/image%2F0568858%2F20140111%2Fob_0348f4_logo-pno-jpg){kind=logo}
Reinat Toscano, un escrivan de tria de seguir dins sas òbras
Extraordinari Reinat Toscano ! Sèm benlèu maites, almens qualqu’unes, a i aver pensat, mas sonque Reinat Toscano aguèt lo fetge e l’engèni d’o far. Lo quiti títol de l’òbra auriá degut me tirar l’uèlh : « de Mongalbanh: de mon galban ». Devi confessar que la galejada a pres e ne soi d’ont mai urós. L’efièit de suspresa a jogat a plen. Mai que se m'èri mainat tròp lèu de la retipada. Coma soi pas un especialista dels trobadors, ai engolit l’introduccion sens me pausar tròpas questions. D’efièch, se coneissi de nom las trobairitz e los trobadors que menciona lo trufandièr autor niçard, a saber: la comtessa de Dia, Guilhem de Pèitius, Pèire Cardenal, Bernat de Ventadorn, etc. Soi pas pro assabentat per coneisser de cap lo títol de lors òbras, e encara mens lor contengut. Tocant a la presentacion en francés de la vida de la famosa Beatritz de Mongalbanh, contunhèri de marchar coma un valent. Reinat Toscano desgaunha plan l’especialista de la literatura medievala. D’alhors, es probable que l’autor ne siá vertadièrament un. Se seriá pogut qu’i aguèsse demest las trobairises una femna que se seriá trachat d’escriure qualques pèças eroticas. D’alhors cresi saber qu’es estat lo cas. Caldrà demandar a Miquèla Stenta çò que n'es. Beatritz de Mongalbanh auriá existit que seriá estada una brava libertina.
Es pas qu’en començant a legir aquesta famosa vida que me mainèri que quicòm trucava dins la lenga medievala que nos prepausava Reinat Toscano. La legissiái tròp plan. Per m’èsser trachat mantunes còps d’ensajar de legir las òbras dels trobadors, sabi que la causa es pas tant aisida qu’aquò. Amb lo plagiat de l’autor, que pasmens revèrta l’escritura anciana, arribavi a legir correntament. Sens nat trebucar sus cap de mot. Agèri paur. Èri subtament vengut sabent ? Sens aver res fach per aquò ? Es alara que me mainèri de l’engana. Mas cossí es estada plan menada ! E quin plaser de s’èsser daissat far passejar ! Tot lo demai es estat un vertadièr bonaür. Aquel biais de nos far creire a una descobèrta recenta d’un tresaur literari es dels mai requistes. Lo debanament es plan bastit. E subretot òm sentís tot lo plaser qu’aguèt l’autor a menar a bon pro son imitacion. Un plaser, plan solide, comunicatiu, si que non ont seriá la magia de la literatura ?
E l’idèa d’una poësia erotica ven ajustar d’interés al trabalh de Reinat Toscano. Justament la literatura occitana modèrna manca d’òbras eroticas. A prepaus d’erotisme e d’occitan lo cimèl de la trufandiá se trapa dins la pèça titolada « Los amadors » ont los Occitans passan per los melhors lapinièrs (pistachièrs dison los Provençals) d’Euròpa. La realitat es que ieu planhissi la manca d’imaginacion erotica en çò dels autors occitans contemporanèus. Una manca qu’urosament Reinat Toscano ven comolar en partida amb aquesta plasenta poësia sembla-medievala. Siá ditz en passant, l’exercici demòstra la mestresa lingüistica de l’autor. Demòstra la seu coneissença de l’occitan medieval. Mina de res aquesta òbra deguèt demandar un brave trabalh.
Un còp de mai vòli dire ma gaug d’aver descobèrt e de seguir aquel autor niçard que s’ameritariá d’èsser mai reconegut per las Letras occitanas e tanben mai conegut del public bèl. Porgís quicòm de singular a la literatura occitana. Una originalitat que balha encara mai d’ample, encara mai de riquesa a nòstra literatura que n’aurà jamai pro se vòl contunhar de jogar dins la cort de las grandas literaturas europèas. Cossí explicar qu’a l’ora d’Internet aqueste trabalh aja agut de dificultats per sautar Var ?
Cal plan reconéisser que d’aquestas passas, jol solelh occitan, l’edicion sembla malautejar. Se creiriá qu'avança al diesèl. Per plan dire, IDECO, en defòra d’una plega annadièra de quatre romans o recuèlhs de novèlas, patís per publicar quicòm mai. Als tempses benesits de Robèrt Martin e de Joan-Claudi Serras l’innovacion èra de mesa. Lo director literari actual, Laurenç Gosset, fa çò que pòt, mas sembla sol per pilotar l’avion IDECO. Per çò qu'es de Letras d'Òc, fan de bon trabalh, mas se vòlon talament elitistas que publican pauc. O alara amagan lor incapacitat per publicar mai darrèr lor supausat elitisme ? Mistèri e pluèja d'aiga… Per Noste fa un gròs trabalh mas demòra embarrat en Gasconha. Es una causida que se respècta… Urosament avem las edicions dels Regionalismes d'Eric Chaplain qu'es probablament l'editor que produsís lo mai. Entre las reedicions dels classics (Jansemin, Frederic Mistral, Mèstre Verdièr, Felís Gras, Valèri Bernard, etc), l'edicion d'autors contemporanèus (Cristian Rapin, Raimond Guiraud, Sèrgi Viaule, Felip Carbona, Joan-Baptista Fornièr, etc) e las traduccions a l'occitan (Rudyard Kipling, Hamid Zanaz, Nicòla Faucon-Pellet, Maurici Magre, Arthur Conan Doyle, etc.), son de desenats de títols que son publicats cada an en lenga nòstra. Òsca a n'el.
En defòra d’aquò ; pas grand causa ! Dins aquestas condicions, los autors son obligats de se despatolhar coma pòdon e cadun de son costat. Atanben cadun fa, a compte d’autor, coma pòt. Al final lo legeire a de mal a aver una vision exaustiva de tot çò qu’espelís. Maldespièch los mejans modèrnes de comunicacion, i a sempre quicòm que li pòt escapar. Es çò que m’arribèt. Aquí cossí demorèri d’annadas e d’annadas dins l’ignorància de l’òbra de Reinat Toscano. Ara per ara me corregissi e me regali. Vos convidi de ne far aitant.
Pèire Rabasse
«Beatritz de Mongalbanh» de Reinat Toscano. Edicions «Auba novèla». Despaus legal : quatren trimèstre de 2009. 100 paginas.
«Beatritz de Mongalbanh» de Reinat Toscano.