

            Per acabar sus aquel sondatge tocant a las supersticions quicòm me tirèt l’uèlh. Curiosament, se la cresença al diable es considerada coma una supersticion, per contra es pas jamai fach mencion de la cresença en dieu. Se fariá, adoncas, doas mesuras per una meteissa cana ? Creire a l’existéncia del diable seriá una supersticion e creire a l’existéncia de dieu ne seriá pas una ? La semantica, quand es salpicada de marrida fe, ven de mai en mai malaisida de comprene. I auriá de supersticions mai nòblas que d’autras ? Se que non, perqué aver pas questionat sus l’existéncia de dieu alara que s’es questionat sus l’existéncia del diable ? Aquel sondatge seriá vertadièrament scientific quand « oblida » dins son enquista la supersticion la mai expandida sus tèrra, valent a dire la de l’existéncia d’un dieu ?

            A n’aquò se mesura un còp mai que nos cal servar l’esperit critic a totes los moments de la vida vidanta. Demòra impossible de far fisança a una dòxa dominanta quina que siá ; uèi coma ièr. Aquel sondatge me fa pensar a la famosa MIVILUDES (Mission Interministeriala de Vigilància e de Lucha contra las Derivas Sectàrias) que fa arbitrariament la tria entre « glèisas » e « sectas » sens èsser capabla de balhar una definicion exacta de cada categorizacion. Atal d’unes, sens saber ni cossí ni perqué se retròban dins de sectas e son estigmatizats per aver pas tustat a la bona pòrta.

            Pel moment soi estat esparnhat per las supersticions, mas vos rasseguri… tòqui de fusta !

            Sèrgi Viaule